Fylkir - 27.06.1958, Blaðsíða 1
Mififci m* Tin
AAOigogD
SiólfMæSte.
flokksim
10. argangur
Vestmannaeyjum, 27. júní 1958
23. tölublað.
Tómas M. Guðjónsson
MINNINGARORÐ
Hann lézt snögglega laugar-
daginn 14. þ. m., á 72. aldurs-
;íri. Hafði hanrt um nokkurt
skeið þjáðst af hjartasjúkdómi,
sem dró liann til dauða.
Tómas var borinn og barn-
fæddur Vestmannaeyingur, og
hér átti hann heima alla æfi.
Móðir hans, Guðríður Bjarna-
dóttir, var frá Dölum, dóttir
Bjarna bónda ])ar Bjarnasonar
og konu hans, Margrétar Guð-
mundsdóttur. Ólst hún upp við
þröngan kost og varð fljótt að
bjargast á eigin spýtur. Guðjón,
l'aðir Tómasar, var ættaður úr
Rangárvallasýslu, en fluttist út
hingað um 1880. Gerðist hann
sjómaður hér, og var skipaður
hafnsögumaður. Við það starf
lét haun lífið, er bát, sem hann
var á, hvolfdi við skipshlið 13.
október 1896.. En Guðríður
bjargaðist af, þótt þá væri næsta
erfitt að standa uppi allslaus
með tvo unga drengi. Hún
vann hörðum höndum og kom
drengjunum til manns, enda er
það ekki efamál, að ]æir hafa
sjálfir, svo sem þcir höfðu afl
og aldur til, unnið hörðum
höndum.
Tómas lagði gjörva hönd á
margt. Hann stundaði sjó á
æskuárum sínum, gerðist með-
cigandi í útgerð og stundaði út-
gerð alla æfi eftir það, þótt ó-
höpp hafi ekki sneitt hjá lians
garði fremur en svo margra
annarra, er leggja út í þá á-
hættu, sem útgerðinni er jafnan
samfara. En hann lét ekki bug-
ast, heldur hélt ótrauður áfram.
Hann tók virkan þátt í félags-
starfi útgerðannanna hér í bæ,
hefur verið í stjórn fjöimargra
fyrirtækja og jafnan þótt vel
skipað rúm, er Tómas sat.
En auk eigin atvinnurekstr-
ar hafði Tómas á hendi um-
boðs- og afgreiðslustörf fyrir
ýmsa aðila. Hann var um skeið
starfsmaður Gísla ]. Johnsen og
sá þá um afgreiðslu skipa, sem
komu hingað á þeim árum. Var
það örðugt starf við þær aðstæð-
ur, sem þá voru fyrir hendi. En
vel tókst Tómasi að ráða fram
úr hverjum vanda. Eftir að
hann livarf frá Gísla J. John-
sen, gerðist hann afgreiðslumað
ur lyrir Sameinaða og Berg-
enska, sem héldu uppi ferðum
milli íslands og Norðurlanda á
tveim skipum hvort félag. En
siglingar þeirra lögðust niður í
aprílmánuði 1940, og síðan hef
ur ekki verið um viðkomu hjá
Sameinaða að ræða hér í Eyj-
um, en Bergenska hefur ekki
tekið þráðinn upp aftur. Loks
má geta þess, sem hefur verið
einna umsvifamest í þessum
starfsþætti Tómasar, það er olíu
afgreiðslan, fyrst fyrir h. f.
Shell, meðan það starfaði, síð-
an fyrir Skeljung h. f.
Tómas var tvíkvæntur. Fyrri
kona hans var Hjörtrós, dóttir
Hannesar hafnsögumanns Jóns-
sonar á Miðhúsum og Margrét-
ar Brynjólfsdóttur frá Norður-
garði. Þau eignuðust þrjá syni,
sem allir eru á lífi. En Hjört-
rós lézt árið 1926. -Síðar gekk
Tómas að eiga Sigríði Magnús-
dóttur frá Brekkum í Oddasókn
á Rangárvöllum. Þau eignuð-
ust þrjú börn, sem einnig eru
öll á lífi. Með Guðrúnu Árna-
dóttur eignaðist Tómas einn
son.
