Fylkir - 05.02.1971, Qupperneq 1

3. tölublað-
u ►y \ é | a 0
1 s ivVöLDA |
0 o spiEokeppnin hefst í 0
0 næstu viku. q
0 NÁNAR AUGLÝST SÍÐAR. 0
1 Sjólfstæðisfélögin. Q
Stjórnmálabarátlan snýst
víðast hvar fyrst- og fremst
um lífskjörin. Bætt lífskjör
cru stefnumark og kjörorð
flestra stjórnmálaflokka.
En við hvað er átt með
þessu orði og hugtaki „lífs-
kjör“?
Lífskjör eru samsafn af
fjölmörgum þáttum í lífi
manna. Þar kemur fyrst til
álita kaupgjaldið, ekki aðeins
timakaup, viku- eða mánaðar
kaup, heldur heildartekjur
manns eða heimilis. Þá er
þar vinnutíminn, hversu lang
an tíma þarf til þess að vinna
fyrir kaupinu. Atvinnuörygg-
ið, hætta á p.tvinnuleysi Að-
búnaðurinn á vinnustöðum,
holl' stuhættir þar og slysa-
hætta, vinnuverntí. Aðstaða
öll, ef sjúkdóma eða slys ber
að höndum. Menntunarað-
staða, aðbúnaður að öldruðu
fólki, heilbrigðisþjónusta.
Þannig mætti lengi telja
ýmis atriði, sem annaðhvort
teljast til lífskjara eða hafa
áhrif á þau.
Tekjurnar eru ein hlið lífs-
kjarannr.; önnur er kostnaður-
inn við að hafa í sig og á.
\ erðlag á matvörum, fatnaði,
ljósi og hita og öðrum nauð-
synjvm. Húsnæðiskostnaður-
inn er einn af stærstu út-
gjaldaliðum og er því mikil-
vægur varðandi lífskjörin.
Skattar, beinir og óbeinir.
Stundum eru lífskjörin tal-
in hafa enn rýmri merk-
ingu, þannig að þau ná
einnig til hinna almennu
mannréttinda, svo sem skoð-
anafrelsis, málfrelsis, frelsis
til að ferðast og flytjast bú-
jDr. Gunnar Thoroddsen:
I
I
l
iBaráttan um lifskjörin
ferlum af einum stað til ann-
ars, o. s. frv.
Allir menn þrá betri lífs-
| kjör. Margar leiðir, mismun-
j andi úrræði er bætir upp á
til þess að ná því marki. Ein
þeirra er leið kommúnismans:
allsherjar þjóðnýting eigna og
atvinnutækja og opinber
rekstvr alira hluta. Kommú-
nisminn felur rauné.r í sér,
bæði í fræðikenningu og fram
kvæmtí, einræði og afnám
I frelsis og mannréttinda, eins
og við skiljum þau hugtök.
I Þrátt fyrir það finnst sumum
I þó til virmandi að fórna þessu
„borgaralega“ frelsi, ef í stað
inn mætt öðlast bætt efnaleg
lífskjör og meiri jöfnuð um
skiptingu hinna veraldlegu
gæða.
Löng reynsla er nú komin á
um kommúnismann í fram-
kvæmd í mörgum löndum
heims, sumum stærstu þjóð-
löndum jarðar, en einnig í
smærri ríkjum og fámennari.
i Rússlandi hefur þetta skipu
lag ráðið ríkjum í rúmlega
hálfa öld, í Austur Evrópu
rúman fjórðung aldar: Pól-
landi, Austur-Þýzkala.ndi, Ung
verjalandi, Tékkóslóvakíu,
I Búlagríu, Rúmeníu og Júgó-
| siavíu. í Kínaveldi hefur
kommúnisminn drottnað í
I rúm tuttugu ár. Nokkuð ætti
að mega marka reynslu þess
ara mörgu ára í svo mörgum
löndum samtímis. Það ber að
hafa í huga að þessi lönd
hafa verið herjuð af styrj-
öldum nokurn hluta tímabils-
ins, sem hér ræðir um, eyði-
leggingar mikle.r og truflan-
ir af þeim sökum. En hið
sama hefur átt sér stað í Vest
ur-Evrópu á sama tíma, svo
að slíkt raskar ekki réttum
samanburði við þau lönd. í
þessum kommúnistalöndum
hafa á mörgum sviðum verið
i
i
miklar framkvæmdir, stór-
virkjanir og stórbyggingar,
enda er það jafnan háttur
einvalda að byggja mikil og
rnyndarleg mannvirki er gætu
orðið reisulegir minnisvarð-
ar um þá sjálfa og litríkar
auglýsingar um ágæti þeirra.
En þegar litið er á lífskjör
fólksins, verður myndin dauf
ari og öapurlegri.
í Kína er mikil örbirgð al-
þýðu nú sem fyrr. Af opinber
um skýrslum er erfitt að ráða
nokkuð um efnalegar breyt-
ingar eða breytt lífskjör. En
auk frásagna ferðamanna
þaðan um fátækt og litt sjá-
anlegar umbætur á lífskjör-
um, má draga ályktanir af
tveim staðreyndum Önnur
er sú, að síðan 1959, eða í 11
ár hefur Kína ekki birt nein-
ar tölur né aðrar upplýsingar
um þjóðartekjur. Hin er sú
I mikla ókyrrð í Kína undan-
j farin ár, sem stundum hefur
I gengið undir nafninu „menn-
J ingarbylting". Hvort tveggja
j bendir til þess, að efnahags-
j bati og bætt lífskjör láti eitt-
hvað á sér standa.
í Rússlandi og öðrum komm
únistaríkjum Austur - Evr-
ópu eru lífskjör almennings
miklu lakari en á Vestur-lönd
um. Gegnir þar sama máli
hvort litið er á kaupgetu, þ.
e. hlutfall milli kaupgjalds
og vöruverðs, eða til dæmis
á húsnæðisástandið. Og bat-
inn virðist mjög hægur. Á ár
unum fyrst eftir heimsstyrj-
öldina síðari var að vísu tals-
verður vöxtur framleiðslu, en
síðasta áratug hefur hagvöxt-
ur þessara landa verið miklu
hægari en hagvöxtur Vestur-
landa.
Alveg sérstaklega skýr
I samanburður fæst í þessum
efnum með því að bera sam-
an lífskjörin í Austur- og
VesturÞýzkalandi. Fyrir 25 ár
um var járnljaldinu rennt
niður frá Eystrasalti til Adría
hafs ,þvert yfir Þýzkaland, og
það skilið sundur í tvö parta.
í vesturhlutanum hefur ríkt
vestrænt lýðræði, frjálst at-
j hafnalíf og næstum ótrúleg
| efnahagsgróska. Austurhlut-
inn er lokað land, þar situr
kommúnisminn í öndvegi og
gætir þess vendilega með
gaddavír og vélbyssum, að
enginn fái að fara þaðan
nema yfirvöldunum þóknist
það. Óvíða liggur skýrar fyrir
hlið við hlið en í Þýzkalandi
hvílíkur reginmunur 'er á
tvennskonar þjóðskipulagi,
hinu frjálsa lýðræðisskipu-
lagi og þjóðfélagi kommú-
Framhald á bls. 2.
sá
i!
Þessa fallegu vetrarmynd, en óvenjulegu hér um slóðir, — tók Sigurgeir'Jónasson í vik-
unni sem leið.
í»ó að ýmis konar óþægindi fylgi snjónum, einkum þar sem menn eru ekki vanir lionum,
myndu msrgir telja að hér skartaði náttúran sínu fegursta. *