Mjölnir - 06.04.1962, Blaðsíða 4

Síldariðnaður í Siglnfirði
Með tilkomu niðurlagningarverksmiðju SR hafa
augu margra opnast fyrir þeim möguleikum, sem
fólgnir eru í síldariðnaði og fullnýtingu þess hró-
efnis, sem verið hefur og er útflutningsvara, en gæti,
ef rétt væri ó haldið, orðið grundvöllur að atvinnu-
rekstri, sem tryggt getur atvinnulíf bæjarins og marg-
faldað útflutningsverðmæti síldarinnar.
Hér í bæ er maður, sem öðrum fremur virðist hafa
haft augun opin fyrir þessum möguleika og hefur
um nokkurra óra bil starfað að og gert tilraunir með
niðurlagningu og niðursuðu Norðurlandssíldar. Þessi
maður er Egill Stefónsson. Mjölnir sneri sér til Egils
og innti frétta af þessari starfsemi hans og veitti
hann okkur góðfúslega viðtal:
Síldarflökun.
— Jæja, Egill, þú ert alltaf að
flaka. Hvað er þetta mikið, sem
þú hefur verið að vinna núna?
— Ég veit það ekki, það eru
líklega 1100 tunnur, sem hefur
verið flakað úr.
— Og hvað fáið þið mikið af
flökum úr því?
— Það er yfirleitt að tvær
tunnur vel pakkaðar fylla flaka-
tunnu með 113 og liálfu kílói af
flökum. Það er sirka 55% nýt-
ing.
— Hvað hefurðu haft margt
fólk við þetta?
— Það eru um 35 manns að
jafnaði.
— Og hvað hefur tekið langan
tíma að flaka þessar 1100 tunn-
ur?
— Þetta er á fjórðu viku. Við
höfum verið í eftirvinnu dálítið
núna síðustu dagana.
— Segðu mér, Egill. Hvað
gætuð þið flakað úr mörgurn
tunnum, ef þú værir að þessu all-
an veturinn?
— Það er ekki gott að segja.
Maður getur jú bætt við sig flök-
unarvélum og það er nú meining-
in. Það er hægt að stækka flökun-
arplássið um helming og þá er
hægt að setja upp þrjár flökunar-
vélar. En þetta voru svona 54
tunnur á dag, þegar við unnum í
dagvinnu. Annars er þetta mikið
undir síldinni komið, og svo er
mikill munur þegar fólkið er orð-
ið vant við þetta. Þá aukast af-
köstin.
-— Hvernig eru markaðshorf-
urnar fyrir þessa flökuðu síld?
— Ja, þetta er selt fyrirfram til
Ameríku, ég held að þeir hafi selt
2000 tunnur af flökum. Mér er
ekki kunnugt um verðið, en ég
held að það sé frekar lágt. Ég
geri ráð fyrir að þetta hafi ver-
ið selt sem annars flokks síld. En
það kemur í ljós að mikið af
þessu er bara ágæt síld!
En allavega er þetta mikil verð-
mætisaukning og sparnaður að
gera þetta hér. Það sparast rúm-
lega helmingur af flutningsgj ald-
inu og það er hátt til Ameríku.
Og svo sparast líka tunnur. Það
er ekki nema helmingurinn af
tunnunum sem fer, svo það er
gróði þegar tunnurnar eru komn-
ar upp í 200 krónur tunnan. Þær
er hægt að nota aftur og þá er það
náttúrlega hagnaður.
Niðurlagning.
— En hvernig hefur gengið
með niðurlagninguna hjá þér?
— Ja, þetta hefur verið til-
raunastarfsemi mest, en nú erum
við komnir á ákveðnar vöruteg-
undir, sem við erum að senda á
erlendan markað sem sýnishorn.
Svo erum við að hugsa um að
sjóða niður nýja síld í sumar,
altso fullkomna niðursuðu. Hai;n
Hansi kemur eftir svolitla stund
með sýnishorn af því. Þá getið
þið fengið að smakka það, sem
við teljum fullboðlega vöru hvar
sem er.
Við höfum lagt mest upp úr
því að hægt væri að vinna þá síld
allt árið með því að vinna úr
frosinni síld líka. Þá þyrfti að
flaka hana áður en hún er fryst,
sem þýðir að afköst frystihússins
tvöfölduðust, flökin eru ekki nema
40% af síldinni. Bæði tvöfaldast
frystingarafköstin og sparast
Egill Stefánsson.
helmingur af geymslurúmi. Þar-
afleiðandi ætti frystikostnaðurinn
að lækka og svo lækka vinnulaun-
in við það að við nýja síld er
hægt að nota flökunarvél. Yfir-
leitt er hæpið að hægt sé að flaka
frosna síld með vél. Hún er svo
viðkvæm.
Og svo eru nýfarnar prufur af
reyktri síld, sem við frystum út
úr ofnunum, til Englands. Þá er
hægt að senda hana hvert á land
sem er. Við bíðum eftir svari frá
Englandi.
Hjarta, spaði, tígull, lauf.
