Fylkir - 04.11.1966, Blaðsíða 1
18. árgangur.
Vestmannaeyjum, 4. nóvember 1966.
30. tölublað
Togveiðar innn 12 lílna.
Þessa dagana er mikið rætt um
hugsanlega heimild fyrir aukinni
nýtingu okkar íslendinga á fiski-
miðum okkar innan tólf mílna lög
sögu okkar.
Mjög hefur þess gætt í skrifum
manna, að einblínt sé á þann þátt
málsins, er varðar togarana, en
hlutur smábátanna þá oftast látinn
liggja milli hluta.
Nú er það mála sannast í þess-
um efnum, að ekki hefur á s. 1. ár-
um tekizt á Alþingi að skapa sam-
stöðu um heimildir fyrir hina minni
báta til veiða með botnvörpu eða
dragnót innan fiskveiðilögsögunn-
ar, að nokkru leyti af ótta við við-
brögð annarra þjóða til slíkrar
heimildar fyrir okkur íslendinga
eingöngu, og að nokkru vegna
þess hóps, er telur að ekki verði
með nokkurri sanngirni gengið
fram hjá togurunum í undanþágum
til hliðstæðra veiða.
Svo sem verið hefur af flestum
hugsandi mönnum, þá hefur bar-
átta okkar fyrir rétti okkar til fisk-
veiðilögsögu okkar réttilega verið
yfirhafið pólitískt flokkaþras og
Þeir, sem hafa enn ekki gert
skil í happdrættinu, eru beðn-
ir að gera það hið allra fyrsta,
því nú fer hver að verða síð-
astur.
Skrifstofan er opin frá kl. 4
til 6 alla virka daga.
Aldrei fyrr hefur gefizt ann
að eins tækifæri til að eign-
ast bifreið fyrir aðeins 100 kr.
menn lagt til hliðar pólitískar erj-
ur, en sameinazt til átaka um far-
sæla lausn þessa undirstöðumáls
okkar tilveru.
Þess væri því að vænta, að við
færum nú ekki að berjast innbyrð-
is, eftir að torsóttum áfanga er náð
á leið okkar til viðurkenningar ann
arra þjóða á rétti okkar til land-
grunnsins alls.
Því miður hefur raunin orðið
önnur. Veldur þar eflaust mestu
hversu við viljum hver í sinni
sveit og verstöð einblína á stað-
hætti okkar og hagsmuni án tillits
til nærliggjandi byggðarlaga.
Við hér í Eyjum, eigum t. d- erf-
itt með að sætta okkur við, að tog-
urum, sem við teljum okkur engan
hag af hafa, svo ekki sé meira sagt,
verði leyft að stunda veiðar í nám-
unda við, eða jafnvel á þeim veiði-
svæðum, sem grundvalla tilveru
okkar hér í Eyjum. Þó viðurkenn-
um við öll, að sú var tíðin, að þeir
togarar, sem nú velta á barmi gjald
þrots, færðu á sínum tíma um 50%
af öllum þeim bolfiski, er lagður
var á land á landinu öllu.
Þrátt fyrir þessa vitneskju, þá
ber óneitanlega hæst í huga okkar
sjónarmið til hinna smærri báta
sem stærðar sinnar vegna eru
næsta óhentugir til annarra veiða
en togveiða.
Eg fullyrði, að mörgum muni
farast líkt og mér, þegar greint er
frá í blöðum og útvarpi að svo og
svo margir bátar hafa verið reknir
til hafna vegna þess að þeir voru
staðnir að meintum ólöglegum veið
um í okkar eigin fiskveiðilögsögu.
Sjómenn þessir hafa þó með
starfi sínu verið að hlúa að og
skapa forsendu fyrir ekki einasta
sínu lífsviðurværi, heldur að miklu
meiri hluta grundvallað þá vinnu
í landi, sem gert hefur þessar Eyj-
ar okkar, sem og ótal önnur byggð-
arlög þessa lands byggileg.
Spurning\n verður því þessi: Er
það ólöglegt að leggja sinn hlut til
þess að höfuðatvinnuvegur þjóðar-
innar haldi áfram að gera þetta
land byggilegt? Er það réttnefni,
að þessir menn séu lögbrjótar og
tugthúslimir sinnar þjóðar?.
