Mjölnir - 06.09.1950, Blaðsíða 2

1
MJÖLNIR
»

— VIKUBLAÐ —
Útgefandi: SÓSlALISTAFÉLAG SíGLUFJARÐAR
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Benedikt Sigurðsson
Blaðið keinur út alla miðvikudaga
Áslmftargjald kr. 20,00 árg. — Afgreiðsla Suðurgötu 10.
Símar 194 og 210
Siglufjarðarprentsmiðja h/f.
Viðbrögð afturhaidsMkanna.
Viðbrögð afturhaldsins við hinum svívirðilegum svikum mið-
stjórnar Alþýðusambandsins í kjaramálunum hafa orðið eins og
við var að búast. Blað forsætisráðherrans, Tímmn, segir frá því
ósköp blátt áfram, sem hin afturhaldsblöðin fara í kringum, að
þriggja stiga vísitöluliækkunin sé afleiðing af samningiun milli
ríkisstjórnarinnar og miðstjómar Alþýðusambandsins. Málgagn
Björns Ólafssonar vísitöluráðherra ræður sér hinsvegar varla
fyrir kæti yfir hinni „ódýru Iausn“, sem fengizt hafi og hlaikkar
yfir því, að atvimiurekendur hafi komizt af með að fórna „smá-
munum einum“. Segir blaðið m.a. orðrétt:
„Taldi ríkisstjórnin vafalaust fráleitt, að láta vinnustöðvun
koma til framkvæmda, vegna smámuna einna, og hvarf því að
samkomulagi við samtök launþega. Forseti stjórnar Alþýðusam-
bands íslands lýsir svo í dag yfir því í Alþýðublaðinu, að hann
telji, að ástæða til uppsagnar samninga sé á brott fallin að þessu
sinni, og mun Alþýðusambandsstjórnin hvetja þau félög, sem
þegar hafa sagt upp samningum, til þess að 'framlengja þá
óbreytta fyrst um sinn. Er þetta sjálfsögð ráðstöfun . verður
að segja, að giftusamlega hafi tekizt að lokum, og sú lausn, sem
nú hefur fengizt sé hin ódýrasta fyrir þjóöfélagið" (þ.e. eigendur
Vísis).
Morgunblaðið hrósar ríkisstjórninni hástöfum fyrir „sátt-
fýsi og sanngirni" í þessu máli, og bætir við, að „Alþýðusam-
kandið hefur þá líka sýnt, að það tók þessa afstöðu ríkisstjórnar-
innar til greina.“ Fögnuður atviimurekandamálgagnsins yfir þeirri
eindrægni og friði, sem náðst hefur að nýju á afturhaldsheim-
ilinu, skín út úr hverri línu þegar það ræðir þessi mál.
Alþýðublaðið er enn eins og ofurlítið feimið, þegar það ræðir
um svik Alþýðusambandsstjórnarinnar. Þó leynir sér ekki gleði
þess, enda hefur það ástæðu til að fagna. Krataforingjunum hef-
ur enn einu sinni tekizt að fá hátt verð fyrir greiðvikni sína, og
geta enn um stund lifað áhyggjulausu lúxusiifi á framfæri ríkis-
sjóðs, horfandi fram til ráðherraembætta og ifleiri bitlinga, ef
vel tekst til í Alþýðusambandskosningunum í haust. Og ekki er
hætta á, að Aiþýðublaðið þurfi að hætta að koma út. Auðbur-
geisarnir munu sjá til þess. Það er ekki alveg ónýtt fyrir þá að
hafa „verkalýðsblað" í þjónustu sinni.
Alþýða manna er oft furðu auðtrúa og gleymin á mótgerðir.
En undarlegt má það heita, ef hún skilur ekki nú hverjum (krata-
forustan þjónar og launar henni ekki svikin í verki í Alþýðusam-
bandskosningunum í haust.
Landbúnaðurinn og „viðreisnin".