Nú kemur Hansi inn með nið-
ursuðudósir. Það eru fjórar sort-
ir og heita hjarta, spaði, tígull og
lauf. Egill segir það vera gert til
þess að auðvelda söluna. Tegund-
irnar eru tómat, kippers, karrý
og salt, en það er ódýrasta teg-
undin, aðeins síldarflakið með
örlitlu af salti. En hún þarf sér-
staka meðferð til að verða
bragðgóð. Egill segir að hún
þurfi að þurrkast mikið og for-
sjóðast til að ná góðu bragði.
—- Þetta á að verða í stærri
dósurn, sem heita Hansa-dósir,
sem taka 200 .... það er ekki í
höfuðið á honum Hansa þessum,
nei .... sem taka 200 grömm.
Lykla, Hansi. En þessar dósir
hérna taka ekki nema 110 grömm.
Við smökkum á síldinni og
finnst hún fyrirtaksmatur. Samt
er þetta úr frosinni síld, og virð-
ist hún ekkert hafa misst af nýja-
bragðinu.
— Maður getur vel borðað sig
saddan af þessari síld. Þetta er
Norðurlandssíld og hefur aldrei
komið á erlendan markað. En
hún er afskaplegam mikil og góð
fæðutegund og mikið lostæti. Ég
álít, að ef maður borðar úr einni
svona dós, þá sé maður búinn að
fá góða máltíð. Annars á hún eft-
ir að verða betri. Þessi er of ný
ennþá.
Þessa síld er hægt að vinna í
óskaplega stórum stíl, ef maður
fær áhöld til þess.“
Vélar.
— Hvað er mikill vélakostur
hjá ykkur?
— Og hann er ekki mikill, en
nú stendur til að reyna að fá pen-
inga til að auka hann. Við erum
með eina flökunarvél, við erum
með 14 reykofna, þá höfum við
tvær dósalokunarvélar, aðra full-
automatiska en hina hálfautomat-
iska og svo höfum við tæki til að
rúnna dósir. Sú vél sparar mikið
í flutningskostnaði og geymslu-
plássi, því dósirnar taka mikið
pláss heilar og vilja auk þess mis-
lagast í meðförum, sem kallað er
á evrópisku máli disformerast.
— Disformerast, já.
— Svo höfum við náttúrlega
autoklav til að sjóða síldina í,
hrærivél og hakkara. Svo erum
við að koma okkur upp forsjóð-
ara og dósaþvottavél og ýmsu
fleiru. Þá höfum við töluverðan
útbúnað í sambandi við flökun-
ina, dálítil tækni í sambandi við
þetta. En það er til áhald, er kost-
ar náttúrlega mikla peninga. Það
eru fullautomatisk tæki, síldin
þarf ekki nema að fara í gegnum
það og dósirnar koma tilbúnar
út. Og það er hægt að sjóða í því
sardínur líka.
Við reynum að auka vélakost-
inn eins og við getum.
Fimmfaldur gjaldeyrir.
— Svo er það náttúrlega annað
mál, að mér er alveg ljóst, að við
getum fullum fetum unnið hér
Eyjafjarðarsíldina, alveg eins og
Eyfirðingarnir. Ég veit það, að í
Noregi er flutt lengra til en það
á milli fjarðanna. Drangur siglir
hér á milli hálftómur tvisvar í
viku og hann ætti að geta flutt
mikið af ísaðri síld. Þá getum við
unnið hér úr nýrri síld allt árið.
En þetta í þessum fjórum dós-
um er alveg spesíal Norðurlands-
síld og ný síld, sem enginn getur
keppt við okkur urn. Mér finnst
þetta vera betri matur en silung-
ur. Og það eru feikileg næringar-
efni í þessari síld. Hún er þrungin
af vítamínum líka.
— En fara ekki vítamínin til
spillis við suðuna?
—- Nei, þau minnka ekki um
nema típrósent við suðuna, ein-
hvers staðar hef ég séð það.
— Og ég er náttúrlega ekki í
neinum vafa um að það eru feiki-
legir möguleikar í frystingunni
líka. Ef að verksmiðjur^um allan
heim kæmu auga á þetta, mundu
þær að sjálfsögðu flytja þetta
héðan og ekki sízt ef hún væri
flökuð fyrir frystinguna.
Við erum búnir að gera til-
raunir með þetta í mörg ár, bæði
með reykta síld og nýja. Við telj-
um að okkur sé óhætt að setja
þetta á hvaða markað sem er.
—- Er þetta ekki mikil verð-
mætisaukning, niðursuðan?
— Jú, Norðmennirnir hafa
alltaf talið að það fimmfaldaðist.
Þeir hafa talið að þeir fái fimm-
faldan gjaldeyri með því að vinna
þetta svona. Þeir vinna dósirnar
og allt sjálfir. Og það er útilokað
að drífa svona nokkuð hér, nema
að búa til dósirnar sjálfur.
— Þessar dósir kosta líklega í
dag erlendis frá með kostnaði um
1.35 kr. En við reiknuðum út með
norskum sérfræðing, sem var hér
hjá okkur og gerði fyrir okkur
áætlanir og teikningar, að það
myndu sparast a. m. k. 40 aurar
á dós með því að framleiða sj álfir
dósabotnana, en lokin myndum
við fá erlendis frá til að byrja
með.
— Og það kostar ekki nema
500 þúsund krónur að koma
svona tækjum upp. Tækin fengi
maður langt til greidd á hálfri
(Framhald á 3. síðu.)
Séð yfir hluta af vinnusal hjá Agli Stefánssyni.