Svarið verður á meðan lögum
og reglugerðum er ekki breytt, að
svo sé gagnvart íslenzkum lögum
þó hart sé að viðurkenna slíkt sem
staðreynd.
Sé nú ekki um lausn þessara
mála að ræða með einhverri sam-
stöðu við þann hóp manna er mest
bera fyrir brjósti hag togaranna og
þá eflaust með ærnum rökum eins
og bezt kom fram í útvarpserindi
Guðmundar Jörundssonar um dag-
inn, eigum við þá, án þess að
kanna málið til hlítar og sjá hverj-
ar kröfur verða gerðar togurunum
til handa, að slá því föstu, að eng-
inn íslenzkur togari skuli eiga
heimild til veiða t. d. á ákveðnum
svæðum og tilteknum tímabilum
innan fiskveiðilögsögu okkar.
Er ekki málið miklu yfirgrips-
meira en svo, að við getum með
einu nei-i gert út um það?
Sú er von mín og trú, að við ber-
um gæfu til að leysa þetta mál
með samstilltum velvilja, tillits-
semi og skilningi á þörfum beggja
þessara mikilvægu þátta atvinnu-
lífs okkar.
Eða ætlum við enn einu sinni að
láta á okkur sannast, að þeir, sem
við á sjómannadaginn með sanni
nefnum hetjur hafsins og óskabörn
þjóðarinnar, séu vel flesta aðra
daga ársins án nokkurrar tæpi-
tungu úthrópaðir í ræðu og riti,
blöðum og útvarpi lögbrjótar hins
íslenzka lýðveldis.
Látum slíka hræsni ekki oftar á
sannast.
S. J. J.
Skólamál.
Fræðsluráð samþykkti fyrir 2 árum byggingu
smábarnaskóla.
í síðasta Fylki var ágæt grein
Sigurgeirs ritstjóra um skólamál
byggðarlagsins.
Það er ekki að undra, miðað við
þær margvíslegu breytingar, sem
orðið hafa á þjóðarhögum s- 1. tvo
áratugi, að fræðslulöggjöfin sé orð-
in all úr sér gengin.
Margt hefur verið ritað og rætt
um nauðsynlegar úrbætur löggjaf-
ar þessarar, af ágætustu mönnum,
en ekki eru sýnilegar bótahorfur
eða nýjungar, nema að takmörkuðu
leyti.
Á sínum tíma þótti það mjög um-
tíeild ráðstöfun, er börn voru lát-
in fara úr barnaskólum í gagn-
fræðaskóla, án þess að hafa lokið
unglingaprófi, en svo hefur víðast
hvar verið lögum samkvæmt.
Frá leikmanns sjónarmiði er
þetta fráleit ráðstöfun, því aug-
ljóst er, hvað barn innan ferming-
ar á oft litla samleið í starfi og leik
með 16—17 ára unglingum, sem að
sjálfsögðu hafa forystuhlutverkið í
unglingaskólunum og eru fyrir-
myndir hinna yngstu.
Þær raddir verða nú sifellt hávær
ari, sem vilja að þessu sé breytt
þannig, að börnin ljúki skyldunámi
í barnaskólunum. Hefur þessari
tilhögun víða verið komið á og af
flestum álitin til stórra bóta fyrir
börnin.
Fræðsluráð Vestmannaeyja hafði
að tillögu Steingríms Benedikts-
sonar, þáverandi skólastjóra Barna
skólans gert ályktun, sem vísað
var til fræðslumálastjóra, um fram-
angreint mál. Var þar gert ráð fyr-
ir að byggður yrði sérstakur smá-
barnaskóli fyrir tvo yngstu ár-
ganga barna, 7 og 8 ára, og með
því sköpuð aðstaða til þess að
skyldunáminu lyki í Barnaskólan-
um.
Það er óhætt að fullyrða, að bæj
arbúar hafa áhuga á, að þessi mál
verði gaumgæfilega athuguð af
skólayfirvöldunum og þeirri stefnu
sem mörkuð var af fráfarandi skóla
stjóra og fræðsluráði verði fram-
fylgt áfram og nauðsynjamáli
þessu þokað í rétta átt.
Jóhann Friðfinnsson.