Fylkir - 23.12.1971, Blaðsíða 7

FYLKIR
— 8 7
1 -iýRbV isv sníiBrmBbn'isa Íb
HARALDUR GUÐNASON:
• .-r i :•! ' rn OJ ,
Jón Magn
nfiöM muqi aijíai t iLIfiJ öb
ivcj isg §3 .B Miszc I fi'il
-Blv lém nfinnscí siiv f gBoíIb
gnicí msz figsLIfiiaiáa ib.ifimoJi
Milo inum
sýslumaður og alþingismaður Vestmannaeyinga
fia so'
Jón Magnússon var fæddur
16. janúar 1859 í Múla í Að-
aldal. Hann andaðist 23. júní
1926 á ferð í Norðfirði. Hann
var að fylgja Kristjáni kon-
ungi í þeirri för.
Foreldrar Jcns voru Magn-
ús Jónsson prestur í Laufási
síðast og kona hans Vilborg
Sigurðardóttir bónda á Hóli
í Kelduhverfi.
Jón varð stúdent í Rvík
1881 með I. einkunn. Las
lög í Khöfn 1881-84, en lauk
ekki námi sökum fjárskorts.
Var þá amtsskrifari á Akur-
eyri til 1888. Fór í presta-
skólann það haust og sótti
um að fá að taka próf í guð-
fræði þar, en því þunglega
tekið. Jón fór þá aftur til
Khafnar og tók próf í lög-
fræði 29. maí 1891 með I.
einkunn. Var skipaður sýslu-
maður í Vestmannaeyjum 3.
júlí 1891 og gegndi því em-
bætti í 5 ár. Landshöfðingja-
ritari 28. febrúar 1896 til 1.
febrúar 1904. Var þá settur
s’.rifstofustjóri I. skrifstofu
Stjórnarráðs íslands. Bæj-
arfógeti í Reykjavík 30. des.
1908. Forsætisráðherra 4. jan.
1917 ásamt tveim meðráð-
herrum; áður var einn ráð-
herra. Fékk lausn 12. ágúst
1919. Forsætisráðherra á ný
25. febrúar 1920, en fékk
lausn 2. marz 1922. Varð enn
forsætisráðherra 22. marz.
1924 til æviloka. Var annar
þingmaður Reykjav. 1914-19;
landskjörinn þingm. 1923 —
1926, Forsati Sameinaðs þings
1912-13.
Eyjamenn höfðu miklar
mætur á yfirvaldi sínu. Er
sagt, að þeir vildu hlíta hans
vilja í flestu; harðgerir sjó-
sóknarar virtu vel sýslumann,
sem var hæglátur maður og
alúðlegur. í æviágripi um
Jón, í Andvara 1928, segir
Einar H. Kvaran, að samtíma
maður Jóns í Eyjum hafi
sagt sér, að menn þar hefðu
viljað sitja og standa eftir
hans vild. Hann hafi nefnt
tvö dæmi. í Eyjum hafði
verið venja að veiða svart-
fugl með þeim hætti að
leggja net í sjóinn. „Þetta
var töluverð tekjulind. J.
r
!
'
' ‘ ; . .
.
Jón Magnússon, Þóra kona hans og Þóra fósturdóttir hjónanna.
M. benti mönum á, að þessi
dauðdagi væri óhæfilega
kvalafullur fyrir fuglinn.
Meira þurfti ekki. Þegar var
horfið frá þessu, er sýslu-
maður hafði fram á það far-
ið. — Tíðkast hafði þar að
breiða fisk á sunnudögum, ef
það var hentugt. Sýslumaður
lét þess getið á fundi, að
það væri e' ki leyfilegt. Og
hann bætti við þessum orð-
um: „Ekki veldur sá, er var-
ir“. Þar með var þessari
sunnudagavinnu lokið.“ Jón
fór að öllu með hægð, en
menn fundu, að festa var
bak við. Menn vildu allt fyr-
ir hann gera, enda var hann
mönnum hjálpsamur. Jón
hafði sagt, að hann langaði
að vera áfram í Eyjum, en
sér fyndist það óverjandi.
Verkefni væru þar of lítil
fyrir ungan mann. Sýslan var
hæg; íbúar voru, þá er Jón
flutti úr Eyjum, rúmlega 500.
Jón hafði forgöngu í ýms-
um framfaramálum ásamt
öðrum framámönnum í sýsl-
unni (hreppnum). Hann átti
þátt í stofnun Framfarafélags
ins, Nautgriparæktunarfélags
ins og Sparisjóðs Vestmanna j
hefur verið umboðsmaður.
