Mjölnir - 11.04.1990, Qupperneq 4

s s
Asta Olafsdóttir
Fædd 11. júní 1911, dáin lO.mars 1990.
Hinn 11. mars sl. lést á
Landakotsspítala Ásta Ólafsdóttir,
formaður verkakvennafélagsins
Brynju á Siglufirði um 10 ára skeið,
eða lengur en nokkur önnur, og
stjómarmaður í félaginu í fjórtán ár
samtals.
Ásta var fædd 11. júní 1911 í húsi
við Hverfisgötu í Reykjavík þar sem
nú stendur Þjóðleikhú sið og sleit fyrstu
bamsskónum í miðri höfuðborginni.
Foreldrar hennar voru Ólafur
Guðbrandsson frá Stóru-Völlum í
Rangárvallasýslu og Guðrún
Runólfsdóttir. Kynntustþau þareystra
er Guðrún var þar vinnukona, en
kynnin urðu ekki löng. Guðrún hélt til
Reykjavíkur áður en dóttirin fæddist
og. hafði Ásta aldrei neitt af föður
sínum að segja. Móðri hennar giftist
aldrei og eignaðist ekki fleiri böm en
sá sér og dóttur sinni farborða með
vinnu sinni.
Ekki áttu þær mæðgur skap saman
þó samvistir væru nánar. Guðrún var
strangtiúuð, aðhylltist trúarskoðanir
aðventista, fylgdi þeim út í æsar og
ætlaðist til þess að dóttir hennar gerði
það líka. Sú von brást; Ásta vildihvoriri
í orði né veriri eiga hlut að áhugamálum
móður sinnar og reyndist ekki síður en
hún fasthcldin á eigin skoðanir. Lauk
svo samvistum þeirra að Ásta réði sig
sjálf til vistar vestur í Hnífsdal 11-12
ára gömul og sá sér farborða á eigin
spýtur.
Eftir nokkurra missera dvöl í
Hnífsdal fór Ásta afturtil Reykjavíkur
og var þar að mestu eða óslitið til 193 5
er hún hélt til Siglufjarðar í síld. Þar
kynntist hún ungum Skagfirðingi,
Kristni Guðmundssyni frá Tjömum í
Sléttuhlíð. Þau hófu sambúð 1936.
Kristinn lést 1955, aðeins 43 ára
gamall. Þau eignuðust tvær dætur, Sú
eldri, Erla, býr á Siglufirði, gift
Guðlaugi Henriksen, og eiga þau
fjöguruppkomin böm. Yngri dóttirin,
Katla, er búsett í Garðabæ, gift
Guðmundi Þórmundssyni og eiga þau
einnig fjögur böm.
Árið 1957 fluttist Ásta til Kópavogs
oggiftistNjáli Gunnarssyni skipstjóra.
Þau skildu fyrirnokkmm árum. EFtir
það bjó Ásta ein, síðustu árin og lengst
í einni af leiguíbúðum
Öryrkjabandalags íslands í Fannborg
1 í Kópavogi. Hún var þá þrotin að
heilsu og kröftum en naut ágætrar
aðhlynningar Kötlu dóttur sinnar, auk
venjulegrar félagslegrar aðstoðar við
aldraða og sjúka. Utför hennar fór
fram í kyrrþey samkvæmt
margítrekaðri ósk hennar sjálfrar og
andlátið var ekki tilkynnt fyrr en að
henni lokinni.
Svo sem ráða má af því litla sem
sagt er hér að framan um uppvaxtarár
Ástu lærðist henni þegar á bamsaldri
að líta veruleikann óblekktum augum,
raunsætt og kalt, og búast ekki við að
fá neitt gefins. Árin milli
heimsstyrjaldanna, með upplausn
bændaþjóðfélagsin s, kreppu og baráttu
örsnauðs verkalýðs fyrir lífi sínu í
þjóðfélagj sem þrjóskaðist við að
viðurkenna stéttarlega sérstöðu hans
og veita honum þjóðfélagsleg réttindi,
voru hraður skóli sem beygði suma en
herti aðra. Ásta var ein þeirra sem
slapp óbeygð og óbrotin úr þessum
skóla og frá umbrotasamri æsku, með
sterka skapgerð, stæltan vilja og
óskerta h'fsþrá.
í þessum skóla fékk margur
unglingurinn ævilangtónæmi gagnvait
marglofaðri göfgi og prýði hins
borgaralega þjóðfélags en hlaut í
staðinn óbilandi sannfæringu um að
samstaða og varðstaða hinna snauðu
um eigin hagsmuni væri það sem best
dygði þeim til farsældar, og raunar
það eina. Þessa skoðun mun Ásta hafa
tileinkað sér í æsku, og hún lét aldrei
af henni.
Lifsreynsla og skoðanir Ástu beindu
henni fljótt á þann stað sem henni
hæfði best í verkalýðshreyfingu
síldaibæjarins. Og þar sem hún var
gieind,kjaikmikil,félagslynd ogbauð
af sér góðan þokka kom af sjálfu sér að
hún veldist til forustu íverkalýðsfélagi
sínu. HúnvarritariBiynju 1943-1945,
varaformaður 1946 ogformaður 1947-
1956. Um staif hennar í félaginu er
það eitt að segja að hún hélt með’
miklum sóma uppi meririnu sem
forverarhennarhöfðu reist.bætti ýmsu
við, kunni alltaf fótum sínum forráð
og beitti langi og þrýstingi eftir því
sem við átti hverju sinni til að ná fram
því sem hún vildi og taldi mögulegt.
