Mjölnir - 13.12.1950, Blaðsíða 2

2
MJÖLNIR
-VIKBRLAÐ-
Útgefandi: SÓSL\IJSTAFÉLAG SIGLUFJAKÐAK
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Benodikt Sigui'ðsson
Blaðið kemur út alla miðvikudaga
Áskrtftargjald kr. 20,00 árg, — Afgreiðsla Suðurgötu 10.
1 Símar 194 og 210
| Siglufjarðarprentsmiðja h/f. i
„Stjórnarandstaða"
Alþýðuflokksbroddanna
Foringjalið Alþýðuflokksins er nú í einhverjum þeim mesta
vanda statt, er að höndum þess hefur borið. Og um þennan vanda
bera ályktanir hins nýafstaðna Alþýðuflokksþings gleggst vitni.
„Slepptu mér — haltu mér“ var hin óbjörgulega afstaða, er þar
var tekin.
Vandi Alþýðuflokksins nú stafar af hinni neyðarlegu aðstöðu
foringjaliðsins, sem er mestallt fætt og fóðrað á bitlingajötu
ríkisva'lds gengislækkunarflokkanna.
Annarsvegar togar í hin hraðvaxandi fátækt og óánægja vinn-
andi stéttanna, sem krefjast róttækrar baráttu einnig af Alþýðu-
flokknum.
Hinsvegar eru stanslausar hótanir gengislækkunarhúsbænd-
anna, sem krefjast algerrar þægðar af Alþýðuflokknum í innan-
landsmálmn sem utanríkis.
Stjórnmálaályktun 22. þings Alþýðuflokksins ber yfirskriftina:
„Einbeitt andstaða við núverandi ríkisstjórn í innanlandsmál-
um“.
Ályktun þessi einkennist fuillkomlega af tvístigi Alþýðuflokks-
foringjanna.
Fyrst er staðhæft, að Alþýðuflokkurinn sé í einbeittri andstöðu
við ríkisstjórnina í innanlandsmálum.
En síðan er staðhæft, að Alþýðuflokkurinn eigi ekki og geti
ekki haft neitt samstarf við Sós'ialistaflokkinn.
Út úr þessu dæmi er ekki hægt að fá neina útkomu nema ósig-
ur Alþýðuflokksins í einhverri mynd.
I fyrsta lagi eru það hrein ósannindi, að Alþýðuflokkurinn sé
í einbettri stjórnarandstöðu í innanlandsmálum, m,a. vegna þess,
að stuðningur við ríkisstjórnina í utanríkismálum, t.d. Marshall-
pólitíkinni, sem setur nú svip sinn á allt atvinnul'íf landsins, er
einnig stuðningur við innanlandsstefnu hennar.
En fyrst og fremst eru það hrein ósannindi og blekking, vegna
þess, að á þýðingarmesta vettvangi innanlandsmálanna, í verka-
lýðssamtökumun, þ.e. á sviði kaup- og kjaramála, er Alþýðu-
flokkurinn ekki aðeins í engri stjómarandstöðu, heldur beinlínis
í samningsbundinni samvinnu við ríkisstjórnina.
Á nýafstöðnu þingi Alþýðusambandsins, gaf Sæmundur Ólafs-
son þá athyglisverðu yfirlýsingu í ræðu, að Alþýðuflokkurinn
hefði gert bindandi samning við gengislækkunarflokkana mn
verðalýðsmál og að þeim samningi yrði að framfylgja.
Svo kemur foringjalið Alþýðuflokksins og segist vera í „ein-
beittri“ andstöðu við rikisstjómina í innanlandsmálum.
1 öðm lagi sannar bann Alþýðuflokksforingjanna við samvinnu
sósíalista og Alþýðuflokksmanna, að stjómarandstaðan er síður
en svo „einbeitt“.
Bann Alþýðuflokksforingjanna við þessari samv. er framkv. á
samningi þeirra við gengislækkunarflokkanna. Það er loforð bitl-
ingamannanna til stjómarflokkanna um að vera góðu börnin til
þess að þeim verði ekki stuggað frá jötunni. Helzt myndu þeir
kjósa að geta farið straxl í ríkisstjórn undir því yfirskyni, að
bjarga þyrfti öryggismálum landsins!
