Fylkir - 04.03.1966, Page 1

Mdlgogn
Sýáffstæðift.
flokksátl
■n ,
18. árgangur. Vestmanaeyjum, 4. marz 1966. 9. tölublað
Frá liðnum dögum
‘Uafis
Oft hefur hafísinn ógnað íslend-
ingum og margir hafa fallið fyrir
heljarhrammi hans, bæði menn og
málleysingjar*). Þá er hafþök sá-
ust út við sjóndeildarhring, var
voðinn vís. Þessi „landsins fjandi“
að fornu og nýju, hóf venjulega för
sína niður með austurströnd Græn-
lands, og þá er ísbeltið nálgast ís-
land er talið, að það sé að meðal-
tali 80—100 sjómílna breitt. Og þá
er hann varð landfastur lagðist
heljarkuldi að landinu. —
Oft er ísbeltið nógu breitt til þess
að þekja alla strandlengju Norður-
lands. Þá barst ísinn oftast nær suð-
ur með Austurlandinu, og oft suð-
ur fyrir land til Vestmannaeyja og
jafnvel vestur um Reykjanes. Stund
um bar svo til, að hafísinn torveld-
aði Eyjamönnum sjósókn, og var
svo síðast árið 1902. Verður nú sagt
lítið eitt frá hafísnum við Eyjar
það ár og fleiru, en áður minnst
örlítið á nokkur isár hér sunnan-
lands, en þó ekki rakið lengra en
til upphafs 19. aldar.
Árið 1817 var mikið ísaár. Haf-
ísinn rak þá austur fyrir, út fyrir
Eyjafjöll og Vestmannaeyjar. 1821
sást ís við Eyjar. Þetta sumar sátu
30 skip hollenzk föst í ísnum, en
losnuðu loks öll óskemmd. Árið
1826 vill svo einkennilega til, að
eigi er getið um ís fyrir norðan
land, en mikinn ís sunnanlands. 26.
maí sást það ár frá Eyjum í hægu
og heiðskíru veðri hafþök af ís.
Rak ísinn með 3—4 mílna hraða
frá Dyrhólaey og vestur með landi
til Eyja. Þá er ísinn náði Elliðaey
og Bjarnarey stóðu nokkrir jakar
grunn fyrir austan og norðaustan
*) Talið er, að 9 þús. manns hafi
dáið úr hungri og frosið í hel á 2
árum í byrjun 17. aldar. Nú er öld
in liðin síðan mannfellir var af
völdum hafíss.
þær á 60 faðma dýpi. ís þakti sund
ið allt milli lands og eyja, og ekki
var hægt að sjá út fyrir þann ís,
sem rak fyrir sunnan Eyjar. Var
ísinn 4—5 klukkustundir að fara
fram hjá Eyjunum. Svo mikill
Oddjeir Krútjmn
ddinn 18. febr. Í9ÍÓ
Oddgeir nú Eyjarnar kveður,
Oddgeir, sá snilldar maður,
sorgin hvers muna seður,
sem þó var áður glaður.
Sól yfir fjöllum og fleyjum,
fer nú að vora og þána.
Hver einasta stöng hér í Eyjum
er þó með syrgjandi fána.
Ægi og hömrum girt hauður
harmar nú skáldið sitt bjarta.
Lögin þess, alþjóðarauður,
óma í sérhverju hjarta.
Björtustu vonirnar vakna
við að hræra þá strengi.
Amstursins áhyggjur slakna
við óma, er bergmála lengi.
Bifuðust Dalsins björgin
blóm í sillum og hlíðum
opnast, er heyrast um hörgin
hljómar frá lúðrunum þýðum.
Stjórnandi styrkri hendi
stendur þar Oddgeir að vanda.
Ár eftir ár hér hann kenndi
öllum af snilli síns anda.
Himinblær huggandi strýkur
hvarm, sem er syrgjandi, hljóður.
Þegar að lífi hér lýkur
ljúfmenni, drengur góður.
Fagna nú upphæða ómar
óskmög, er hljómbrautir varðar,
en hlýrri og sterkari hljómar
hrynja til dapurrar jarðar.
