Fylkir - 12.06.1958, Qupperneq 1

i o. argangur
Vestmannaeyjum 12. júní 1959
tölublað
Áhrif „bjargráðanna”
Þessa dagana er verið að til-
kynna nýjar verðhækkanir á fjöl
mörgum vörum, svo sem tilkynn
ingar frá verðlagsstjóra bera
með sér. Má þar tilnefna hækk-
un á benzíni um 62 aura, hækk
un á smjörlíki, og svo er hækk-
un á kaupi hjá iðnaðar-
mönnum. Veldur það svo óhjá-
kvæmilega hækkun á ýmissi
þjónustu. Langt er þó frá því,
að enn séu allar verðhækkanir
komnar fram. Þær verða það
ekki að fullu fyrr en eftir ca.
tvo mánuði.
Kaup verkamanna hefur
hækkað skv. „bjargráðalögun-
um“, og nemur sú hækkun ná-
la'gt 200 krónum á mánuði.
Hefði það einhvern tímann þótt.
lítilfjörleg uppbót á allar þær
verðhækkanir, sem nú koma, og
ekki verið metin til annars en
samningsuppsagnar og jafnvel
verkfalls af þeim, sem nú standa
fyrir þessuni aðgerðum. Raun-
in er líka sú, að fjölmörg verka
lýðsfélög hafa sagt upp samning
im og setf fram kröfur um
kauphækkanir umfram þær,
er leyfðar eru í „bjargráðalögun
um“. Talið er t. d. ,að Dagsbrún
í Reykjavík geri kröfu til 15%
kauphækkunar, nokkur önnur
félög gera kröfu til 10%, og
svo nrætti lengi telja.
F.n hér á eftir skal nokkuð
vikið að þeim áhrifum „bjarg-
ráðanna," sem Treint snerta bæj-
arfélagið og bæjarbúa, en óhjá-
kvæmilegt er að þau séu nokk-
ur. lfenda má t. d. á það, að
bæjarstjórn Reykjavíkur frest-
aði afgreiðslu fjárhagsáætlunar
fyrir Reykjavíkurbæ, þangað til
„bjargráðin" voru komin fram,
þar eð þau hlutu að snerta bæj
arfélagið allverulega.
Vtsvarsupphœðin hœkkar.
Fyrir bæjarstjórn Vestmanna-
eyja liggur til áfgreiðslu hækk-
un á útsvarsupphæð, sem nem-
ur urn 500 þús. kr. Bæjarstjórn
sótti um leyfi til Félagsmála-
ráðuneytisins fyrir þessari hækk
un. Leyfið fékkst umtölulaust.
Verði þessi hækkun samþykkt í
bæjarstjórn, er útsvarsupphæðin
komin upp í röskar 9 milljón-
ir, hækkun um 12% frá fyrra
ári. Þetta er langsamlega mesta
hækkun ,sem orðið hefur á út-
svörum síðan 1953.
Nú mundi margur spyrja,
hvort þörf hefði verið á þessari
hækkun, og ekki ófyrirsynju.
Auðvitað geta menn deilt um
það, hvort fara hefði átt aðrar
leiðir svo að ekki hefði komið
til þessarar hækkunar. En um
það verður ekki deilt, að sparn-
aðárráðstafanir hefðu að veru-
legu léyti komið fram á verkleg
um framkvæmdum bæjarins
svo sem gatnagerðinni, lagn-
ingu holræsa, ýmsum fram-
kvæmdum öðrum, sem bæjar-
félagið verður óhjákvæmilega
að halda uppi og borgararnir
krefjast af því. Hitt er svo ann-
að mál, að ennþá verður ekki
neitt um það sagt, hvort
útsvör þurfa ahnennt að hækka
vegna þessara ráðstafana. Það
kemur ekki í ljós fyrr en lokið
er niðurjöfnun útsvara, sem nú
stendur yfir.
Eafmagnið:
Ennþá er ekki komin til fram
kvæmda hækkun á olíuverði
vegna ,,bjargráðanna“. Talið er
þó, að hráolíuverð muni verða
nálægt einni krónu fyrir líter-
inn. Ekki hefur heyrzt, að sú
olía, sem fer til raforkufram-
leiðslu til heimilisnota eða at-
vinnurekstrar, verði seld á lægra
verði. Af þessu leiðir og svo
vegna kauphækkana, að raf-
magnsverðið hækkar nokkuð,
enda er þetta allt samtvinnað,
svo að hækkunin kemur sjálf-
krafa. Hve miklu þessi' hækkun
nemur, er enn ekki vitað, en
án efa kemur hún til fram-
kvæmda, áður en mjög langt
um líður.
