Mjölnir - 28.04.1972, Blaðsíða 4

Af hverju stafa
verOhækkanirnar ?
Nýlega birtist í Þjóðviljanum eftir-
farandi viðtai við Lúðvík Jósepsson
viðskiptaráðherra.
3.
Þriðji flokikur verðhækk-
ana er á fiski og landbún-
aðarafurðum. Fiskverðsiiækk
unin stafar af því að fiskaf-
urðir hafa hækkað erlendis
og því hér heima einnig og
líka vegna samninga um
hærra fiskverð hérna heima
til þess að hækka kaup sjó-
Viðskiptaráðherra sagði
m.a.: — 1 Alþýðublaðinu og
Morgunblaðinu hafa þeir
hamazt dag efltir dag rétt
eins og allar verðhækkanir
væru ríkisstjórninni að
kenna, að hún knýji á sér-
staklega um að fá allt verð-
lag hækkað. En ef við athug-
um þær verðhæfckanir sem
orðið hafa og könnum af
hverju þær stafa kemur ann-
að í ljós.
Lúðvík Jósepsson sagði að
verðhækkmiunum mætti
skipta í nokkra flokka:
1.
Verðhækkanir sem fyrr-
verandi ríkisstjórn hefði á-
kveðið beinlínis eða hefði
stuðlað að með alls konar
ráðstöfunum. Glöggt dæmi
um þetta er hækktuún á raf-
orku. Þegar núverandi ríkis-
stjórn tók við lá á ráðherra-
borðum krafa um það frá
Landsvirkjun að fá að
hækka heildsöluverð raforku
um 20% vegna þess að fyrr-
verandi ríkisstjóm hafði
skuldbundið sig til þess
gagnvarlt Alþjóðabankanum
að Landsvirkjun skyldi sýna
tiltekna reilkningsl. útkomu.
Ný ríkisstjórn gat að sjálf-
sögðu ekki gengið á bak
við samninga sem gerðir
höfðu verið og greip því til
þess ráðs að greiða niður
verð á raforku fyrst um
sinn. En þegar frá leið tóku
rafveitumar að krefjast
verðhækkana á smásölu
verði veigna þess að heildsölu
verðið hafði hækkað. Raf-
þeirrar verðhækkunar sem
krafizt var.
Og á það ier vert að leggja
áherzlu, sagði Lúðvík, að
fyrirferðarmiesibu hækkanirn-
ar stafa allar af ráðstöfun-
um fyrrverandi ríkisstjórn-
ar.
2.
Annar flökbur verðhækk-
ana að undanförnu eru
verðhækkanir ýmiss konar
sem orðið hafa erlendis, en
þær reglur hafa verið í gildi
um langan tíma — einnig i
tíð fyrrverandi ríkisstjómar
— að taka yrði tihit til verð-
hækkana erlendis. Af þess-
um ásitæðum hafa vömteg-
undir sem framleiddar em
að nokkm leyti úr sykri
hæbkað talsvert og má í því
sambandi nefna ýmsar brauð
tegundir og gosdrykki. Þá
hafa orðið verðhækkanir
vegna gengishæfckana erlend
is, til dæmis hafa vörur frá
Vestur-Þýzkalandi hækkað
af þessum sökum.
manna. Hækkunin á landbún
aðarvörum er ákveðin eftir
gömlu kerfi sem kveður svo
á að kaup bóndans eigi að
hækka í samræmi við hækk-
anir á launum skv. samning-
um, verkalýðsfélaganna.
4..
I fjórða lagi er ium að
ræða hæfckanir sem núver-
andi ríkisstjóm hefur sjálf
og ein ákveðið. Þar er um
að ræða hækkanir á áfengi
og tóbaki og á bifreiðum.
Þessar hækkanir eru til þess
gerðar að afla fjármagns í
tilteknar framkvæmdir —
þ.e. bílahækkunin fer öll í
vegasjóð, eða til tekjuöflun-
ar fyrir ríkissjóð. — Þegar
þessar hæfckanir eru akveðn-
ar er það vegna þess að
ríkisstjómin kýs heldur að
hækka þessar vörur en að
hækka almennt verðlag með
söluskatti eins og fráfarandi
ríkisstjóm gerði ævinlega.