En þetta baim samrýmist ekki þróuninni. Þetta bann er þegar
farið að bila. Það tók að bila þegar á verkalýðsráðstefnunni 'í
vetur, 1. maí í vor, í Alþýðusambandskosningunum og á sjálfu
AlþýðusamDandsþinginu.
Þessar staðreyndir sýna, að þróunin heldur sinn gang. Islenzk-
ur verkalýður mun brjóta niður til gmnna bann Alþýðuflokks-
foringjanna við samvinnu Alþýðuflokksmanna og sósía'lista í bar-
áttimni fyrir lífskjömm alþýðunnar.
Og vei þeim foringjum, sem lenda utangarðs við þá samfylk-
uigu verkalýðsins. .
Tii athugunar fyrir auglýsendur!
Síöasta tölublað Mjölnis á þessu ári kemur út næsta miðviku-
dag 20. desember.
í»eir, sem ætla að auglýsa í blaðinu og senda jólakveðjur, eru
vinsamlega beðnir að koma auglýsingum sínum til afgreiðslu
blaðsins fyrir 19. þ.m.
Afgreiðslan
★ I>nn 10. þ.m. átti frú Guð-
björg Sæmundsdóttir fertugs-
afmæli. Blaðið færir henni sínar
beztu árnaðaróskir.
★ Leiðrétting. — í frásögn af
Þormóðs-strandinu í síðasta
tbl. Mjölnis, féll niður nafn
eins af meðlimum björgunar-
sveitarinnar Þóris Konráðsson-
ar, sem er varaformaður sveit-
arinnar. Biður blaðið afsökunar
á þessu.
★ Jólin fara að nálgast. Um
það bera útvarpsauglýsingarn-
ar órækastan vottinn, svo og
fjörkippirnir, sem verzlanirnar
taka, þ.e.a.s. þær sem með
skran og glingur verzla. Hinar
hafa ekki svo miklu úr að
spila, að þær geti tekið nokkra
fjörkippi.. Á undanförnum ár-
um hefur verzlunargleðin í sam
bandi við jólin yfirgnæft al-
gerlega þá gleði, sem frá fornu
fari hefur verið þeim tengd,
jólagjafafarganið, veizluhöldin
og önnur Mammonsdýrkun hef
ur yfirgnæft og afmáð helgi
jólanna, en þau notuð sem tæki
jfæri til að auglýsa auðlegð
hinna ríku og fyrir prangarana
tækifæri til fljóttekins gróða.
Á undanförnum jólum hafa
sem betur fer færri íslending-
ar þurft að líða skort, eins og
áður, í sögu þjóðarinnar. Nú
er hinsveagr búið að leiða fá-
tæktina aftur að dyrum fjölda
heimila í landinu og því allar
líkur til þess að hinir ríku fái
fleiri tækifæri nú en á undan-
förnum jólum til að auglýsa
ríkidóm sinn fyrir hinum fá-
tæku með smávegis molum af
borðum sínum. Og mikið skelf-
ing geta menn lifað gleðileg
jól, sem sært hafa síðustu aur-
ana út úr fátæku barni fyrir
ómerkilegt leikfang, en gefa
þvi svo máske helminginn af
aurunum sem jólaglaðning á að
'fangadagskvöld. Slikir menn
eru typiskir fyrir auðvaldsskipu
lagið og ti'lheyra því 100%
★ Örlitlu skilað aftur. Þegar
þetta er skrifað er enginn sér-
stakur maður hafður í huga,
heldur það form, sem hinir ríku
hafa komið á hjá sér til að
geta upphafið sjálfa sig í aug-
um fátæklinganna. Þegar skort
urinn er orðinn áberandi, fjöldi
heimila er farinn að líða skort,
þá er tími til kominn að láta
ljós sitt skína. Þá setur prang-
aralýðurinn í gang prangara-
,,góðgerðarfélög“ sín. Það eru
hafnar safnanir og samskot og
svo er tilkynnt að þessi kaup-
maður hafi gefið svona og
svona stóra upphæð til þessar-
ar og hinnar söfnunar. Og það
stendur ekki á lofsyrðunum og
vegsemdinni, fólk býsnast yfir
gjafmildinni og góðseminni, já,
það er mikill ,guðs maður hann
Pétur heildsali eða þá hann
Páll kaupmaður. En fólk at-
hugar ekki, að þegar þessir
„guðsmenn" þykjast vera að
gefa, þá eru þeir aðeins að
skila aftur örlitlu af illafengn-
um gróða. Arðræningjar hafa
oft efni á því að skila hinum
arðrændu aftur örlitlu af ráns-
fénu, en þeir gera það helst
a'ldrei nema nauðugir.