Sparisjóðsstofnunin hér er
og hans verk, o. fl. mætti
telja. - Á sumardaginn fyrsta
sýnir hvern mann Jón hafði
að geyma, að árum seinna,
er kosning Valtýs hafði verið
gerð ógild og Hannes Þor-
var þeim hjónum fært kvæði | steinsson hældist um í þing-
og mjög hlýlegt skilnaðará-
varp, undirritað af flestum
helztu Eyjabúa.........“
Það er til marks um vin-
sældir Jóns í Eyjum, að hon
um skyldi heppnasí að fella
hcfuðkempu valtýinga, þá
fluttur úr Eyjum fyrir nokkr
um árum. Ýmsum þótti Jón
ekki vel farnast er hann gekk
til einvígis við fyrri samherja.
Um þetta segir Einar Kvaran
í æviágripinu: „Skiljanlega
oili það andúð gegn J. M að
hann gakk út í þann bardaga,
með þeim mönnum, sem
höfðu miklar mætur á Dr.
V. G. og töldu það ómaklegt
og illa farið, að hann var
hrakinn af þingi. — Almennt
mun hafa verið litið svo á,
að það hafi verið á einskis
manns færi annars en J. M.
að ná þá kosningu í Vest-
mannaeyjum gegn Dr. V. G.
Dr. Valtýr hafði vakið hreyf-
ingu í stjórnmálabaráttunni,
sem kjósendur aðhylltust, og
hafði að öðru leyti reynzt
eyja. j mikilhæfur þingmaður. En
í ísafold 6. maí 1896 segir j fyrir sínar mi'klu vinsældir
svo í bréfi úr Eyjum: „Nú j þar í Eyjunum bar J. M. sig-
fer sýslamaður vor; höfum j ur af hólmi með 5 atkvæða
vér þar að sjá á bak mannúð- | meirihluta." Sumir samherjar
legu, lipru og röggsömu yf- j Dr. Valtýs voru áhrifamenn
irvaldi, sem ýmsu góðu hef- I í Eyjum, Þorsteinn læknir o.
ur til leiðar komið. Einkum J fl. Hlaut Jón andúð þeirra ó-
hefur túnrækt farið stórum j mælda. Varð nú ærið kalt
fram þesi tæp 5 ár, sem hann | milli Jóns og Valtýs. En það
-io íiivl'sniBggYÖ S° &iqioa.
lo mug'iöm iiiöd Ö6<J .iiioH nc
ugr.iif/Iod mu imæQ .naufii
uaE9t{ i muiifiriBfiia b .mgnicj,
nrö[H &£ .finlcn fim imæb'iöiil
.1 nig Bg ilöri noaanB[iai'i>I
a<Bod neiu muiyR i uiæv ilýd
imtnfiiyS 6b iBgea nöb .ani
iú iiÍDn Bignal i9'ibífi uBlgrí
mucy3_i .eg9v íii iööcsaiHiu
^ydnfilO 92
/iuBbIIbu -iug9v
-uiaiev finni9 ilo
endum sem vildu Dr. V.altý,
og ámælisvert að hefja áras-
ir á Valtý fjarverandi.
Jón var hosinn í Eyjum
1903 með 34 atkv. Hann var
einn í kjöri.
Við alþingiskosningarnar
1908 var Jón kjörinn með 77
atkvæðum. Mótframbjóðandi
hans, síra Ólafur Ólafsson frí
kirkjuprestur í Reykjavík
fékk 43 atkvæði. Síra Ólafur
þótti frábær mæls'kumaður.
En ekki hefur það dugað til
móti vinsældum Jóns.
Árið 1911 var Jón kosinn
með 99 atkvæðum. Karl Ein
arsson fékk 77 at’.vvæði. Var
þá svo komið, að ekkí mun-
aði miklu á hinum rótgróna
Heimastjórnarflokk í Eyjum
og andstæðingum hans.
Nefnd skulu nokkur mál,
er Jón flutti á þingi varðandi
kjördæmið. 1905 vildi Jón
ingu, að Jón reis upp til and I fá fjárveitingu úr ríkissjóði
mæla. Þingmaðurinn hefði
engan rétt til að ámæla kjós-
til vegagerðar; hefur t'-úlega
haft í huga að tengja saman
Lj-. ^
Úrval af leikföngum
„Dana” dúkkur.
Framköllun og kópering á staðnum.
Afgreitt á tveimur dögum.
KUPA - KLUKKUÚTVÖRP.
Filmur og myndavélar í úrvali.
Sjónaukar 8x50 kr. 3350,-
10x50 kr, 3.560
Skipasjónaukar, högg- og vatnsþéttir
(Pentax)
® ó'í SS j-oto ll.j-.
Sími 1924