Loks nefndi Lúðvík Jóseps
son dæmi nm verðhækkanir
og kröfur um verðhækkanir:
Reykjavíkurborg sótti mn 21% hækkun vegna SVR en
fékk 12%. Borgin sótti xun 13,2% hækkun vegna hitaveit-
uimar en fékk 5%. — Reykjavík sótti um 16,6%hækkun
á rafmagni en fékk 10%. Ríkisútvarpið sótti um 30%
hækkun afnotagjalda en fékk 10% hækkun. Gosdrykkja-
framleiðendur fóru fram á 28,7% hækkun á framleiðslu-
vörum sínum en þeir fengu 12%, sem svarar hækkun-
inni á sykri.
! Lúðvík Jósepsson sagði að f jölmargir aðilar, fyrirtæki
og stofnanir, hefðu sótt um 30 til 50% liækkanir en fengu
5 til 15% liækkanir leyfðar. í þeim hópi sem krafizt hafa
svo mikilla hækkana eru skipafélög, olíufélög og aðrir slík-
ir stórir aðilar. (Bæjarstjómarmeirihlutinn okkar hækkaði
rafmagn um 10%)
magnsveita Reykjavíkur
krafðist þannig 16,6% verð-
hækkunar, en við heimdluð-
ínm aðeins 10% hækkun
sagði ráðherrann. Og 10%
.riækkunin er aðeins til þess
að vega upp á móti hækkun
heildsöluverðsins. Af sama
tagi voru verðhækkanir hjá
Sementsverksmiðjunni eða
öðrum þjónustustofunum
Reykjavíkurborgar og allar
voru þessar hækkanir rök-
studdar með því að þær
væru óhjákvæmilegar vegna
þeirra útgjalda sem féllu á
stofnanimar eða fyrirtækin
í tíð fyrri ríkisstjómar.
Það má segja hinsvegar að
það hafi verið regla að nú-
verandi ríkisstjóm heimil-
aði yfirleitt um helming
'Viðsldptaráðherra vakti athygli á því sérstaklega að
hækkanimar stöfuðu almennt efcki af kauphækkunum í
desembermánuði síðastliðnum. Eða hverjum dettur 1 hug
að trúa því að Ríkisútvarpið þurfi 30% hækkun verðlags
vegna hækkunar á launum verkamanna og iðnaðarmanna
og hverjum dettur í hug að það þurfi að hækka fargjöld
með SVR um 21% af þessari ástæðu? Enda er það viður-
kennit af forsvarsmönnum þessara stofnana allra, sagði
viðskiptaráðherra, að hækfcunarkröfumar eiga yfirleitt all-
ar rætur sínar 1 því sem gerðist 1 tíð fyrrverandi ríkis-
stjómar.
Fyrirspurnir til blaðsins
Alltaf ber það við að fólk
snýr sér til þeirra, sem eitthvað
koma nálægt skrifum í Mjölni,
spyr þá um allt mögulegt og
segir: „Af hverju skrifið þið
ekki um þetla, — þið eigið að
fletta ofan af þessu,“ o.s.frv. Nú
er það svo, að ýmislegt skeður
eða gerist ekki, sem vert væri
að tala um opinberlega, en
samt sem áður ekki gert. Það
hefur t. d. talsvert verið rætt
Mjölnir
I tilefni af því að á sunnu-
dagskvöldið 23. apríl s. 1. var
haldin árshátíð Æskulýðs
heimilisins og var þá jafnframl
lokið vetrarstarfinu þar, átti
tíðindamaður Mjölnis stutt sam-
tal við Kristján Möller æsku-
lýðsfuUtrúa.
— Hvað margir hafa nú sólt
heimiliS í vetur, Kristján ?
— Um 8.400 gestir hafa kom-
ið í heimilið í vetur. Hér er
einkun um unglinga að ræða
á aldrinum 7-17 ára. Gagn-
fræðaskólanemendur sækja heim
ilið nokkuð vel, aðallega þó
nemendur 1. 2. og 3. bekkjar.
Nemendur í 4. bekk hafa haft
meira að staría í félagslifi
innan skólans, komið upp
leiksýningu, árshátíð, o.s.frv.
— Hvaó hefur veriS helzt á
döfinni hjá ykkur?
— Ég get nefnt sem dæmi
námskeið í teiknun, það sóttu
um 40 unglingar. Námskeið í
skák, bæði fyrir byrjendur og
þá, sem lengra eru komnir.
Svo reynduin við með nám-
skeið í bridge, það sóttu um 15
manns.
— II afa ekki slarfaS ein-
lwerjir Klúbbar í vetur ?
— Jú, skákklúbbur með
u.þ.b. 60 þáttakendum. Við gerð
um tilnaun til þess að halda
uppi málfunda og skemmti-
klúbbi. Ætlunin er að gera til-
raun til þess að hann starfi I
eitthvað í sumar.
