Fylkir - 08.12.1950, Qupperneq 1
Mólgagn
Sjálfsfæðis
fiokksins
2. árgangur.
Vestmannaeyjum, 8. des. 1950
26. tölublað.
Afnám á skömmtun
byggingarefnis
Þrír Sjálfstœöisflokksþingmenn, þeir Jó-
hann Þ. Jósefsson, Gunnar Thoroddsen og
Pétur Ottesen flgtja þingsályktunartillögu
um afnám á skömmtun byggingarefnis.
Fá lög eða lagafyrirmæli hafa
verið eins óvinsæl af almenningi
eins og lögin um skömmtun á
byggingarefni til íbúðarhúsa-
bygginga. Stríða þessi lög á
móti þeirri frumhvöt mannanna
um að reyna að koma yfir sig
skýli. Nú hafa þrír þingmenn
Sjálfstæðisflokksins, þeir Jóhann
Þ. Jósefsson, Gunnar Thorodd-
sen og Pétur Ottesen flutt þings-
ályktunartillögu varðandi þessi
mál, og er þingsályktunartillag-
an svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela ríkis
stjórninni að afnema nú þegar
skömmtun á byggingarvörum og
gefa frjálsa byggingu hæfilegra
íbúðarhúsa, er menn byggja til
eigin afnota, ennfremur bygg-
inqu útihúsa í sveitum og ver-
búða."
í greinargerð fyrir tillögunni
segir svo: ,,í síðasta þingi flutti
fyrsti flm. till. til þál. um það,
að ríkisstjórninni væri falin at-
hugun á þessu máli með það
fyrir augum, að fullt athafna-
frelsi fengist í þeim efnum, er
um ræðir í tillögunni, sem hér
liggur fyrir.
Var þar gert ráð fyrir, að í
byrjun september þ. á. yrði þeim
hömlum aflétt, sem hér eru í
þessu efni. Sú tillaga varð eigi
útrædd á þinginu og fékk því
eigi endanlega afgreiðslu.
Sú greinargerð, er þar með
fylgdi gefur svo Ijósa hugmynd
um þetta fjárfestingaratriði, að
rétt þykir að láta hana enn
koma fram.
Hún hljóðar svo:
„Þegar lög um fjárhagsráð
voru sett (lög nr. 7 5. júní 1947)
var gert ráð fyrir, að fjárfesting
arstjórnin næði ekki til minni
háttar framkvæmda. í reglugerð
um fjárhagsráð o. fl. frá 31.
júlí 1947 eru sett um þetta
nánari ákvæði á þá lund, að
ekki þurfi fjárfestingarleyfi til
eftirtalinna framkvæmda:
1. að gera mannvirki eða
tæki, sem eigi kosta meira
í vinnu og efni en kr.
10.000,00;
2. að byggja íbúðarhús til
nota fyrir sjálfan sig eða
skyldulið sitt, enda sé
húsið ekki stærra en 350
rúmmálsmetrar og eigi ó-
eðlilega mikið í það borið
á neinn hátt, og húseig-
andi vinni að byggingu
þess sjálfur með skylduliði
sínu að mestu leyti;
3. að byggja verbúðir eða úti
hús á bújörðum, enda
kosti framkvæmdir eigi í
efni og vinnu meira en
kr. 50000,00.
Jafnframt var ákveðið, að
framkvæmdir af þessu tagi yrði
að tilkynna til fjárhagsráðs mán
uði áður en verkið hæfist.
Fjárhagsráði var þó heimilað
að banna slíkar framkvæmdir,
ef það teldi, að þær fælu ísér
óeðlilega sóun á vinnu og efni.
