Fylkir - 23.12.2007, Page 21

FYLKIR - jólin 2007
21
Stofnun Sjálfstæðiskvennafélagsins
Eyglóar fyrir 70 árum og 75 ára afmæli
Sjálfstæðisfélags Vestmannaeyja
Laugardaginn 24.
nóvember sl. var
I þess minnst á
B' ' sérstökum hátíðar-
jJ fundi í Ásgarði
I félagsheimili sjálf-
’ stæðismanna í
[ y | Eyjum að um þess-
Amar ar mundir eru liðin
Sigurmundsson 75 ár frá stofnun
greinarhöfundur Sj á I f S t æ ð i S f é I a g S
Vestmannaeyja, en
félagið var stofnað 6. desember
1932. Sjálfstæðiskvennafélagið
Eygló var stofnað 18. september
1937 og var á fundinum einnig
stiklað á stóru í 70 ára sögu
Eyglóar. Félögin voru sameinuð
undir nafni Sjálfstæðisfélags Vest-
mannaeyja þann 27. febrúar á
þessu ári. Sameining félaganna
átti nokkurn aðdraganda og var
samdóma álit stjórna þeirra og
félagsfunda að sameinað félag
væri þesta tryggingin fyrir öflugu
starfi sjálfstæðismanna í Eyjum.
Eyverjar, félag ungra sjálfstæðis-
manna í Eyjum var stofnað 20.
desember 1929, sama ár og
Sjálfstæðisflokkurinn var stof-
naður. Fyrsti formaður félags
ungra sjálfstæðismanna í Eyjum
var Páll Eyjólfsson, síðar skrifsto-
fustjóri á Sjúkrasamlagi Vm.
Núverandi formaður Eyverja er
Margrét Rós Ingólfsdóttir félags-
fræðingur. Félögin í Vestmanna-
eyjum mynda með sér fulltrúaráð
sem stofnað var til 1 8. janúar
1934. Fyrsti formaður full-
trúaráðsins var Flaraldur Viggó
Björnsson, bankastjóri Útvegs-
bankans í Vm. Núverandi for-
maður fulltrúaráðsins er Flörður
Óskarsson, fjármálastjóri.
Sjálfstæðisfélagið og Eygló
sameinuð fyrr á þessu ári
Fyrsti formaður Sjálfstæðisfélags
Vestmannaeyja fyrir 75 árum var
Símon Guðmundsson, verka-
maður á Eyri, en húsið stóð við nr.
25 við Vesturveg. Alls hafa 21 ein-
staklingur gegnt starfi formanns
Sjálfstæðisfélagsins á þessum 75
árum. Fram að sameiningu félag-
anna voru formenn félagsins allt
karlar, en allt er breytingum háð
og konur skipa nú meirihluta
stjórnar þess. Núverandi for-
maður félagsins er Iris Róberts-
dóttir, kennari. Aðrir í stjórn eru
FHelga Björg Ólafsdóttir, Eyjólfur
Martinsson, Sigurhanna Friðþjófs-
dóttir og Valur Bogason. f
jólablaði Fylkis 2002 var 70 ára
afmæli Sjálfstæðisfélags gerð
nokkur skil og því ekki ástæða til
Ingibjörg Theodórsdóttir var
fyrsti formaður Eyglóar.
Stjórn Eyglóar árið 7 970: Efri röð frá vinstri; Dóra Guðlaugsdóttir,
Þórhildur Stefánsdóttir, Unnur Tómasdóttir og Guðrún
Þorláksdóttir. Neðri röð frá vinstri; Sigurbjörg Axelsdóttir,
Ingibjörg Johnsen formaður og Jakóbina Guðlaugsdóttir.
í 70 ára sögu Eyglóar hafa skipst á skyn og skúrir
eins og gerist í flestum félögum. Stundum var
starfsemin öflug, en síðan komu rólegri kaflar. Að
baki er merkileg saga stjórnmálafélags kvenna í
Vestmannaeyjum, sem stofnað var til á kreppu-
árunum þegar lítið var um beina þátttöku kvenna í
stjórnmálastarfi. I dag er allt umhverfið sem betur
fer gjörbreytt. Konur hafa ekki síður en karlar
haslað sér völl í virkri stjórnmálaþátttöku.
þess að rekja sögu þess frekar frá
þeim tíma, en síðasti formaður
félagsins fyrir sameiningu við
Eygló var Magnús Jónasson frá
Grundarbrekku.
Stofnun Eyglóar var bein
afleiðing af stofnun Hvatar
Ef skyggst er í fundargerðar-
bækur og um leið í aðdraganda
að stofnun Eyglóar fer ekki á milli
mála að stofnun Sjálfstæðis-
kvennafélagsins Hvatar i Reykja-
vík vorið 1937 veldur miklu um
stofnun Eyglóar. Ingibjörg
Rannveig Theódórsdóttir, ekkja
Guðbjörg Matthíasdóttir var
síðasti formaður Eyglóar.