Það er því að vonum að margir vinir
og félagar hennar úr
vericalýðhreyfingunni á Siglufirði
hugsi til hennar með virðingu og
þakklæti nú þegar hún er öll, enda þótt
liðið sé á fjórða áratug síðan hún flutti
héðan.
Ég minnist Ástu Ólafsdóttur sem
eins af traustustu félögum í hreyfingu
veikalýðs og vinstri manna á Siglufirði
um leið og ég votta vandamönnum
hennar samúð mína.
Benedikt Sigurðsson.
Undirmálsfiskur.
í mars s.l. flutti Svanfríður í mars
svohljóðandi tillögu til þingsályktunar.
“Alþingi ályktar af fela
sjávanitvegsráðherra að undirbúa
löggjöf sem feli það í sér að
útgerðarfyrirtæki séu skylduð til að
gera sjómönnum kleyft að hirða allan
undiimálsfisk sem um borð kemur.
Slíkur afli yrði eign sjómanna og ekki
inn í hlutaskiptum. Sama eigi við um
það sem litið hefur verið á sem
fiskúrgang, svo sem lifur.”
Greinargerö.
“Undanfarið hefur mikið verið rætt
um að undirmálsfiski sé í talsverðum
mæli hent fyrir borð í íslenskum
fiskiskipum. Þessi umræða hefur oft
komið upp áður, en hefur nú aukinn
þunga vegna minnkandi
veiðiheimilda. Niðurstöður nýbirtrar
könnunar sem SKÁÍS vann fyrir
Kristin Pétursson alþingismann gefa
visbendingu um að hér geti verið um
veiulega sóun verðmæta að ræða.
Reynt hefur verið að bregðast við hættu
á því, að undirmálsfiski sé hent, með
setningu reglugerða. En miðað við
þær vísbendingar, sem fyrrgreind
könnun gefur og ummæli sjómanna,
duga ieglugerðarákvæði ein og sér
skammt.
Við togveiðar kemur
undirmálsfiskur einatt með í
mismiklum mæli, hversu mikið í raun
munum við ekki staðreyna fyrr en
allur fiskur, sem veiðist, kemur í land.
Nú er það svo að 1/3 af
undirmálsfiski, sem kemur í land, er
talinn í kvóta viðkomandi slrips nema
hlutfallið fari upp fyrir 10% íveiðiferð,
þá telst allt í kvóta. Jafnframt hefur
verið reynt með verðlagningu
verðlagsráðs að vinna gegn því að
undirmálsfiskur komi á land. Hvorki
útgerð né áhöfn er því hagur í því við
núverandi aðstæður aðslíkur afli sé
hirtur. Hvorki stærðarmörk né
verðlagning verðlagsráðs segja þó til
um möguleika á nýtingu eða
hugsanlegt verðmæti þess afla sem
með þessum hætti yrði aðgengilegur
fyrir fiskvinnsluna.
Veiddur fiskur er dauður fiskur og
okkur ber skylda til að nýta hann. Til
þess að það geti orðið þurfa sjómenn
að sjá sér hag í að hirða allan
undiimálsfisk. Sama á við um innyfli,
enda sýnir reynslan að lifur, er vegna
verðlagningar.nær eingöngu hirt þar
sem mannskapurinn fær að eiga hana
og sér sér þannig hag í aukinni vinnu.
Látum þá sem auka þurfa vinnu sína
um borð til að nýta undiimálsfiskinn
eiga hann.
Eðlilegt væri að sjómenn skiptu
jafnt andvirði undirmálsfísks.
Ljóst er að skipstjóra væri ekki vel
stætt á því gagnvart útgerð að koma í
land með hátt hlutfall undirmálsfísks,
verðlausan fyrir útgerðina, og mundi
hann því leita á aðrar slóðir um leið og
óeðlilegs magns gætti í afla. Þannig
fælist í þessu fyrirkomulagi virk
vemdunarstefna. Á hinn bóginn væri
honum heldur ekki stætt á að gefa
fyrirmæli um að henda undiimálsfiski
vegna hagsmuna áhafnar.
Ef sú regla gilti áfram að 1/3 af
undirmálsfiski færi inn í kvóta
viðkomandi skips yrði lagt enn meira
að skipstjóranum í því að halda sig frá
slíkum veiðisvæðum. Þá má búast við
að fjölmiðlar og almenningsálit hafi
sitt að segja um aðhald.
Hitt er þó meginmálið að með því
fyriikomulagi, sem hér erlagttil, bærist
meiri afli á land sem ella væri hent,
minni verðmætasóun yrði og sjómenn
gætu með meiri vinnu aukið við
rýmandi tekjur sínar.”
Undirrituð telur æskilegt að fá
umræðu um þessi mál frá þeim sem til
þekkja. Vil ég því beinaþeim tilmælum
til sjómanna og útgerðaimanna að
senda okkur greinar í næsta tbl.
Mjölnis.
Brynja.
KJÖRSKRA
Viö bœjarstjórnarkosningar ó Siglufiröi 26. maí
1990, liggur frami á bœjarskrifstofunum á
Siglufiröi frá og meö mánud. 26. mars 1990
Kœrufrestur til bœjarstjórnar vegna kjörskrár
rennur út 11. maí 1990
Siglufirði 19. mars 1990
Bœjarstjórinn á Siglufirði
Miölnir
11. anríl
EESHI