Hér að framan hefur verið
drepið á tvö atriði, sem varðar
gjöld til bæjarins og bæjarstofn
ana. Hvort tveggja þetta er bein
afleiðing „bjargráðanna". Auk
þess konia svo hin beinu áhrif
og þau snerta íbúa þessa bæjar
ekki síður en annars staðar á
landinu. Var lítillega á það
minnzt í upphafi þessarar grein-
ar.
Dttektin gleymdist:
Það er svo margoft búið að
rifja það upp, hve svikin við
gefin fyrirheit hafa einkennt
hina fyrstu vinstri stjórn á ís-
landi, að ofrausn væri að bæta
þar enn á. Eg get þó ekki stillt
mig urn að geta þess, að „út-
tektin" á þjóðarbiiinu, sii sem
Þessar línur eiga að túlka
nokkuð annað viðhorf til vissra
málefna, en koma fram í grein
Einars Gíslasonar í Fylki 30.
maí s. 1., „Glöggt er gestsaug-
að“.
. í greininni segir m. a. svo:
,,. . . . var verið að bera á tún
hjá einum. Öðrum var verið að
plægja hjá kálgarð. Þriðji var
að girða, á fjórða staðnum var
verið að setja niður, sá fimmti
var á traktor keyrandi um lend
ur sínar,“ o. s. frv., . . . er
þetta eins og hver önnur
heiðni." — „ . . . við þverrandi
trúarlíf eykst virðingarleysi fyr-
ir helgum hlutum, drykkjuskap-
ur og aukið siðleysi fer vax-
andi, o. s. frv.“
Fyrst vil ég spyrja Einar: Var
það meiri vanhelgun dagsins,
að keyra á dráttarvél um lendur
sínar, en að keyra í fínum fólks
bíi á þjóðveginum og hneykslast
á starfsgleði meðbx-æðra sinna?
Annað atriði er þetta: Að
setja heilbrigt starf að því er
framkvæma átti undir forustu
Hermanns Jónassonar, forsætis-
ráðherra, með aðstoð erlendra
hagfræðinga og nefndar frá sam-
tökum launþega, sem fylgjast
átti með athugununum, virðist
aldrei hafa verið framkvæmd.
Segir Einar Olgeirsson, forseti
Neðri deildar Alþingis, formað
ur Alþýðubandalagsins, stærsta
stjórnarflokksins, í áliti um
efnahagsmálafrumvarpið, að
með því væri horfið frá verð-
stöðvun, en í s.tað þess kæmi
verðbólga. Segir hann ennfrem
ur, að ekki hafi farið fram út-
tekt á þjóðarbúinu, en á með-
an það er vanrækt, verða allar
ráðstafanir í efnahagsmálum
byggðar á sandi. Svo fór um sjó
ferð þá. Þarf víst engan að
undra, þótt djúpt sé á úttektar-
skýrslunni, rir því að iittektin
hefur aldrei farið fram.
virðist í saina númer og drvkkju
skap og siðleysi, er undir öllum
hringumstœðum fjarri öllu lagi.
Það er eins og hræra saman gulli
og sora og kalla svo gullið ó-
þverra.
\hð jiriðja atriðið, að starf a
helgum dögum sé heiðni, og við
trúarlífið, freistast ég til að
dvclja lengst, enda er þar um
svo mikið efni að ræða, að erf-
itt er að gjöra því nokkur skil
í fáum orðum.
Eg hef aldrei verið andvígur
trú og meira að segja ætlað mér
að verða trúmaður. í þvi skyni
fór ég oft í kirkjur, líka til
H ví tasunnusafnaðar Einars
Gíslasonar, en ég fann ekki þar
þá hamingju, sem ég hafði ætl-
að mér að finna.
í kirkjunum hefur mér jafn-
vel oft. fundizt dregin fjöður yf
ir þann kristindómskjarna, að
láta sér ja.fn annt um samferða-
menn sína og um sjálfan sig og
það að gera sér ljóst, að smæsti
Framhald á 2. síðu
Jafnvei stelnamir lala.