Jóns Hinrikssonar, kaupfélags-
stjóra í Garðinum og fyrrverandi
bæjarfulltrúa hafði forgöngu um
stofnun férlagsins. Fór Ingibjörg á
fund forystukvenna í Hvöt strax
um sumarið 1937 og varð að ráði
að Hvatarkonur komu til Eyja um
haustið Þann 18. september var
stofnfundur auglýstur í viku-
blaðinu Víði í Eyjum sem kom út
daginn áður. Stofnfundurinn var
haldinn í KFUM&K húsinu og
mættu þar til fundar rúmlega 70
Eyjakonur. Það er forvitnilegt að
lesa fundarboðið en það kemur
fram að til stofnfundarins mæti
aðeins kvenfólk. Síðan eru
lesendur Víðis beðnir að láta
heimilisfólk sitt og nágranna-
konur vita af fundinum.
Níu formenn á sjötíu árum
Á framhaldsstofnfundi sem
haldinn var nokkru síðar var
Ingibjörg Theódórsdóttir kjörinn
formaður félagsins. Stofnun
Eyglóar átti sér stað rétt fyrir kos-
ningar til bæjarstjórnar sem fram
fóru í lokjanúar 1938, enviku
áður var Samkomuhús Vest-
mannaeyja vígt. Bygging Sam-
komuhússins hófst í október 1936
og tók ótrúlega skamman tíma.
Margir lögðu hönd á plóginn við
byggingu hússins með vinnu og
fjárframlögum, en stærstu eig-
endur voru sjálfstæðisfélögin í
Vm. auk fjölda einstaklinga og
&M\ ■■ Wu IP^l
m a } pfcjSa
jCp
' j vv. ‘ J
félaga.
Starfsemi Eyglóar fór vel af stað
og starfaði félagið með nokkrum
krafti fyrstu árin. Þegar líða tók á
dró töluvert úr starfseminni, en
hafa verður í huga að á þessum
tíma var ekki algengt að konur
hefðu mikið afskipti af stjórn-
málum. Tíminn leið og árið 1953
var Helga Jóhannesdóttir, hjúkr-
unarkona kjörinn formaður og
gegndi hún formennsku samfellt
til 1966. Sjálfstæðisflokkurinn var
í meirihluta í bæjarstjórn mestan
þennan tíma frá stofnun Eyglóar,
en frá er talinn tfmabilið 1946-
1954.Gerður E. Tómasdóttir, í
Höfn tók við árið 1967 og gegndi
formennsku til 1969. Þá tók
Ingibjörg Johnsen, kaupkona við
formennsku í Eygló og var for-
maður til ársins 1983. Ef saga
Eyglóar er skoðuð þá fer ekki á
milli mála að áhrif Eyglóar voru
mest á vettvangi sjálfstæðisfélag-
anna meðan Ingibjörg Johnsen
var formaður. Næsti formaður
Eyglóar var Hanna Birna Jóhanns-
dóttir frá 1983-1987. Þegar Hanna
Birna lét af formennsku tók við
Sigurbjörg - (Dadda)- Axelsdóttir,
kaupkona og fyrrv. bæjarfulltrúi
og gegndi formennsku til 1991.
Þá var komið að Sæfinnu (Sæsu)
Sigurgeirsdóttir og var hún for-
maður í 6 ár eða frá 1991-1997. Þá
tók Hanna Birna við á ný í eitt ár,
en síðan Svanhildur Gísladóttir,
kaupkona og var hún formaður
1998-1999. Á aðalfundi félagsins
1999 var Guðbjörg Matthíasdóttir
kjörinn formaður í Eygló og
gegndi hún formensku þar til
félögin voru sameinuð 27.
febrúar 2007. Formenn Eyglóar á
70 ára tímabili frá 1937-2007 voru
alls níu. Sjálfstæðisfélögin keyptu
húseignina Heimagata 35-37 árið
1989 komu þar upp félagsheimil-
inu Ásgarði og hefur það gjör-
breytt allri aðstöðu og átt stóran
þátt í að efla starfs sjálfstæðisfé-
laganna í Eyjum til margra ára.
Starfsemi Eyglóar og stóraukin
stjórnmálaþátttaka kvenna
I 70 ára sögu Eyglóar hafa skipst
á skyn og skúrir eins og gerist í
flestum félögum. Stundum var
starfsemin öflug, en síðan komu
rólegri kaflar. Að baki er merkileg
saga stjórnmálafélags kvenna í
Vestmannaeyjum, sem stofnað
var til á kreppuárunum þegar lítið
var um beina þátttöku kvenna í
stjórnmálastarfi. í dag er allt
umhverfið sem betur fer gjör-
breytt. Konur hafa ekki síður en
karlar haslað sér völl í virkri
stjórnmálaþátttöku. Stofnun og
starfsemi Sjálfstæðiskvenna-
félagsins Eyglóar í 70 ár á sinn
þátt í þeirri breytingu í Vest-
mannaeyjum. Fyrir þann þátt og
annað gott starf í þágu byggðar-
lagsins og Sjálfstæðisflokksins
verður seint fullþakkað.
Stjórn Sjálfstæðisfélags Vestmannaeyja. Frá vinstri; Eyjólfur
Martinsson, Sigurhanna Friðþórsdóttir, íris Róbertsdóttir formaður,
Helga Björk Ólafsdóttir og Valur Bogason.
Frá afmælisfundinum í Ásgarði. Erla Vídó býr sig undir að skera
fyrstu sneiðina afafmælistertunni.