Fylkir - 04.06.1971, Blaðsíða 8

Sjdvarútvegur er 09 veriur undir-
stöðuaívinnuvegur þjóðarinnar
En nýjar atvinnugreinar, - sfórvirkjanir og
sfóriðja, " hljófa einnig að koma fii.
Ljóst er að sjávarútvegur-
inn verður enn um langa
framtíð undirstöðuatvinnu-
vegur ísiendinga. Hinsvegar
er einnig ljóst, að ef nauð-
synlegt jafnvægi og öryggi
á að haldast í efnahagsmál-
um, verða að koma til nýjar
atvinnugreinar, sem eru ekki
cins háðar sveiflum í sam-
bandi við afla og verðlag er-
lendis og sjávarútvegurinn er.
Þetta hefvr Sjálfstæðisflokk
urinn gert sér ljóst og hefur
því verið að því stefnt í rík-
isstjórninni, undir hans for-
ustu ,að koma á fót nýjum
atvinnugreinum.
Stórvirkjun og stóriðja.
Á árunum 1965 og 1966 var
mörkuð ný stefna í íslenzkum
atvinnumálum, þegar hafizt
var handn við Búrfellsvirkj-
vn og samningar gerðir við
svissnesKa álfyrirtækið um
byggingu álvers í Straums-
vík. Ríkisstjórnin taldi þá
þegar nauðsynlegt að auka
fjölbreytni íslenzks atvinnu- J
lífs og skjóta fleiri stoðum |
Þar er að vísu um minna
fyrirtæki að ræða en álverk-
smiðjuna. En þetta fyrirtæki
nrn þó skila verulegum nettó
gjaldeyristekjum, sérstaklega
þegar verksmiðjan hefur náð
íullum afköstum.
Fyrirhugaðar stóriðju-
framkvæmdir.
j Eins og kunnugt er, hefur
i á undanförnum árum verið
unnið mikið rannsókna- og
undirbúningsstarf í sambandi
við fyrirhugaða sjóefnaverk-
smiðju á Reykjanesi. En þar
ciu taldar sérstakar aðstæður j
til byggingar slíkrar verk
undir afkomu þjóðarinnar, en
verið hafði, þó að á þeim tíma
léki allt í lyndi við sjávarsíð-
una og aflabrögð væru í há-
marki.
Fyrr en nokkurn varöi,
kom glöggt í ljós, að stefna
ríkisstjórnarinnar var rétt,
þegar verðfall og . aflabrestur
olli miklum skakkaföllum í
þjóðarbúinu og á afkomu al-
nennings. Stórframkvæmdir
við Búrfell og í Straumsvík
áttu verulegan þátt í því, að
atvinnuleysið varð ekki til-
finnanlegra en raun varð á,
á árunum 1968 og 1969.
Önnur stóriðjuframkvæmd
hefur einnig orðið að veru-
leika á því kjörtímabili, sem
nú er að líða. Það er Kísil-
gúrverksmiðjan við Mývatn.
11 millfarðar kr.
ít framlciðslugfald\
og orkukaupi
Framsóknarmenn og þó sérstaklega kommúnistar
liafa að undanförnu reynt að blása því út, að álverk-
smiðjan í Straumsvík sé baggi á íslenzka ríkinu og
þjó'ðinni tii óþurftar.
Sjórnarsndstöðuflokkarnir eru með þessum áróöri
að reyna að breiða yfir furöulegheitin, fjarstæðu-
kenndina og ílialdssemina í þeirri afstöðu sinni, að
vcra á móti byggingu þessa fyrirtækis, þegar það
mál var til urnræðu og afgreiðslu á Alþingi.
En staðreyndirnar eru að sjálfsögðu á allt ööru
máli en stjórnarandstaðan.
Samningar við cigendur þessa fyrirtækis sýna
tvennt:
í fyrsta lagi að álverfð kemur til með aö greiða
4400 milljónir krónai í framleiðslugjald til íslenzka
ríkisins á næstu 25 árum. Og í öðru lagi að raforku
kaup þess frá Búrfellsvirkjun koma til með að nema
tæpum 7000 milljónum á sama tíma.
Samtals eru þetta um 11 milljarðar króna, mið-
; ð við núverandi aðstæður, sem er nær þrefaldur
stofnkostnaöur Búrfellsvirkjunar.