Aðalfundur Stéttafsambands bænda var haldinn um síðustu
mánaðamót. I ræðu, sem Sverrir Gíslason í Hvammi, formaður
Stéttarsambandsins, hélt í upphafi fundarins, lýsti hann áhrifum
gengislækkunarinnar á landbúnaðinn þannig :
„Athugunin á áhrifumi gengislækkunarinnar leiddi í ljós,
að hún liefur stóraukið rekstrarkostnað búanna. Innlendur
fóðurbætir liefur hækkað um 77%, útlendur fóðurbætir um
125%, áburður um 88%. Byggingarkóstnaður hefur einnig
mjög hækkað: Timbur um 45%, þakjárn 60%, málning
35%. Kostnaður við vélanotkun hefijr stórhækkað, benzín
80%, smurningsolíur 102%, varahlutir og viðgerðir 40%.
Flutnini/skostnaður hefur liækkað um 34% og vinnu-
laun 15%. (Vísitöluhækkunin samkv. gehgislækkunarlögun-
um er nú 15 stig. — Aths. Mjölnis). Niðurstaðan er því
sú, að reksturskostnaður meðalbús hafi hækkað um 21,4%“.
Síðan samþykkti fundurinn að heimta „þá fyllstu verðhækk-
un á landbúnaðarvörum, sem landslög Ieyfa“, til að vega upp
kjararýrnunina, sem bændur hafa orðið fyrir vegna gengislækk-
unarinnar. Ennfremur að segja upp núgildandi verðlagsgrundvelli,
þar sem liann myndi ekki tryggja nægilega liækkun!
Því miður eru engar líkur til þess, að bændum tákizt að
rétta hlut sinn með verðhækkunum. Verðhækikanir munu aðeins
verða til þess að minnika söluna á landbúnaðarafurðum í bæjun-
um stórlega frá því sem nú er. Og um útflutning á þeim þýðir
ekki að tala. '
Ef hækkun á verði landbúnaðarafurða ætti að verða bændum
nökkur hagsbót, þyrfti jafnframt að tryggja verkafólki bæjanna,
aðai viðskiptavinum bænda, miklu hærri .tekjur en þeir hafa nú,
st-a að þeir gætu keypt hinar dýru landbúnaðarafurðir. Nú er
★ Skúrar hér og skúrar þar. I
síðasta Bæjarpósti var lítillega
minnzt á væntanleg fjárkaup
manna hér í bæ og skúrabygg-
ingar í því sa,mbandi. Út af
þessu hafa nokkrir tilvonandi
fjáreigendur hitt mig og voru
ekki allskostar ánægðir með
skrif þessi. Auðvitað bauð ég
þeim að koma með skriflegt
andsvar, en aðeins einn hefur
þekkst það boð. Fer bréf hans
hér á eftir.
★ „Ég byggi minn skúr hvar
sem mér sýnist —“ í Bæjar-
pósti Mjölnis 31. ág. s.l. er
sveigt að otókur, sem ætlum
okkur að reyna að tóomast yfir
kindur í haust, sérstatólega þó
skúrbyggingum, sem risnar eru
og í'isa kunr>. til að verða
kindahús. IÉg fellst auðvitað á
það, að mikil óprýði sé að þess-
um skúrum inni á miilli íbúðar-
húsa eða við fjölfarnar götur.
En fyrst yíirvöld þessa bæjar
eni ekki röggsamari en þetta
að fylgjast með því sem gert
er í óleyfi, nú, þá liljóta menn
auðvitað að ganga á lagið. Ég
veit, að skúr sá, sem nefndur
er í Mjölni er í óleyfi byggður,
en ég sé, að ekkert er farið að
hróíía við honum enn, svo ég
ætla bara að leyfa mér að seg.ia
það, að ég byggi minn skúr
hvar sem mér sýnist og læt
ek.ki fremur banna mér að
byggja skúr yfir kindurnar
mínar heldur en öðrum er
bannaö það.
