Fylkir - 17.02.1950, Blaðsíða 2

2
FYLKIR
Dr. Jón Stefónsson:
Úti í heimi
Bókfellsútgófan, Rvík 1 949.
FYLKIR
málgagn Sjálfstæðisflokksins
Útgefandi:
Sjálfstæðisfél. Vestmannaeyja
Ábyrgðarmaður:
Guðlaugur Gíslason
Auglýsingar annast:
skrifstofa Sjálfstæðisflokksins
sími 344.
J Prentsmiðjan Eyrún h. f.
Bæjarstjórnar-
kosningarnar
Hinn 29. s.l. fóru fram hér
bæjarstjórnarkosningar. Eins og
öllum er Ijóst, sem á annað borð
láta sig nokkru skipta almenn
mál og stjórn þeirra, hefir slík
kosning úrslitaþýðingu fyrir
framgang mála í byggðarlaginu.
Á slíkum erfiðleikatímum,
sem nú virðast fara í hönd, gera
menn sér ekki nógu glögga grein
fyrir hversu alvarlegt og á-
byrgðarmikið hlutverk þeim er
fengið með kosningaréttinum.
Úrslit kosninganna urðu, svo
sem öllum eru kunn, þau, að
enginn stjórnmálaflokkanna
fékk það marga fulltrúa kjörna
að um meirihluta væri að ræða.
Af 2051 kjósanda á kjörskrá
kusu 1812 og af þeim voru 16
seðlar auðir og 4 ógildir, svo
að 1792 atkvæði voru gild.
Þau skiptust þannig milli
stjórnmálaflokkanna:
A-listi, Alþýðuflokkur hlaut
270 atkv. (375 árið 1946) og 1
mann kjörinn, Hrólf Ingólfsson.
B-listi, Framsóknarflokkur
hlaut 404 atkvæði (157 árið
1946) og 2 menn kjörna, Helga
Benediktsson og Þorstein Þ. Víg-
lundsson.
C-listi, Sósíalistaflokkur 371
atkv. (572 árið 1946) og 2
menn kjörna, Þorbjörn Guðjóns-
son og Friðjón Stefánsson.
D-listi, Sjálfstæðisflokkur 737
atkv. (726) árið 1946) og 4
menn kjörna, Magnús Bergsson,
Guðlaug Gíslason, Björn Guð-
mundsson og Þorstein Sigurðs-
son.
Eins og úrslitin sýna hafa hlut
föll flokkanna, annara en Sjálf-
stæðisflokksins, mjög raskast, en
kjörsóknin má teljast sæmilega
góð þar sem rúmlega 88% af
kjósendum hafa kosið.
Hver verður niðurstaðan um
stjórn bæjarmálanna eftir kosn-
ingarnar.
Undanfarna daga hafa farið
fram umræður milli flokkanna
um samstarf í bæjarstjórninni.
Hófust þessar umræður með því,
að Framsóknarflokkurinn skrif-
aði hinum flokkunum bréf þar
sem farið er fram á að hver
þeirra tilnefni tvo menn til við-
ræðna um myndun fjögra flokka
samsteypustjórnar. Munu þeir
hafa mætt svo sem til var ætl-
ast, en þegar farið var að ræða
um samstarf kom brátt í Ijós að
Framsóknarmenn ætluðust til að
þeir fengju að hafa forystuna í
aðalmálunum, svo sem að ráða
bæjarstjóra og að hinir flokkarn-
ir „dönsuðu eftir þeirra pípu''
þar. Þetta sýndi glöggt hversu
samstarfsgrundvöllurinn var
traustur!! Þeir áttu ekki að hafa
þar um annað að segja en að
rétta upp hendina til samþykkis.
Framsóknarmenn vilja líka
halda því fram að þeirra sé rétt-
urinn að fá að ráða, þar sem
þeir hafi sigrað mest í kosning-
unum. Það verður þó að athug-
ast að flokkur þeirra hefir und-
anfarin kjörtlmabil engan full-
trúa átt í bæjarstjórn og eru því
algjörir nýgræðingar í stjórn bæj
armálanna.
Eftir að sjálfstæðismenn af-
þökkuðu þátttöku í fjögra flokía
stjórn munu framsóknarmenn
hafa gert sitt ýtrasta til þess að
fá hina tvo flokkana til þess að
mynda meirihluta innan bæjar-
stjórnarinnar enda ber greinin
„Málin skýrast" í Framsóknar-
blaðinu síðast þess glöggt vitni..
Þar er það mjög harmað að
samvinna skuli ekki hafa náðst,
og veigamest telja þeir það að
hafa ekki getað fengið að ráða
bæjarstjóranum. Röksemdir
þeirra eru bara mjög veigalitlar.
Þar er fyrst bent á að Alþýðu-
flokkurinn hafi lýst því yfir að
þeir gerðu ekki kröfur um til-
nefningu bæjarstjóra. Síðan er
bent á, að þeir (framsóknar-
menn) hafi álitið að ekki kæmi
til mála að sósíalisti væri bæjar-
stjóri þar sem slíkur maður geti
ekki látið sjá sig á viðskiptasvið-
inu. Mun þá aðeins koma til
mála bæjarstjóri sem Framsókn-
arflokkurinn tilnefni.
Hefði nú þessi samvinna tek-
ist, sést það glöggt að fulltrúar
Sósíalista og Alþýðuflokksins í
þeim meirihluta hafa ekki átt að
koma fram opinberlega, heldur
orðið að kúra að tjaldabaki.
