Fylkir - 23.12.1968, Blaðsíða 15

JÓLABLAÐ FYLKIS 1968
15
Holbergs líki
að hugmyndum.
Viðkvæmni Kristián")
þér vaki hjá,
útlegging Jóns
og orðaval Bjarna,
þekking Gröndals
og Þórðar arfa,
Sveinbjörns fyndni
og Sigurðar,
vizka Guðmundar
og vinsemd Jóns.
Öðru sinni sendi Jón Sig-
urði tíu vísna brag og þar
var þessi vísa:
Verðir þú metinn af mætum
menntanna þjónum,
og virtur af þjóðvinum
völdum,
og visindi rækja,
og að þér minningar merki
með mannkostum reisir
sjálfum, þá svífur önd
frelsuð
til sólarheimkynna.
Endaði hann siðan braginn
með þessari ferskeytlu:
Legg ég niður ljóða klið,
þó listir styðji ei góðar,
forláts biður bauga við
bágur smiður óðar.
í júní 1874 skrifaði Jón Sig
urði bréf frá Stuðlakoti í
Reykjavík. Kvaðst hann
vera á förum til fiskveiða
fyrir Vesturlandi og ekki
koma aftur fyrri en seint í
júlí eða snemma í ágúst.
Hann sagði í bréfinu: . .ekki
hef ég aflagt enn að yrkja,
því t.d. þá voru í viku um
borð í enskum barki ellefu
stúlkur og enginn íslenzkur
karlmaður að skipa út sæ-
festu, og að lokum voru þær
í tveimur böllum með þeim,
og þá setti ég saman nokkr-
ar vísur og eru hér nokkrar:
Fréttir þær um láð og lög
listugt flytur mengi,
að R.víkur meyjar mjög
meti enska drengi.
Þá tíðin treynist dimm,
mín von, ég við þær syng,
þá veðrin ríkja grimm,
að fáum enskan íslending
ár sjötíu og fimm.
Hann kvaðst nú allstaðar
vera nefndur og skrifaður
Jón Vestmann, en eftir að
kom til Ameríku nefndi
hann sig John Thorgrimsson
Skaptfjeld.
Áður en Jón fró úr Eyjum
heitbatzt hann stúlku, sem
hét Þuriður Bjarnadóttir, og
var hún vinnukona á Tangan
um. Jón fór vestur um haf
um haustið 1874, og aldrei
skrifaði Jón henni þaðan, og
jliðu árin. Árið 1878 fékk hún
Sigúrð Sigurfinnsson til þess
að skrifa fyrir sig bréf til
Jóns. Óskaði hún svarbréfs
frá Jóni, sem anaðhvort yrði
,gott eða vont, og klykkti út
með því, að sér þætti miður
sú fregn, að Jón væri orðinn
mormóni.
Jón skrifaði Þuríði um
haustið og snérist bréfið
einkum um Sigurð. Hefur
hann þóttzt þekkja fingra-
för hans á bréfi Þuríðar.
Var bréf Jóns mikill reiði-
lestur og var þar með lokið
vináttu þeirra Sigurðar og
Jóns.
Um utanför Jóns er það
að segja, að hann fór beint
til New York. Þar réði hann
sig á skip, sem sigldi suður
með ströndum Ameríku, og
suður fyrir syðsta hluta Suð
ur Ameríku og síðan norður
með vestur með vestur-
ströndunum alla leið til Kali
forníu. Þar var hann um
tíma en fluttist til Utah ár-
ið 1878, og þar dvaldist hann
árið 1915. Átti hann þá
heima í smáþorpi, sem heit-
ir Thistle og var hann þar
einsetumaður. Jón kvæntist
vestra Guðrúnu, dóttur Jóns
Ingimundarsonar, bónda á
Önundarstöðum í Landeyj-
um, en um þessar mundir
voru þau löngu skilin og
hún dáin.