Um kindahald hér í bænum
er það að segja, að nú þegar
k.jöt er að verða lúxusvara á
borðum alþýðuheimilanna, þé
er það meining okkar, sem
kindur ætlum að kaupa, að
reyna með því móti að sjá
heimilum olkkar fyrir kjötmet'
á næsta hausti. Þó dýrt sé að
koma þessu upp, þá þarf það
ekki að kósta okkur mikið í
peningum, því eflaust verða
atvinnuleysisstundirnar nógu
márgar í haust og vetur. Um
hitt, sem snýr . að blómagörð-
um og öðru slíku ætla ég ekki
að ræða. Ég met meira kjöt
handa minni fjölskyldu helcíur
ep skrautblóm í fögrum garði.
Einn af f járkaupendunum".
Bæjarpósturinn vill taka það
fram, að hann getur fallist á þá
röksemd bréfritarans, að fá-
tækum mönnum séu þarna opn-
ir möguleikar til að fá ódýrara
kjöt fyrir sig og sína, heldur
en kaupa það út úr búð eða
á sláturhúsi á haustin. Og frá
því sjónarmiði séð er ekki rétt
að amast við fjárhaldinu. En
ég held enn fast á þvi, að fjár-
húsin eigi ekki að byggjast í
óleyfi innan um íbúðarhúsin.
Bréfritari þessi gefur líka fylli-
lega í skyn, að hann muni nota
sér það fordæmi, sem slkúr-
byggjandi við Hvanneyrarbraut
hefur gefið og fengið að vera í
friði með fyrir forráðamönn-
um og yfirvöldum þessa bæjar.
Það má því búast við að nú á
næstunni fari að þjóta upp alls-
konar kumbaldar hér og þar,
og með tímanum koma svo til-
heyrandi moð og skjtahaugar
til að punta enn meira upp á
skrauthýsi þessi. Þó má nú
segja, að skörin sé farin að
færast upp í bekkinn þegar
yfirvöld bæ.jarins láta slíikt í
friði og óátalið, og ekki að bú-
ast við mikilli röggsemi frá hin
um almennu borgurum um að
forða bænum frá slíkri óprýði.
Læt ég svo útrætt um þessi
mál að sinni.
★ Bátar í hættu. í óveðrinu i
fyrradag barst Slysavarnar-
deildinni hér fregn um, að tveir
trillubátar, annar héðan en
hinn frá Ólafsfirði, væru i
hættu staddir í Héðinsfirði. —
Var brugðið skjótt við og stór
mótorbátur,- iri.b. Rifsnes feng-
inn til að fara til Héðinsfjarð-
ar tiil liðs við bátana, en er
þangað kom, var rokið og sjó-
gangurinn svo mikill, að ekki
þótti vogandi að fara inn á
f.jörðinn. Var þá send héðan
björgunarsveit landleiðis. —
Skömmu eftir að hún lagði af
stað, fréttist að heimilisfólkið
í Vík hefði hjálpað bátnum
héðan til að lenda, en Ólafs-
fjarðarbáturinn var áður far-
inn, og komst hann heilu og
höldnu heim. Var björgunar-
sveitinni þá snúið við.
★ Tjón af óveðri. í ofviðri
þ.essu fauk víða járn af þök-
um, rúður brotnuðu og tunnur
fuítóu úr stöflum, ennfremur
síldarkassar, með hreinsunar-
Almenn dagv kr. 8,18
Eftirvinna — 13,08
Helgidagavinna — 16,36
SEPTEMBER:
Dagvinna kr. 8,23
Eftirvinna — 13,17
Helgidagavinna —: 16,46
ÁGÚST:
Haussk. og slógdr. 14,21 pr. tn.
FRÁ ÞRÓTTI
Kauptaxti félagsins fyrir ág-
ústmánuð liggur frammi, út-
reiknaður á skrifstofu félags-
ins 1 Suðurgötu 10, en verður
ekki sérprentaður.
tækjum og öðru tilheyrandi. —
Urðu margir fyrir miklu tjóni
af þessum sökum, þar sem þessi
verðmæti munu víðast eða aills-
staðar , hafa verið óvátryggð.