P. H. Á.
kuldi var meðan á þessu ferðalagi
íssins stóð, að varla var hægt að
bræða hélu af rúðum. Abel sýslu-
maður sagði aldrei meiri kulda kom
ið hafa þau 30 ár, er hann átti
heima í Eyjum. — 1835 voru hafþök
af ís. Sá þá um tíma hvergi í auð-
an sjó milli lands og Eyja. Frost
var svo mikið, að fatnaður manna
er voru á ferð á Hellisheiði 17.
júní, stokkfraus. Árið 1840 var all-
mikið ísaár og aftur 1866, þá um
alt land. Þá var og mikið ísaár um
Austfirði 1878 og sunnan.
Næst koma hinir miklu fellis- og
frostavetrar 1881—82 og fylgdu
grasleysissumur. Gjörféll þá búfé
margra bænda.
Þá kom enn mikið ísaár 1888.
Sást ísinn í júníbyrjun frá Lofts-
stöðum. í Eyjum fyllti höfnina og
flóann af ís. Hrannaís var með öll-
A| vettvangi
Málaferli þau, er standa yfir milli
mín og Jóhanns Björnssonar, póst-
fulltrúa, hófust með kæru hans til
sakadómara fyrir, að ég hefði hald-
ið því fram, að hann hefði mis-
notað póstsjóð með því að láta
hann kaupa innstæðulausar ávísan-
ir af vissum aðila. Auðvitað vissi ég
alveg, að ég fór með rétt má, er ég
benti á þetta og að verknaður J. B.
var á þeim tíma talinn vítaverður
af póststjórninni og beint brot á
þeim reglum, sem póstmönnum er
falið að starfa eftir.
Næst gerðist það, að J. B. fær yfir
boðara sinn, Magnús H. Magnússon,
símstöðvarstjóra, til að taka auka-
spark í þessum leik í Brautinni
þann 6. f. m. En svo innskeifur
virðist hann vera, að hann skorar
óumdeilanlega beint í mark hjá J.
B.
Staðfestir hann þar í einu og öllu
það, sem ég sagði um þetta mál og
viðurkennir, að J. B. hafi verið
kunnugt um, að engin innistæða
hafi verið fyrir umræddum ávísun-
um ströndum. Gamall Landeying-
ur sagði mér, að ísinn hefði vakið
mikla furðu hans og forvitni, en
hann sást vel frá sjóbæjum. Voru
strákar að leika sér að því, að príla
upp á landfasta jaka. ísinn var svo
mikill við Eyjar, að ekki voru til-
tök að komast á sjó. Var útlit hið
ískyggilegasta, skortur fyrir dyrum.
Sagt er, að menn hafi þá leitað til
Guðrúnar Pálsdóttur (skálda,
prests hér nokkur ár) og beðið
hana að kveða nú hraustlega á móti
ísnum. Þetta gerði Guðrún og brá
þá svo við, að losna tók um ísinn
og var hann horfinn eftir þrjá daga.
Sumir segja, að Guðrún hafi verið
síðasta ákvæðaskáld á íslandi.
Þá er komið að síðasta ísaárinu,
sem kemur við sögu hér í Eyjum.
Framhald á 2. síðu.
um, sem póstsjóður var látinn
kaupa. Aðeins loforð um, að þær
yrðu einhverntíma síðar innleyst-
ar. Er þetta nákvæmlega það sama
og ég hélt fram og taldi embættis-
afglöp og brot á fyrirmælum póst-
stjórnarinnar til starfsmanna sinna.
Enda eru fordæmi fyrir, að póst-
mönnum hefur verið vikið úr starfi
fyrir slíkan verknað þegar annar-
leg sjónarmið, sem póstmálunum
eru óviðkomandi, hafa leigið á bak
við.
Að sjálfsögðu mun allt þetta
koma fram, er ábyrgir aðilar
póststjórnarinnar koma til með að
gefa skýrslu um málið til saksókn-
ara. En furðulegt er, að M. M.
skuli ótilneyddur vera að staðfesta
opinberlega, að J. B. hafi gerzt brot
legur við þær starfsreglur, sem
póststjórnin setti honum og það svo
að hún krafðist að sögn M. M. fjár-
trygginga úr hans hendi meðan enn
var ekki útséð um, hvernig málinu
reiddi af.
Guðl. Gíslason.