Mjölnir - 02.08.1950, Blaðsíða 1

23. tölublað. Miðvikudaginn 2. ágúst 1950 13. árgangur.
Hvad á hér að
Væntanleg kauphækkunarbarátta verð-
ur jafnframt * barátta við ríkisvaldið
Síld á Grimseyjarsundi
Sú breyting hefur á orcið á
íslandi, að i stað þess að deilur
um kaup og kjör verkalýðsins
væru deilur milli atvinnurek-
enda og verkamanna, eru allar
ikjaradeilur nú fyrst og fremst
deilur milli verkamanna og
ríkisvaldsins. — Ríkisstjórnin
sjálf hefur algerlega tekið að
sér forystuna í kjaraskerðinga-
herferð atvinnurekenda og hvað
eítir annað gripið inn í gerða
samninga með lögum. Þá er
það einnig nýr þáttur í kjara-
málunum, hve ósvífnum aðferð-
um er beitt gegn verkalýðnum,
eins og t.d. það, að núverandi
ríkisstjórn og stjórn Stefáns
Jóhanns hafa lagst svo lágt að
beita vísvitandi ógrímuklædd-
um fölsunum við útreikning
vúsitölunnar.
Eigi verkalýðurinn að vera
þess megnugur að hrinda af
höndum sér hungur-árásunum,
þá verður hann að gera sér
ljóst, fyrst af öllu, að baráttan
lilýtur að standa við ríkis-
stjórnina. Sjálfsagt verður það
erfiðleikum bundið fyrir marga
verikamenn að átta sig á þess-
um annars augljósu sannindum
sérstaklega þá, sem fylgt hafa
ríkisstjórnarflokkumun að mál-
um pólit'iskt. Hinir greindari og
gegnari munu þó fljótt taka
staðreyndirnar fram yifir yfir-
klór og lýðskrum flokksfor-
ingja sinna, sem svikið hafa
þá í tryggðum og niða ofan af
þeim skóinn.
Það var ríkisstjórn Stefáns
Jóhanns, sem byrjaði á og inn-
deiddi þessa beinu íhlutun riíkis-
valdsins í kjaramálin. Eftir að
hafa stórhækkað tolla á nauð-
synjar almennings árið 1947,
festi stjórn Stefáns Jóhanns
kaupgjaldsvísitöluna í 300 stig-
um. Þá var vísitalan skráð 319
stig og hækkaði fljótlega í 329
stig. 'Síðan komu nýjar tolla-
og skattaálögur. Þá kom geng-
islækkunin gagnvart dollaran-
um, sem olli miklum verðhækk-
unum. Þessi gífurlega kjara-
skerðing er ekki knúin í gegn
með deilum atvinnureikenda við
verkalýðinn, heldur grípur rik-
isstjórnin hér sjálf inn í gerða
samninga verkamanna og at-
vinnurekenda og einfaldlega
stelur með lagasetningu stór-
um parti af launum launþega
og stingur í vasa atvinnurek-
enda. Það er vert að ifesta sér
d minni, að þetta hróplega rang
Jæti gagnvart alþýðu landsins,
hefði afturhaldið ekki getað
framið án hjálpar forustu-
manna Alþýðuflokiksins. Það
valt á Alþýðuflokknum, hvort
þetta gerræði tækist eða ekki;
það var ibeinlínis á valdi Al-
þýðuflokksins að áikveða, hvort
alþýðan héldi kjöriun sínum
og unnum sigrum, eða tæki á
sig kjaraskerðingu til hags-
muna fyrir atvinnurekendur og
auðmenn. Slíka oddaafstöðu
hafði Alþýðufloíkkurinn, þó
l'itill sé og aumur.
Auðmennirnir buðu forustu-
mönnum Alþýðuflokksins em-
bætti og ógrynni bitlinga. En
þetta kostaði það, að Alþýðu-
flokkurinn leggði til formann
flokksins, Stefán Jóhann, sem
forsætisráðherra í ríkisstjórn,
ser.i forgöngu hefði í ikjara-
skerðingarbaráttunni.
Forustumenn Alþýðuflokks-
ins þurftu ekki langan umhugs-
unarfrest; það fór að vonum.
En það sem verra og alvar-
legra var, er það, hvernig
flokksmennirnir sjálfir brugð-
ust við. Það var aðeins lítill
hópur í Alþýðuflokiknum, sem
tók afstöðu gegn þessum ægi-
legu svikum og tröðkun á
stefnuskrá og yfirlýsingum
flokksins. Allur fjöldinn varði
svikin og hélt hollustu við ifor-
ustumennina. Að vísu þarf
engan að undra, þó andrúms-
loftið, sem r'ilkt hafði árin á
undan 1 Alþýðuflokknum, hefði
eitthvað sljófgað pólitíska sið-
ferðiskennd og stéttarþroska
flokksmannanna, en þetta var
meira en búast mátti við og
óræk sönnun þess að pólitásík
spilling og úrkynjun hafði
gagntekið stóran hluta flokks-
ins.