Halda fulltrúar Framsóknar-
flokksins í raun og veru að þeir
geti snúið svo lánsstofnunum
þjóðarinnar um fingur sér að
hvar, sem þeir tveir komi fram,
myndi þeim tekið opnum örmum
án þess að vera spurðir að, með
hverjum þeir myndi meirihluta?
Ef það er raunin, að sósíalistar*
eru slík grýla í þessum stofnun-
um?
Skömmu fyrir síðustu jól rak
á fjörur almennings merkilegt
minningarit reynds og marg-
fróðs manns, þ. e. „Úti í heimi"
eftir dr. Jón Stefánsson. Jón er
einn þeirra íslendinga, er ruddu
sér braut til frama á erlendum
vettvangi. Hann er væringi 20.
aldarinnar, afkomandi og arf-
taki Miklagarðsværingjanna
fornu, er hjuggu strandhögg og
gerðust virðingamenn í höllum
og hirðum konunga og keisara.
Jón hefur gert víðreist um æv-
ina, víða kannað lönd og gerzt
handgenginn mörgum merkum
mönnum, deilt orðspeki við
mestu andans menn síns tíma
og gist fjarlæg lönd, svo sem
nafni hans Indíafari tveim öld-
um fyrr. Það lætur því að líkum,
að slíkur maður kann frá mörgu
að segja, og það því fremur,
sem hann hefur setið við einn
mesta fróðleiks- og mennta-
brunn veraldar, innan um 6
milljónir bóka í British Museum.
Vafalaust hefur dr. Jón ekki
harmað, að svo fór sem fór,
þegar hann keppti um prófessors
embættið í ensku og enskum
bókmenntum við Otto Jespersen,
því að vart hefði hann þá farið
alla leið suður til undraeyjunn-
ar Mauritus, og margs fleira
hefði hann þá farið á mis.
Dr. Jón var ekki við eina fjöl-
ina felldur, og segja má, að
fátt mannlegt hafi hann talið
sér óviðkomandi. Hann var svo
lánsamur að komast að hinu
mikla brezka bókasafni, Brit-
ish Museum, þar sem hann átti
þess kost að kynnast mörgum
merkustu mönnum sinnar tíðar,
svo sem sjálfum Lenin, Krapat-
kin fursta, þrem brezkum for-
sætisráðherrum, þeirra á meðal
skörungnum Churchill, sem
hann spáir sigri í væntanlegum
þingkosningur í Bretlandi á næst
unni, og hann telur Churchill
eiga eftir að bjarga heiminum
enn einu sinni. Dr. Jón heim-
sækir sjálfan Bismarck, „járn-
kanslarann", sem um eitt skeið
hafði örlög Evrópu í hendi sér.
Hann er gestur að Aulestað hjá
Björnstjerne Björnson, hinu
kunna norska skáldi og mann-
vini, og sjálfum Ibsen, tekst
„Mikil er trú þín maður" ef
þið trúið þessu sjálfir Framsókn-
armenn og ætlist til þess að aðr-
ir trúi því líka.
honum að ná tali af, þó að erfitt
væri.
Hann fer ríðandi á íslenzkum
hestum um endilangt England
og Skotland, og hann kynnist
,,núdista"-hreyfingunni svo-
nefndri, en fylgismenn hennar
lifa frjálsu náttúrulífi, naktir,
eins og guð skapaði þá, og eins
og Adam í Paradís. Þannig
mætti lengi telja, en ég læt hér
staðar numið að sinni.
Auk alls þess, er nú var talið,
lagði dr. Jón gjörva hönd á fjöl-
margt annað. Hann kenndi um
skeið íslenzku á Englandi, og
fjöldamargir merkir menn leit-
uðu til hans varðandi íslenzk
efni, forn og ný. Hann þýddi
Hávamál á ensku, og hann á
í fórum sínum íslandssögu
mikla, er hann hefur samið
handa erlendum mönnum, en
ekki fengið neinn útgefanda að
enn sem komið er. En það hefur
verið furðu hljótt um þennan
munn hér heima. Eg minnist
þess varla að hafa heyrt hans
getið fyrr en nú, er hann hvarf
aftur „föðurtúna til", halfníræð
ur að aldri. Starf hans er þó
orðið svo mikið, að vel hefði
mátt geta þess, að ísland átti
hauk í horni erlendis, þar sem
þessi maður var. Margur hefur
hlotið meira hrós fyrir minni
„landkynningu", en dr. Jón.
Hann hefur aldrei látið hjá líða
að leiðrétta misskilning og rang-
túlkun á högum íslendinga,
hvar sem hann varð þess var,
að slíkrar leiðréttingar var þörf.
Við hér heima gleymum þv!
alltof oft, að landar eins og dr.
Jón Stefánsson eru til, og sinnu-
leysi okkar um álit manna er-
lendis á okkur veldur því, að einu
launin og þakkirnar, sem slíkir
menn fá, eru þau, að við kaup-
um endurminningar þeirra rétt
fyrir jólin, þegar þeir eru komnir
að fótum fram fyrir aldurs sakir.
Okkur þykir vænt um, þegar við
S|áum þess getið, að einhver út-
lendingur hefur nefnt ísland á
nafn í blaðagrein, og við fell-
um stundum tár yfir vináttu
þessara manna og greiðvikni í
okkar garð. En okkur sést þá
aftur yfir, að landar okkar vinna
hálfu merkilegra starf af full-
kominni óeigingirni, og launin,
sem þeir fá eru oft ónot og
hnútukast, þegar þeim ríður
hvað mest á hvatningu og upp-
örvun að heiman. Landkynning
Framhald á 3. síðu.