Fylkir - 19.09.1958, Blaðsíða 1

Mðtgagn
Sjálfstsðis*
flokksinft
10. árgangur Vestmannaeyjum, 19. sept. 1958 24. tölublað.
Vatnsveita?
Nokkur orð um verkalýðsmá!
Frá upphafi hafa Veslmanna-
eyingar átt við skort á góðu
ney/.luvatni að búa. Það hefur
verið eitt cirðilgasta vandamál
til úrlansnar, sem ráðamenn bæj
arins hafa glímt við. Fram til
|>essa hefur engin viðhlítandi
lausn fundizt á þessu, en eins
og nú hórfir má vænta góðra
tíðinda í þessum efnum á næst-
unni.
Árangurslaus leifr:
í fyrasumar voru framkvæmd
ar jarðboranir hér til að leita að
vatni. Skyldi kannað, hvort sú
skoðun jarðfræðinga, að neyzlu-
vatn mætti fá á sjálfu heimaland
inu með borun á tilteknum stöð
um, reyndist á rökum byggð.
Að vísu fannst vatn, en bæði
lítið og saltmengað. Leiddu þess
ar tilraunir til þeirrar niður-
stöðu, að talið var óhugsandi að
fá vatn með þessum hætti.
Vinnsla neyzluvatns úr sjó.
Víða í heiminum, þar sem
skortur er á neyzluvatni hefur
verið tekin upp ný aðferð við
að afia vatns. Er það gert þann-
ig, að rafstraumur er látinn
hreinsa salt vatn og skilja það,
þannig að fæst hreint vatn.
Þetta hefur verið gert suður við
Persaflóa og í Libyu í Norður-
Afríku. Birtist í vor grein í
Fylki um þetta efni og vísast til
hennar um það.
Fyrirtæki það í Bandaríkjum
Norður-Ameríku, sem staðið hef
ur fyrir framkvæmdum á þessu
sviði þar eystra, sendi fyrir til-
hlutan bæjarstjórnarmeirihlut-
ans hér verkfræðing hingað í
sumar. Kannaði hann aðstæður
allar, en athugun hans bar því
miður ekki tilætlaðan árangur.
Alls staðar, þar sem þessi aðferð
til vinnslu neyzluvatns hefur
\ erið reynd, þar hefur verið um
salt vatn að ræða, en ekki sjó.
Ef setja ætti upp slíka stöð hér,
þyrfti til þess nriklu meiri í'af-
orku en hér er fyrir hendi. Þess
vegna er ekki neina lausn að
finna í þessari aðferð.
Leiðsla úr landi.
Sú aðferðin, sein fiestir hafa
hallazt að til að afla neyzluvatns,
er að fá það úr landi. Allt fram
á síðustu ár hefur samt verið
talið illkleift að framkvæma
þetta, vegna þess, að leiðslur
hafa ekki næga endingu. Sumir
bcnda á olíuleiðslur, er Bretar
lögðu yfir Ermarsund á stríðsár-
unum, máli sínu til stuðnings.
En þær voru eingöngu bráða-
birgðaráðstöfun, sem miðaðist
við þarfir stríðsins, sem þá var
talið, að mundi lokið innan
fárra mánaða.
En nú hefur komið nýr skrið-
ur á þetta mál. Bæjarstjóri hef-
ur staðið í sambandi við fyrir-
tæki, sem geta framleitt pípur
úr varanlegu elni, eða að
minnsta kosti endingarbetra en
því, sem áður hefur þekkzt.
Liggja fyrir tilboð í leiðslur, en
endanlega mun ekki búið að
ganga frá kostnaðaráætlun um
þetta. Þó má geta um eftirfar-
andi:
Áætlað verð leiðslanna úr
landi er 1 milljón rnarka, þ. e.
um 6 milljónir ísl. króna. Talið
er, að kostnaður við lagningu
sé urn 4 rnillj. króna, eða sam-
tals um 10 millj. króna.
Bæjarstjóri, Guðlaugur Gísla-
son, og rafveitustjóri, Garðar
Sigurjónsson, fóru fyrir fáum
dögum upp til landsins þeirra
erinda að láta kanna, hvernig
hagkvæmast mundi að taka vatn
ið þar cfra. Má vænta þess, að
þeirri atlnigun lokinni, að end-
anlega verði hægt að taka um
það ákvörðun, hvernig bezt
mundi að leysa þetta atriði.