í bréfi frá Utah á árinu
1895 til Sigurðar Sigurfinns-
sonar segir svo: „John Þor-
geirsson, gamli kunningi
þinn, er að hirða fé norður
í Montana. Kemur oft ekki
heim svo árum skiptir. Ekki
mun hann ríkur vera, nema
af bókum og menntum, sem
einhverra hluta vegna verð-
ur honum afnotalítið. Heim-
ili hans er lítilvert, ónýt lóð
og lítilfjörlegt hús. Konan
ekki oft heima til og, frá að
vmna. Börn eiga þau tvö.
Samlyndi í meðallagi”.
Virðist af þessu mega ráða
að Jón hafi ekki verið reglu
maður.
Jón Þorgeirsson skrifaði
oft Jóni Vigfússyni í Túni,
frá Ameríku og enduðu bréf
in oft á nokkrum vísum,, en
öll eru þau nú glötuð.
Jón skrifaði lítilsháttar í
í ^blöðin vestan hafs og hér_
heima. í Heimskringlu 1892 f
skrifaði hann um trúarskoð-
anir og trúfrelsi. Jón endaði
grein sina, sem var liðlega
samin, á þessum orðum: „Ef
kristindómskenningarnar eru
réttar, en vísindaskoðanirnar
rangar, þá er það hættuleg-
ast fyrir vísindaskoðanirnar,
að allt fari sem hreinskiln-
ingslegast og skipulegast
fram, því þá kemur hið
sanna í ljós, því fáfræðin er
móðir vanafestunnar, en
þekking er vald.”
Sýnir greinin að Jón hefur
verið vel heima í sagnfræði.
Árið 1894 skrifaði hann
ísafold nokkra Ameríku-
pistla. Birtist aðeins einn
þeirra með þessum formáls
orðum ritstjórans:
„Landi einn vestra, Vest-
mannaeyingur, er verið hef-
ur mörg ár í Bandaríkjunum
kynnzt viða, en á heima
meiri hluta ársins í Spanish
Forks í Utah, skrifar ísafold
nokkra pistla almenns efnis
um Ameríku, er votta mikið
góða greind og eftirtekt, og
meiri þroska en almennt ger
ist.”
Jón átti laglegt bókasafn,
bæði á ensku og íslenzku.
Jóni hafa verið eignaðar
þessar vísur um Ágúst Kohl
sýslumann, en það fær varla
staðizt:
Dana kappi drjúgum hér,
drengi flengja þorir.
Ráfar títt í Venus ver,
vopna-grér það temur sér.
Hann er að kenna
hermanns sið,
hann er að renna um
stræti,
hann er að grenna heill og
frið,
hann er að spenna
kvenfólkið.
Kohl dó 1860, en þá var
Jón enn á barnsaldri.
Eiríkur á Brúnum var mik
ill vinur Bjarna Magnússon-
ar, sýslumanns í Vestmanna-
eyjum. Eitt vorið heimsótti
hann Bjarna og hafði mikil
umsvif fyrir liann. Um það
kvað Jón:
Öll um hirðir ilátin
ei meö svörum snúnum,
með sýslumanni út og inn
Eiríkur á Brúnum.
Jón Þorgeirsson virðist hafa
verið greindur maður, en
nokuð laus í rásinni, og mun
á honum hafa sannazt það,
sem segir í vísunni:
Meinleg örlög margan hrjá
mann og ræna dögum.
Sá er jafnan endir á
íslendingasögum.
LÆKURINN
F ullkomiia§ii
kiilupeiininn
kemur frá
Svíþjóð
me'z

I
epoca
er sérstaklega lagaður til
að gera skriftina þægilega.
Blekkúlan sem hefir 6 blek-
rásirtryggir jafna og örugga
blekgjöf til síðasta blek-
dropa. BALLOGRAF penn-
inn skrifar um leið og odd-
urinn snertir pappírinn -
mjúkt og fallega.
Heildsala:
i»ónmjR sveinsson a c©. h.f.
Scndum viðskiptavinum vorum beztu óskir um
GLEÐILEG JOL
og farsælt komandi ár.
Þökkum viðskiptin á árinu, sem er að líða.
VERZLUNIN GEYSIR.
athafnasvæöi í 10 aldir.