Á sama hátt og fátæktin er
try?g fylgikona auðvaldsins, er
góðgerðarstarfsemi slík og hér
þekkist það einnig. Góðgerðar-
starfsemin er ekki afleiðing af
fátæktinni, heldur er hún eitt
af mörgum tækjum auðvalds-
ins til að viðhalda fátæktinni,
því ef auðvaldinu dytti í hug
að útrýma fátækt og skorti, þá
yrðu valdadagar þess ekki
margir eftir það.
★ En jólin nálgast með degi
hverjum. Alþýðuheimilin, sem
úr litlu hafa að spila, ættu nú
að gæta vel síns litla fjár. Það
tilheyrir ekki þeim smáa að
hafa siði hinna stóru. Sönn
jólagleði gistir oftar hjá þeim,
sem í einlægni og samstarfi
hjálpast að við að gera heimilið
vistlegt, undirbúa jólahaldið af
litlum efnum, — en hjá hin-
um, sem af óhófi og iburði 'i
mat, fatnaði og skreytingu, und
irbúa jólin, en eru kannske inn
birgðis ósamlindir og óánægðir.
Og þegar helgi jólanna er
hugleidd og í minningu hvers
þau eru haldin, þá mega hinir
fátæku vel hugsa um það, að
sá, sem sagður er hafa fæðst
í jörðu suður í löndum fyrir
um tvöþúsund árum, hann hóf
strax er hann komst á legg,
baráttu gegn þeirra tíma prang
aralýð, en með hinum fátæku.
Hann helgaði líf sitt baráttu
og líknarstarfi í þágu hinna fá-
tæku og boðaði þeim fagnaðar-
erindi, sem sé það, að þeir væru
rétthærri, verðugri og mætari
menn í augum guðs en hinir
ríku. Og hann sagði þeim að
ríkum manni yrði eins eriftt að
komast í guðsríki og úlfalda í
gegn um nálarauga. Prangið
hefur því ekki verið betur þokk
að í þá daga en nú, þó vitan-
lega sé beitt fínni brögðum nú
tii að hafa fé út úr fólki.
I hinni sönnustu merkingu
eru jóhn því hátíð hinna fá-
tæku og því skyldu þeir ekki
á slíkri hátíð hugsa um orsakir
fátækrar sinnar og herða hug
sinn til baráttu gegn þeim, sem
valdir eru að henni. Myndu þeir
þá ekki feta í fótspor Krists
ef þeir tækju upp skelegga bar
áttu gegn auðhyggjumönnun-
um, sem viðhalda og lifa í fá-
tækt þeirra?
★ Verða kaffilaus jól? AUt út-
lit er fyrir að kaffilítið verði
um jólin, en hinsvegar mun
verða til nóg brennivín. Ber
hér enn að sama brunni hjá
innflutningsyfirvöldunum, að
þau láta kaffið sitja á hakan-
um, en brennivínið er látið
sitja fyrir öllu. Ýmsan annan
nauðsynjavarning vantar th-
finnanlega, en nóg virðist vera
til af allskonar glingri og fölsk-
um skrautmunum. Ekki er
hægt vegna gjaldeyrisskorts,
að flytja inn klósettpapp'ír og
umbúðapappír, en þó er _ stöð-
ugt verið að gefa þjóðinni
milljónatugi og það í erl. gjald
eyri? Hvað verður af öUu þessu
fé ? Eru Marshallistarnir hér
búnir að læra af mönnum Sjang
Kaj-seks varðveizlu banda-
rískra dollara ? Hverskonar
„viðreisn" er þetta hjá íhaldinu
og framsókn ? Og Siglfirðingur
er hættur að vegsama gengis-
lækkunina. Hversvegna? Sigl-
firðingur sagði um daginn: „í
dag ræður þjóðin yfir stærri
og glæstari atvinnutækj,um th
lands og sjávar en fyrr. í dag
býr þjóðin við betri kjör og
meiri menntun en áður.“ og
hann segir Uka, að þjóðin eigi
glæsUegri möguleika en nokkrú
sinni fyrr, láti hún ekki innan-
landsdeilur tefja för sína fram
á við. Hvað á þetta að þýða?