Þannig liorfir þetta mál við í
dag, og þótti rétt að gefa bæiar-
búum kost á að kynnast þessu
máli, þar sem það varðar svo
Þeir, sem fylgzt hafa með
verkalýðs- og sjómannamálum í
þessum bæ síðastliðin 2 ár eða
svo, vita, að hér innan alþýðu-
samtakanna hefur verið talsvert
um deilur milli þeirra manna
þar, sem jafnan áður eða að
minnsta kosti langoftast höfðu
verið samherjar og sammála í
aðalatriðum.
Þessi misklíð hefur í orði
kveðnu snúizt um ýmis einstök
atriði, sem alþýðusamtökin hér
liafa haft við að glíma í hinni
venjulegu starfsemi sinni, eða
þannig hefur hún oftast komið
flestum fyrir sjónir. En þeir,
sem af áhuga og skilningi hafa
fylgzt með málum vita það ofur
veí, að í rauninni hefur verið
deilt urn ýms þau veigamestu
grundvallaratriði, sem <»11 verka
lýðsbarátta byggist á.
Þegar deilt var um það á sam
eiginlegum fundi stjórna allra
verkalýðsfélaganna hér, hvort
samtökin ættu að fallast á af-
nám 6 vísitölustiga haustið
1956, þá voru þessi vísitölustig
í rauninni tæpast höfuðatriði.
Kjarni málsins var að mínum
dómi sá, hvort forustufólk verka
lýðsstéttarinnar skyldi á einu
augnabliki, vanhugsað og út í
bláinn, feta inn á þá braut að
viðurkenna, þótt ekki væri nema
hálfpartinn, að verkafólk og sjó
mjög heill og hag þeirra.
l’etla, sem nú hefur verið sagt,
byggist á upplýsingum, sem
blaðið hefur fengið hjá bæjar-
stjóra. Það er þýzkt fyrirtæki,
sem telur sig geta framleitt
leiðslur, og hefur það fengið
allar upplýsingar um þetta mál,
sem hægt er að láta í té, svo
sem um það, hvernig aðstæður
eru hér. Telja forráðamenn þess
fyrirtækis ekki þau vandkvæði
fyrir hendi, sem torveldi fram-
kvæmdir, ef fært þykir að ráð-
ast í þær.
menn væru þannig á vegi stödd
með launakjör sín, miðað við
annarskonar þegna atvinnulega,
að þáu gætu fyrst af öllum fært
fórnir. Og ég man, að ýmsir
hlógu, þegar ég hafði orð á
gamla spakmælinu, sem er á þá
leið, að ef réttur yrði út litli
fingur, þá væri eins víst, að öll
hendin yrði tekin. Höfum við
ekki nú misst frá okkur tals-
verða sneið handar á því herr-
ans bjargráðaári 1958, þegar
smjörkílóið kostar 75 krónur.
Þegar síðar var deilt um það,
hvort sjómenn skylclu gera að
engu það heilaga baráttumál
sitt að hafa sama verð fyrir afla
hlut sinn og útgerðarmenn fá
fyrir sinn fisk, þá var verðmis-
munurinn aðeins hluti af mál-
inu, sá mikilvægasti að vísú þá.
Hitt var að mínum dómi ekki
minna um vert fyrir sjómenn
að sýna fram á, að þetta rétt-
lætismál væri í þeirra augum
meiri alvara en svo, að þeir
með glöðu geði og lófaklappi af-
greiddu það sem hreinan barna
skap, þegar einhverjum herra-
mönnum í höfuðstáðnum býð-
ur svo við að horfa. Einhver
hafði þá orð á því, að verðmis-
munurinn væri svo lítill að
varla væri orð á gerandi og bein
línis væri glæpsamlegt að stofna
starfi ágætra manna í Reykja-
vík í voða með því að vera að
rífa kjaft. Nú í dag er verðmis-
munurinn tvisvar sinnum meiri
en hann var þá.
Þegar svo enn var rifizt um,
hvort framáfólk verkalýðsfélag-
anna ætti að leggja blessun sína
yfir setningu hinna svokölluðu
bjargráðalaga eða hafna þeim,
þá var fyrir alvöru og fyrst og
fremst deilt um það, hvort hér
skyldi framvegis fara fram verka
lýðsmálastarfsemi eða ekki.
Svo þegar þessi fáu dæmi, er
hér hafa verið nefnd, eru dreg-
in saman í eina heild og athug-
Framhald á 2. síðu.
4