í reyndinni urðu þessi ákvæði
lítils virði. Skömmtunin á nokkr-
um helztu byggingarvörum var
sett í ágústmánuði 1947, og
voru engar undanþágur veitt-
ar frá þeirri skömmtun. Var
talið ófært að veita nokkrar al-
mennar undanþágur frá, skömmt
uninni, án þess að allt kerfið
Iiðaðist í sundur. Fjárhagsráð
tók þá upp þá reglu að gefa út
formlegar heimildir til efnis-
kaupa, er í reynd voru í engu
frábrugðnar fjárfestingarleyfum
til þeirra framkvæmda, er und-
anþegnar voru samkvæmt á-
kvæðum reglugerðarinnar. Var
þetta talið óhjákvæmilegt til
þess að tryggja þessum aðilum,
að þeir gætu fengið úthlutað
byggingarefni. Munu leyfi til
slíkra framkvæmda hafa verið
veitt viðstöðul ítið 'framan af
árinu 1948, en síðan var að
mestu tekið fyrir slíkar leyfis-
veitingar í júnímánuði sökum
yfirvofandi efnisskorts. í októ-
ber 1948 var reglugerðinni
breytt til samræmis við þá venju
er myndazt hafði. Voru þá und-
an tekningarnar að heita mátti
með öllu afnumdar. Þó var því
ákvæði haldið, að eigi þyrfti fjár
festingarleyfi fyrir framkvæmd-
Fátt er þýðingarmeira íyrir
þetta byggðarlag heldur en að
framleiðslan sé í sem beztu ásig-
komulagi hvað gæði snertir. A'ð
undanförnu hefur verið talsvert
vikið að þessu hér í blaðinu, en
góð vísa er aldrei of oft kveðin
og þess vegna birtir blaðið at-
liyglisverðar upplýsingar vaið-
andi saltfiskframleiðsluna og
eru þessar upplýsingar teknar úr
ársskýrslu S. í. F.
í síðustu ársskýrslu hvatti
stjórn S. í. F. félagsmenn til
aukinnar vöndunar um meðferð
og verkun saltfisksins.
Snemrna á þessu ári voru fé-
lagsmönnum gefnar ýrnsar leið-
beiningar og auk þess var fyrr-
verandi fiskimatsstjóri, Sveinn
Árnason, ráðinn til þess að fara
til fiskstöðvanna og fiskiskipa,
til þess að leiðbeina fiskframleið
endum og hvetja þá til aukinn-
ar vöruvöndunar.
í sama streng tók og íslenzka
fiskimatið, að tilhlutun sjávarút-
vegsmálaráðuneytisins. Gaf það
mönnum ýmsar leiðbeiningar
og varaði fiskeigendur við þeim
hættum, er stafaði af hnignun
þeirri, er orðið hefði um alla
vinnuvöndun fiskverkunarinnar
um, er kostuðu eigi meira í efni
og vinnu en kr. 10000,00. Þetta
nóði þó ekki til útihúsa í sveit-
um og hafði að heita mátti
enga þýðingu vegna skömmtun-
arinnar. Þannig er þessum mál-
um háttað enn í dag.
Það þarf ekki að orðlengja,
hvílík takmörkun á athafnafrelsi
manna felst í því fyrirkomulagi,
sem verið hefur í þessum efnum
nú um nærfelt þriggja ára skeið.
Tafir, óþægindi og skriffinnska
eru óhjákvæmilegir fylgifiskar
slíkt fyrirkomulags. Byggingar-
kostnaður verður meiri en ella
hefði þurft að vera og vinnu-
kraftur notast ver. Einkum hefur
mikill bagi orðið að þessum ráð
Framh. á 4. síðu.
nú á síðari árum.
Því miður varð samt sú raun-
in á, að allan fyrri hluta vertíð-
arinnar sáust þess engin merki
að nokkur breyting til hins
betra ætti sér stað. Hinsvegar
varð allmikil breyting síðari
hluta vertíðar, einkum hjá tog-
araflotanum.
Mætti segja, að í lok vertíðar
hafi surnir togaranna skilað á-
gætlega verkuðum og óaðfinnan
legum fiski í land. Vill stjórn
S. í. F. þakka öllum þeim, er
svo þarft verk unnu.
Nokkur breyting mun og
hafa orðið til hins betra hjá
bátaflotanum og fiskverkunar-
stöðvunum, er leið á vertíð, en
hin gífurlega háa hlutfallstala
af númer tvö og þrjú fiski, sem
fram hefur komið við útflutn-
ing fisksins í ár, sýnir skýrara
en nokkur orð, - hve mjög enn
er ábótavant í þessum efnum. Á
þetta einkum við suðurlandið.
Tjón það, er fiskeigendur
verða fyrir af þessum sökum, er
mikið og ef til vill meira en
margur fiskframleiðandi gerir
sér grein fyrir.
Framh. á 2. síðu.
Vöruvöndun borgar sig