Einna mest mun tjónið hafa
orðið hjá Kristjáni Ásgrlms-
syni, ennfremur skemmdist og
fauk allmikið á Pólst.jörnustöð-
inni j)\g víðar. Þá tók þakið af
lagerhúsi Öskars Halldórssonar
svo að sperrurnar-standa berar
eftir.
★ Glerskortur. í mestallt, eða
allt sumar hefur verið tilfinn-
anlegur skortur á rúðugleri hér
i ibænum. Hefur kveðið svo
rammt að þessu, að síldarskip-
stjórar hafa orðið að vera á
snöpum úti um bæinn meðal
kunningja sinna, ef þá hefur
vantað rúðu í t.d. stýrishús.
Bæ.jarbúar hafa að ’s.jálf-
sögðu verið í sömu vandræðun-
um. Ef rúða brotnar, er ekkert
við því að gera, eú' ekld fæst
rúða hjá einhverjum kunningj.a
sem á gler, annað en að negla
f.jalir fyrir gluggana. í óveðr-
inu í fyrradag brotnuðu viða
rúður, og s.jást nú allvíða
pappaspjöld og fjalir í glugg-
um I stað glers.
Það er allt á eina bók lært
hjá blessaðri viðreisnarrikis-'
stjórninni okitóar. Það er ekki
nóg með það, að hún banni að
byggja hús og fullgera hús, er
hafa verið I sm.íðum undanfarið,
með því að láta vanta efni til
þeirra, heldur sér hún Lika svo
um, að þau hús, ~sem til eru
stóuli ryðga og fúna niður, með
því að banna innflutning á við-
haldsvörum eins ög gleri, máln-
ingu o.þ.h.
Munið happdrætti Þjóðviljans
ÍSHÚSVINNA f ÁGÚST:
íshúsd.v. við fryst-
ingu síldar ...... kr. 8,56
Eftirvinna ....... — 13,70
Helgidagavinna .... — 17,12
ÍSHÚSVINNA í SEPT.:
Alm. dagv. við fryst-
ingu síldar ... tór. 8,61
Eftirvinna ........ — 13,78
Helgidagavinna .... — 17,22
SEPTEMBER:
Hausstó. og slógdr. 14,31 pr. tn.
STJÓRN BRYNJU
Politísk hagfræði,
fylgirit Landnemans er ný-
komið hingað. Áskrifendur
Landnemans eru beðnir að
vitja þess ,í afgreiðslu Mjölnis,
Suðurgötu 10. Ritið kostar íkr.
10,00 til skuldlausra áskrif-
enda.
hinsvegar stefnt í þveröfuga átt. Raunverulegt tímakaup laun-
þégar og verkamanna er skert í s'ífellu, jafnframt þvá sem stór-
kostlegu atvinnuleysi er komið á með kerfisbundnum aðgerðum
og tekjur þeirra rýrðar á þann hátt.
Kauptaxti VerkakvennaféL Brynju
ÁGÚST:
Verkamannafélagsins Þróttar, Siglu-
M AfSPT YTI 31. ágúst 1950. Vísitala fyrir
Bl S\ tl 1 I n A E 8 i;ept., okt., og nóvember 115,75.
Lágmarkskauptaxti fyrir verkamenn er sem hér segir:
Dagv. Eftirv. Hd.v.
Almenn verikamannavinna Handlangarar hjá múrurum, þróarmenn 10,70 17,12 21,40
steypuvinna o.fl 11,11 17,78 22,22
Skipavinna og fleira 11,29 18,06 22,58
Stokerkynding o.fl Kolavinna, salt -og sementsvinna, díxil- 11,63 18,61 23,26
menn, gerfismiðir o.fil Mótorvélstjórar, sem vinna óskráðir 12,33 19,73 24,66
vélavinnu i landi 13,37 21,39 26,74
Boxa- og katlavinna og fl 13,54 21,66 27,08
Unglingar á aldrinum 14—16 ára 8,23 Siglufirði, 3. september 1950. 13,17 16,46
STJÓRN ÞRÓTTAR