Þessíi' tekjur munu nægja til að’ endurgreiða á 15
árum öil lán vegnai Búrfellsvirkjunar með 7% vöxt-
um.
Almenningur getur svo dæmt um, hvort þarna hafi
vei.'J um óhagstæða framkvæmd að ræða, þjóðfélags-
lega séð.
smiðju, vegna jarðhitans, sem
þar er.
Ekki er eingöngu talin hag-
kvæm aðstaða til saltvinnslu
þarna, heldur einnig til
vinnslu á ýmsum öðrum efn-
um, vandfengnum og dýrum.
Talið er að hagkvæmni og
vaxtarmöguleikar sjóefna-
vinnslu mvni aukast mjög, ef
olíuiðnaður kæmist á hér á
landi. Nú þegar er hafinn und
irbúningur könnunar á þeim
möguleika, að hér verði kom
ið á fót olíuhreinsunarstöð.
Fullvíst þykir, að sjóefna-
vinnsla myndi skila veruleg-
urn gjaldeyristekjum þegar í
upphafi, og mjög miklum,
þegar verksmiðjan fullbyggð,
hefði náð þeim endanlegu af-
köstum ,sem áætlanir gera
ráð fyrir.
Kyrrstöðumenn.
Stjórnarandstöðuflokkarnir
hafa á Alþingi verið andvígir
hugmyndum ríkisstjórnarinn
ar og stjórnarflokkanna um
stóriðjuframkvæmdir, og má
það teljast alveg furðuleg í-
haldssemi nú í lok tuttugustu
aldarinnar, þegar iðnaður og
tækniþróun er að verða alls-
ráðandi.
Upphitun húsa með
rafmagni getnr orðið
ódýrari en olíu-
kynding
í samræmi við tillögu, sem
íulltrúar Sjálfstæðisflokksins
báru fram í bæjarstjórn og
fengu þar cinróma samþykkta
samþykkti Alþingi eftir til-
lögu minni og Jóns Árnason-
ar, alþingismanns, heimild
til handa ríkisstjórninni, að
sslja Rafveitu Vestmannaeyja
sæstrenginn milli lands og
Eyja og línuna úr Landeyja-
sandi upp að Hvolsvelli.
Var um það rætt í bæjar-
sljórn ef þetta tækist, að
stcfna að almcnnri hitun húsa
hér í Eyjvm með rafmagni,
s:m þá yrði selt á því verði,
að um lækkun hitunarkostn-
aðar yrði að ræða, miðað við
olíukyndingu.
Þegar í vetur voru teknar
upp viðræður við Raforku-
málaráðuneytið og fulltrúa
Rafmagnsveitna ríkisins um
yfirtöku þessara mannvirkja
og hefur þessum viðræðvm
verið haldið áfram og má
scgja að þær séu vel á veg
komnar.
í lögunum um Landsvirkj- |
un er meðal annars gert ráð j
fyrir sölu á rafmagni beint
til rafveitna sveitarfélaga og
er ætlun Rafveitu Vestmanna
eyja að semja beint við Lands j
virkjun um kaup á rafmagni
ef af yfirtöku framangreindra
mannvirkja verður.
Ef svo fcr ætti rafveitan
sjálf að geta ráðið, hvað
mikla orku hún kaupir á
hverjum tíma og gæti hún
þá hagað dreifingu orkunnar
bæði til hitunar húsa og
annarra þarfa á þann veg að
scm bezt kæmi út fjárhags-
lega fyrir byggðarlagið í
heild.
En til þess að losna við Raf-
magnsveitur ríkisins, sem
millilið, verður Rafveita Vest
mannaeyja annað hvort ein,
eða í sameign við aðra aðila,
að taka á sig að leggja línu
frá Hvolsvelli upp að Búr-
fellsvirkjun. Hér er um fram
kvæmd að ræða, sem í upp-
hafi kostar nokkurt fé, en
mun borga sig mjög fljótlega
og margborga sig þegar fram
í sækir.
Fyrir framtíð byggðarlags-
ins er hér um stórmál að
ræða, sem ábyggilega verður
íbúum þess til aukins hag-
ræðis, sérstaklega eins og mál
virðast ætla að þróast, að olíu
verð fari stöðugt hækkandi.
Guðl. Gislason.
Cisti Siál$sia>ðis$l. er V-listi