— Var ekki mikill skáká-
hugi meSal unglinga hér í vet-
ur ?
— Mjög mikill áhugi. Við
héldum sérstakt skákmót,
Skákmót Æskulýðsheimilisins,
fyrir áramót. Þar sigraði Ás-
grímur Sigurbj.son. Síðan höfð-
um við liraðskákmót, úrslitin i
því fengust á sunnudaginn. Þar
sigraði Þórður Möller eftir ein-
vígi við Ásgrím Sigurbjörnsson.
Þórður er aðeins 11 ára. Þar
að auki höfum við haft fjöl-
tefli, sem voru vinsæl.
— ÞiS hælliS á sunnudaginn,
verSur ekkert opiS í sumar ?
—- Það má segja að verði
alveg lokað í suinar. Síðasta
daginn mættu milli tvö og þrjú
hundruð unglingar. Það er met
aðsók. Um kvöldið var svo
árshátíðin, skemmtiatriði og
stíginn dans til klukkan tvö.
— Értu ekki árægSur meS
þennan fyrsta vetur þinn í
starfinu ?
— Jú, mjög ánægður. Ung-
lingarnir hafa sótt staðinn veí
og hegðun þeirra hefur verið
tiL fyrirmyndar.
— Þú ert líka iþróitafull-
irúi, Krisiján. II vað gerist í
þeim málum ?
— 1 sumar taka yngstu flokk-
ar K. S þátt í Islands-iinóti í
knattspyrnu. Þeir hafa æft sig
í allan vetur. Annars verður
aðalverkefni sumarsins uppbygg
ingin á Iióli, þar eru míklir
möguleikar enn ónotaðir. Ekki
aná svo gleyma Skarðsmótinu
imi Hvítasunnuna. Nú, K. S á
fertugsafmæli í sumar. Þess
verður minnst á ýmisan hátt.
Svo það er ýmislegt á döfinni.
Síðast en ekki sízt, þá verður
Skíðamót Islands haldið liér á
næsta ári. Þá verðum við Sigl-
firðingar að lialda vel á spöðun
um.
Ég er þess fullviss að allii
munu vilju stuðla að því að
framkvæmd mótsins verði með
glæsibrag og okkur til sóma.
um og við hvattrr til að skrifannklu vandamáli, sem fólk horf
liarða gagnrýni á agaleysi í
skólum, sérstaklega þó í G ign-
fræðaskólanum. Þetta er tæp-
ast hægt nema fyrir liggi á-
kveðin dæmi. Nú hefur borist
fyrirspurn svohljóðandi:
„Hvers vegna er ekki tekið
harðari tökum á drykkjuskap
unglinga? Fyrir stuttu mátti sjá
hópa af ölvuðum unglingum
allt niður i 12-13 ára á götun-
um. Lögreglan tók nokkuð af
þeim úr umferð, aðrir og þá
þeir eldri slæptust um og
komust inn á dansleik þá um
kvöldið. Hvað segja skólareglur
um þetta, eru þær til og ef svo
er hversvegna er þá af skóla-
stjórans hendi ekki sýnd við-
leitni til að lialda þær? Og
lögreglan, bæjarfógetinn, hvað
er gert til að hafa upp á þeim,
sem útvega þessum börnum vín
ið?“ Blaðið birtir þessa fyrir-
spurn og vísar lienni áfram til
réttra aðiia. Þarna er lireyft
ir of blindum augum á og
skellir skollaeyrum við, sé um
það rætt. Ef um væri að ræða
hass eða önnur eiturlyf, þá
væri uppi fótur og fit hjá flest-
um að berjast gegn því, en á-
fenginu, — nei.
önnur fyrirspurn: „Hver er
lieilhrigðisfulltrúi í bænum
hvert er lians hlutverk, starfs-
tími og vald til úrskurðar?
Um þetta er spurt vegna hins
augljósa sóðaskapar, sem
allstaðar blasir við, jafnt á
götum, lóðum og opnum svæð-
um. Þá mætti þessi heilbrigðis-
fulltrúi líta á vatnsból bæjar-
búa og ýmsa þá staði, þar sem
matvæli eru tilreydd, og seld,
búðir, bakarí, sjoppur og
veitingastaði. Það veitir aðhald
um þrifnað og hreinlæti, sem
öllum er fyrir beztu að sé í
fullkomnu lagi.“
★
4 — MJÖLNIR