Alþýðublaðið - 04.01.1924, Blaðsíða 1
ðt-af Aíþýðnfiokknnni
1924
Fðstudaginn 4. janúar.
3. tölublað.
„Áíengi,
trúarbrögð o.il“
Undtr þessari fyrirsögn hefir
einhver burgeisanna, sem trúa
á áfengið, látið einhverja þernu
>Morgunblaðsins< skrita óttalega
fávísiega grein í blaðið f gær.
Hvers eðlis innrætið er, sem
greinin er sprottin af, má marka
á þvf, að orð^ærið er einna lík-
ast og' hjá Magnúsi dósent. Tfl-
efnið er látið vera eins og fyrri
daginn umhyggja fyrir trúar-
brögðunum, en mun í raun réttri
vera það, að vikubiað í Kaup-
mannahöin, sem nýfarið er að
koma út og heitir >Pressen<,
fletti nýlega all-óþyrmilega ofan
af hræsninni í brennivínsmanna-
télagi þar, sem heitir >Den
personlige Friheds Værn«, og
það hefir komið við áfengiselskt
hjartað í aðstandendum >Morg-
unblaðsins< og komið þeim tii
reka hornin í þetta blað. Um
þetta getur það ekki né hitt, að
blaðið >Pressen< er gefið út af
stúdentafélagi, sem heitir >Det
Ny Studenter-Samiund< og er
stotnað af róttækum jafnaðar-
mönnum úr hópi mentamanna,
sem leiddist aðgerðarleysið,
værðin og drykkjuskapurinn í
gamla stúdentafélaginu, og er
því varla von, að það sé í miklu
áliti hjá burgeisunum.
En þar sem vikið er í þessari
grein að afstöðu jafnaðarmanna
til trúarbragðanna væntanlega
vegna þess, að bæjarstjórnar-
kosningar eru í aðsigi, og því
beint að Alþýðublaðinu, að það
hafi ekki skýrt rétt frá henni,
þá skal enn, svo sem oft hefir
verið gert áður, bent á það, að
það er einróma álit allra jafn-
aðarmanna um allan heim, að
trúarbrögöin séu og eigi að vera
einkamál manna, sem þegnfé-
lagið eigi að iáta afskiftalaus,
og að í þeirra augum fer það
glæpi næst að beita t. d. kristin-
dóminum sem akneyti fyrlr gull-
kerru Mammons. Aonárs skal
við tækifæri tekinn upp í blaðið
hafli úr ræðu eftir F. J. Borg-
bjerg, ritstjóra >Soclal-Demo-
kraten< í Kaupmannshöfn, sem
hann hefir nýlega haldið um
þetta mál. Hann er guðfræðing-
ur að lærdómi, og má því ætla,
áð hann hafi alt eins mikið Vit
á málinu ogleyudar*guðfræðingar
>Morgunblaðsins<, sem vitanlega
eru að eins óvaldlr hræsnarar,
sem allir heiðarlegir menn, hvort
sem eru trúaðir eða vantrúaðir,
hafa sameiginlega andstygð á.
Alt er, þá þrent er, og til
þess að ekkert sé eftir skiiið,
skal vikið að vaðlinum f grein-
inni um >sósfaiista< og >kom-
múnista<, þar sem iátið er svo,
sem um tvo flokka sé að ræða,
og ataráríðandi sé að vita, hvor-
um þeirra jafnaðarmenn hér fylgi.
Ritstjóri >AlþýðubIaðsins« hygg-
ur. að hann hafi eins mikla
þekkingu á jafnaðárstetnunni og
hver annar maður hér á landl
og margfalt meira en blekbull-
arar >Morgunblaðsins<, og skal
hann þó hreinskilnlslega játa, að
hann veit ekkl betur en áð
orðin >socialist« og >communist<
og >socialism< og >communism<
séu tvenn útlend nötn á þvi sama,
á sinn hátt eins og >burgeisar<
og >Moggadót< eru nöfn á hinu
sama. Til sönnunar þessu mú
geta þess, að ávarpið, sem þelr
Kari Matx og Friedrich Engels
sömdu og enn er lagt til
grundvallar um greinargerð fýrlr
jafnaðarste^nunni, heitir á þýzku
>Das kommunlstische Manifest<:
En annars hefir orðið >com-
munism< sérstaklega verið notað
um jafnaðárstefnuna áður en
hún •fékk hinn visindalegá bún-
iog sinn, en s ðan >socialism.<
Hins vegar hafa ýmsir straumar
innan jafnaðarstefnunnar tengið
enn önnur nöfn eftir ástæðum,
svo sem >collectivism<, >syadi-
calism<, >reformism<, >christ-
licher sozialismus« og fleira.
Hitt er annað mál, að miill
jafnaðarmanná innbyrðis geta
verið skiftar skoðanir um að-
ferðir tii að koma jafnaðarstefn-
unni í framkvæmd, en sá skoð-
anamunur og sérstaklega, hvað
helzt verður ofan á í hverju
landi, fer eftir framleiðslu- og við-
skifta ástandi, stjórnarfari, skap-
ferli bæði þjóðar og einstablinga
og mörgu fleira, Þáð er t. d.
mikill munur á aðstæðum í Rúss-
landi og Englandi og því eðli-
legt, að jafnaðarmenn þessara
landa greini á. Aðallega snýst
lfka deilan, þar sem hún á sér
stað, um það, hvort fara eigi að
eins og heppilegast var í Rúss-
landi eða eins og t. d. enskir
jafnaðarmenn telja heppilegast í
sínu landi, og sums staðár hefir
þessi deila mest fyrir misskilning
og skapferlismun forkólfanna orð-
ið svo hvöss, að jafnaðarmenn
hafa sagt í sundur með sér og
haft tvo flokka, og kallar þá
venjulega annar flokkurinn sig
ekkl >socialista<, heldur >social-
demokrata«, sem í >Þjóðmenn-
ingarsögu Norðuráifunnar<, sem
séra Ólafur Ólafsson fríkirkju-
prestur þýddi, er Iagt út >lýð-
válds-jafnaðarmaður<, en hinir
kalia sig >kommunistá<, en hvorir
tveggja telja sig >socialistð< eða
>jafnaðarmenn<, seæ þeir eru, þar
eð stefnan er í grundvallaratrið-
unurn hin sama.
Það er víst, að þessi deiia
hefir að ástæðulausu gert verka-
lýð víðs vegar talsvert tjón, enda
hafa andstæðingarnir, auðborg-
ararnir, sem á útlendum mátum
eru tíðast kállaðir >kapitalistar<,
óspart reynt að blása að kolum
deilunnar og sums staðar orðið
(kramhald á ,4. síðu.)