Hversvegna þennan skort og
þessa eymd, fyrst þjóðin er
svo rík og hún á svo glæsta
möguleika? Hvaða innanlands-
deilur talar blaðið um ? Er
þjóðin ekki elskusátt með það
að Thorsararnir og Bjarni Ben.
stjórni öllum hennar helstu
málum Hversvegna gera þeir
það ekki betur, eða hvaða öfl
eru það í landinu, sem eru svo
sterk að þeir geti truflað þá
i að stjórna vel? Hefur ekki
Bjarni Ben. sett met í dugnaði
við afurðasölu í sinni utanríkis
ráðherratíð ? Hafaekki þægustu
verkfæri þeirra í Ihaldsflokkn-
um haft með fjármál þjóðar-
innar að gera um langan tíma,
og hafa ekki viðskiptamálin
um lanagn tíma verið undir
meiriháttar umsjá íhaldsins, og
hafa ekki sjávarútvegsmál haft
ihaldsherra yfir sér um langan
tíma? Allra þessara spurninga
spyr sá sem ekki veit.Hann
skilur ekki yfir hverju Sigl-
firðingur er að fárast. Hvers-
vegna notar ekki íhaldið, sem
mestu ræður, hin glæstu tæki-
færi til stór sóknar „götuna
fram á veg“ til hagsældar þjóð
inni? Enn spyr sásem ekki
veit.
★ Eftir tvo daga verður dreg-
ið í happdrætti Sósíalistaflokks
ins. Allir sem eiga eftir að
kaupa miða ættu ekki að draga
það, heldur gera það strax í
dag, svo tækifærið gangi þeim
ekki úr greipum.
Athugið hina glæsilegu vinn-
inga og hugsið um hversu gam
an það væri að eiga einhvem
þeirra núna rétt fyrir jólin. Ef
þið kaupið miða, eignist þið
sömu möguleika og aðrir, sem
miða eiga, til að eignast mun-
ina, og um leið styrkið þið
Þjóðviljann, málgagn íslenzkr-
ar alþýðu. — Munið happdrætti
Þjóðviljans.
Ofviðrið (Framh. af 1. síðu)
sem staðið hafði uppi sunnan
við íshús Ásgeirs Péturssonar,
tók út og rak suður undir nýju
uppfyllinguna í innri-höfninni
á staura, sem reknir höfðu
verið niður þar undir vinnupall
og braut fjórar samstæður. —
Staura, sem lágu uppi á upp-
fyllingunni, tók út, og hafa
nokkrir þeirra nú fundizt á
Langeyri. Togarinn Elliði, sem
lá við löndunarbryggjur fram-
an við S.R., þar sem verið var
að landa úr honum karfa, og
spænskt fisktökuskip, sem lá
við Hafnarbryggjuna, slitnuðu
frá. Vitað er um ýmsar minni
háttar skemmdir á bátum og
bryggjum, en ef til vill eiga
meiri skemmdir eftir að koma
í ljós.
Tjónið af völdum þessa flóðs
nemur tugum eða ef til vill
hundruðmn þúsunda króna.
Fæðingar oJl. (Frh. af 4. síðu)
Árið 1949 fædddust alls lif-
andi 3.890 börn, eða 27,8 á
hvert þúsund landsmanna. Er
þaðsama hlutfall og árið áund-
an, en hefur ekki verið svo hátt
s'íðan 1920, en þá var það
28,1%0. Af öllum börnum fædd-
um árið 1949 voru25,l %óskil-
getin, og er það heldur lægra
en árið á undan.
Árið 1949 dóu hér á landi
1.110 manns, eða 9,7 af hverju
þúsundi landsmanna. Er það
lægra manndauðahlutfall en
nokkurt ár undanfarið, en árið
1948 var hið minnsta mann-
dauðaár, sem komið hafði áður.
Hin eðlilega mannfjölgun, —
eða mismunurinn á tölu lifandi
fæddra og dáinna, var 2.780
árið 1949, eða 19,9 af þúsundi
miðað við meðalmannfjölda árs
ins. Auk þess hafa tæplega 600
manns fleiri flutzt til landsins
árin 1945—1949 en frá því.