Þegar ríkisstjórn Stefáns Jó-
hanns hafði þannig brotið ís-
inn fyrir afturhaldið og at-
vinnurekendur, var eftirlei'kur-
inn mjög auðveldur. Gengis-
læikkunin. í marz s.l. og aukin
v'isitölufölsun var barnaleikur
einn, og þá þunfti afturhaldið
ekki frekar en verkast vildi, að
notá Stefán Jóhann og Alþýðu-
flokkinn lengur. En það gleði-
lega, sem fram kemur s.l. vet-
ur er það, að óánægja innan
Alþýðufldkksins út af kjara-
skerðingu er orðin svo mikil,
að Stefán Jóhann og aðrir for-
sprakkar Alþýðufl. þorðu
ekki að vera með gengislæikk-
uninni og tóku upp stjórnar-
andstöðu. Það talar sinu máli.
gera?
Þáttur Alþýðusamb.-
stjórnarinnar
Árið 1948 var mikið átakaár
í verkalýðshreyfingunni, róttæik
ari armurinn vildi láta svara
hinum nýju árásum með
harðvútugum gagnráðstöfunum,
en Alþýðuflokkurinn barðist
um á hæl og.hnakka gegn öll-
um gagnaðgerðum, og er
skemmst að minnast verkfalls-
brotanna á ísafirði og víðar,
þar sem Alþýðuflokksmenn
höifðu forustu í verkalýðsfélög-
um. Samningi sínum við at-
vinnurekendur trúr, tók flokk-
urinn upp kjörorðið: „Eklki
kauphækkim, heldur hækkun
dýrt'iðarinnar. ‘ ‘ Atvinnurekend-
ur lögðu Alþýðufloikknum stór
fjárframlög til kosningabarátt-
unnar í Alþýðusambandinu og
var þessi kosningabarátta gerð
•að slíku æsingamáli, að kjara-
baráttan komst ekki að. Hin
svarta samfylking atvinnurek-
enda og Alþýðuflokksins vann
nokkuð á 1 Alþýðusambands-
kosningunum með óhemju lýð-
skrumi og fjáraustri. Það sem
til vantaði á meirihluta, var
síðan fengið með fölsunum og
■lagaleysum, hótun um klofn-
ing heildarsamtaJkanna og
annað eftir því.
Hinir raunverulegu og heiðar
legu verkalýðsfulltr-úar á Iþingi
ASl haustið 1948 höfðu ekki
látið sér detta á hug, að gerzt
gætu á þeim stað slík óhæfu-
verk og ofbeldi, eins og ibeitt
var undir forustu verkfalls-
brjótsins Helga Hannessonar.
iNokkurt ráðleysi varð í vörn-
inni, en það varð óhjákvæmi-
lega til þess, að klofningi Al-
iþýðusambandsins varð eklki
forðað nema meirihlutinn
beygði sig fyrir minnihlutan-
um og léti honum eftir stjórn
sambandsins, kosna með föls-
uðum atkvæðum og gerfifull-
trúum að nokkru leyti.
Þetta var fyrsti þátturinn í
þeim harmleik, sem hefur ver-
ið að gerast i íslenzkri verka-
lýðshreyfingu.
Illræmdasti verlkfallsbrjótur
íslands, Helgi Hannesson, var
kosinn forseti .A.S.I. ..og stjóm-
in, sem var pólitisk samfylk-
ingarstjórn Sjálfstæðis-, Fram-
sóknar- og Alþýðuflokksins, er
skipuð lítulhæfum mönn-
um, sem frá byrjim hafa slkoð-
að sig til þess kjörna að halda
aftur af verkalýðsfélögunum.
En nú nálgast kosningar í ASl,
og óánægja verkalýðsins fer
vaxandi, góð ráð em því dýr.
Alþýðuflok'kurinn er kominn í
I gærdag og gærkveldi fengu
fjögur skip síld á Grimseyjar-
sundi. Sigurður frá Siglufirði
fékk 650 tn. og Isborg, ísa-
firði (togari) 300 tunnur í gær-
dag, og í gærikvöldi fékk Einar
Hálfdánarson, Bolungarvik 300
tn. og Björn, Keflavík, 400 tn.
I morgun hefur verið þoka
um allt. Þó ifék'k Fagriklettur,
Hafnarfirði, síld i morgun suð-
austur af Grímsey.
Fyrir austan var fremur lítil
veiði í gær, en nokkur slkip
fengu þó síld þar i gærkvöldi.
Allmörg skip eru nú komin
á svæðið frá Mánáreyjum vest-
ur á Grímseyjarsund.
HEILDARAFLINN
á öllu landinu s.l. laugardag
á miðnætti var 157.294 hl. í
bræðslu og búið var að sálta
'í 7497 tunnur. Á sama tíma 1
fyrra var bræðslusíldaraflinn
46.845 hl, en söltun var þá
6298 tn.
197 skip, sem veiða með 193
nótum, hafa fengið þennan afla
en um 20 skip eru eklki komin
á skrá.