Auk eigin barna ólst bróður
dóttir Tómasar, Laufey Guð-
jónsdóttir, upp á heimili hans
og ennfremur að nokkru leyti
Ragna Haraldsdóttir.
Tómas M. Guðjónsson var
einn þeirra manna, sem
settu svip á bæinn. Hann var
mikill starfsmaður og gaf sér
tíma til mikilla félagsstarfa í
bænum, þrátt fyrir mikið ann-
ríki. Hann lifði á miklum
ólgu- og umrótatímum í ís-
lenzku þjóðlífi. Margir straum-
ar bárust hingað, og það var oft
torvelt að ráða, livert þeir
mundu renna eða hver áhrif
þcir mundu hafa. En líf hans
og starf allt í þessum bæ ber
þess vottinn, að hann hefur
haft skárpa sýn sámfara áræði
og framfarahug. Því hefur hon-
um, þrátt fyrir einstök óhöpp,
farnazt vel.
Ef leitazt væri við að finna
Tómasi M. Guðjónssyni stað í
sögu Vestmannaeyja, mundi
hann hiklaust verða settur á
bekk með þeim mönnum, sem
stundum eru nefndir aldamóta-
mennirnir, þ. e. þeir, sem voru
ungir og fullir starfsorku og
starfsþrár í dögun íslenzks sjálf-
ræðis. Það voru einmitt þeir
ungu menn, sem sýndu, svo að
ekki varð um villzt, að íslend-
ingar gátu vel staðið á eigin fót-
um og höfðu hug og dug til að
afla sér þeirra tækja, sem þurfti
til að sækja björgina, leggja
grunninn að þeirri framtíðar-
höll, sem allir þráðu að risi sem
fyrst af grunni, frjálst land,
sjálfstæð þjóð. Þeim fækkar nú
óðum, sem þátt tóku í því grund
vallarstarfi. En starf þeirra verð
ur til eftirbreytni ungum fram-
farasinnuðum mönnum á öllum
tímum, ]>að verður niðjunum
hvöt til að feta dyggilega í fót-
sporin.
Tómas M. Guðjónsson skilaði
miklu dagsverki. Nú þegar því
er lokið, ber að þakka öll störf
Tómasar, unnin af trúmennsku
og ríkri réttlætiskennd. Við eig
urn á bak að sjá hjartaprúðum
dreng, góðri og göfugri sál, sem
ávallt var reiðubúin til að
rétta hönd, þar sem þörf var á
hverjum tíma.
Hinir, sem eftir lifa, geyma
minninguna, og hún iljar þeim
á ókomnum árum.
E.
Eínar og sfeinarnir-
. . . .Þó velta þeir fleiri
þar völum úr leið,
sern veikburða eru og
smáir."
Þótt ég teljist í hópi fljót-
færra og fákunnandi í augum
Einars Gíslasonar og það sé ekki
of sagt, því miður, þá ætla ég
sanrt að svara grein hans, „Páll
og gestsaugun,“ að nokkru.
Eg lagði að jöfnu keyrsluna á
dráttarvélinni og fólksbílnum á
helgidaginn, af því að í fyrri
grein þinni, Einar, gazt þú þess
ekki, að henni hefði verið keyrt
í „atvinnulegu tilliti," hún gat
eins verið notuð sem farartæki.
En hvort heldur sem er, þá
finnst mér, að þú ættir að sleppa
allri níðingsnafnbót í satnbandi
við þá keyrslu. Og hvaða scnn-
un hefur þti fyrir því, að drátt-
arvélarmaðurinn hafi síður en
þú „tignað guð í hljóðleik hjart
ans?“ Einlægni tilbeiðslu þinn-
ar kemur líka vel fram í því, að
jafnframt tilbeiðslunni smellir
þú heiðindómsstimplinum á ná-
únga þína. —
Þú viðurkennir, að fjölmörg
störf þurfi að vinna alla daga
Framhald á 2. síðu.