Neðantalin 34 skip höfðu afl-
að yfir 1000 mál og tunnur:
Helga, Reykjavik 3788
Fagriklettur, Hafnarfirði 3438
stjórnarandstöðu og. Alþýðu-
sambandsstjórnin hefur hvatt-
verlkalýðsfélögin til að segja
upp samningum með kjarabæt-
ur að markmiði. En einhverjir
maðkar eru í mysunni. Þrátt
fyrir áskorauir fulltrúaráðs
verkalýðsfélaganna í Reykja-
vík og stjórnar Alþýðusam-
bands NorðUrlands, um að ASl
boði strax tii ráðstefnu verka-
lýðsfélaganna til að samræma
Ikröfur og baráttuna fyrir bætt-
um kjörrnn, neitar Alþýðusam-
bandsstjórnin að beita sér fyrir
nokkru slíku. Hvað getur vald-
ið? Vill Alþýðusambandsstjórn-
in ekki samræmdar aðgerðir?
Hverg vegna? Er Alþýðusam-
bandsstjórn búin að gera ein-
hverja leynisamninga ?
EINA RADIí) SEM DUGAR
Til að hrinda hinum óþolandi
svivirðilegu árásum á kjör al-
þýðunnar þurfa verkalýðsfélög-
in að samræma og samstilla
ibaráttu sina. Það þarf strax að
halda ráðstefnu' með fulltrúum
frá sem flestum verlkalýðsfé-
lögum. Slík ráðstefna verður
að ganga frá sameiginlegum
kröfum fyrir öll félögin og hún
verður einnig að ákveða hve-
nær öll félögin í einu hefjast
handa. Ráðstefnan verður að
skipa eina sameiginlega yfir-
stjórn í deilunni, með víðtæku
lýðræðislegu valdi. '
Það verður að leggja hið
mesta kapp á að sameina allá
hugsanlega krafta um þessar
réttlætiskröfur. I samvinnu um
þær verða allir að vera vel-
Ikomnir, hvernig sem pólitískar
skoðanir þeirra eru.
Frá upphafi verður að gera
sér ljóst, við hve ramman reip
(Framhald á 4. síðu)
Skaftfellingur, Vestm. 2534
Edda, Hafnarfirði 2383
Fanney, Reylkjavik 2335
Garðar, Rauðuvík 2293
Stígandi, Ólafsfirði 2236
Haukur I., Ólafsvík 2063
Ingvar Guðjónsson, Ak. 1760
Guðm. Þorlákur, Rvik 1688
Hilmir, Keflavík 1656
Snæfell, Akureyri 1604
Hvanney, Hornafirði 1604
Einar Þveræingur, Ólafsf. 1478
Björgvin, Dalvílk 1415
Reynir, Vestmannaeyjum 1379
Hannes Hafstein, Dal-v'i'k 1368
Grindvikingur, Grindavík 1354
Sigurður, Siglufirði 1266
Illugi, Hafnarfirði 1258
Súlan, Akureyri 1218
Bjarmi, Dalvík 1196
Freyfaxi, Neskaupstað 1171
Ársæll Sigurðss., Njarðv. 1164
Andvari, Reykjavík 1160
Pétur Jónsson, HúsavJk 1134
Særún, Siglufirði 1130
Keilir ,Akranesi 1114
Vörður, Grenivík 1089
Gylfi, Rauðuvík 1074
Aðalbjörg, Akranesi 1064
Þorsteinn, Dalv'ik 1045
Sævaldur, Ólafsfirði 1044
Hólmaborg, Eskifirði 1040
Tveir um nót:
Bragi og Fróði, Njarðvík 1244
Týr og Ægir, Grindavík 1187
Söltun og bræðsla
S.l. mánudagskvöld á mið-
nætti var heildarsöltunin alls
10792 tunnur. Skiptist hún sem
hér segir:
Dalvík 165 tn.
Djúpavík 99 —
Grímsey 11 —
Húsavík 744 —
Raufarhöfn 4150 —
Seyðisfjörður 401 —
Siglufjörður 3294 —
Þórshöfn 1885 —
Hjalteyri 43 —
Söltunin á Siglufirði skiptist
þannig:
Ásgeir Pétursson 103 tn.
Samvinnufél. Isf. 266 —
Njörður h.f. 202 —
Pólarsíld 505 —
Sunna h.f. 233 —
Reykjanes h.f. 566 —
Dröfn 263 —
ísafo'ld 415 —
K. F. S. 65 —
Söltunarfélagið 12 —
Haifliði h.f. 556 —
Hrimnir h.f. 309 —
Pólstjarnan 99 — i
Heildarsöltun hér var í gær-
kvöldi kl. 12 orðin 5326 tn., og
talsvert mun hafa verið saltað
annarsstaðar á landinu.
S.R. höfðu 1. ágúst tekið á
móti 76714 málum til bræðslu
á Raufarhöfn, 1742 málum á
Siglufirði og 41 máli á Húsavik
Rauðka er búin að taka á móti
5500 málum, Hæringur var bú-
inn að taka á móti 2369 mál-
um síðast þegar fréttist.
Sextugsafmæli. Frú Árnína
Sigurðardóttir, Hólaveg 8, átti
sextugsafmæli sunnudaginn 30.
júlí s.l.