Ný vikutíðindi - 12.01.1962, Blaðsíða 6

6
Ní VIKUTÍÐINDI
Étundum minntist Koets á litlu
stúlkuna, sem skotið hafði á hann
i
áður. Þau hittust við og við, þeg !
ar hún kom til sjúkrahússins.
Hann gaf sér tíma til að rabba 1
stundarkorn við hana. Svo var
hún farin. Þegar hann var ekki
að vinna á næturnar, voru þau
saman.
Eitt kvöldið var allt í uppnámi
SJÁLFSÆFVISAGA BRROL FLYNN
og sögðu mér að fara á ákveðinn
í sjúkrahúsinu. Það þurfti að stað og skjóta sem ákafast. Hætta
flytja Koets fréttir, og enginn þessum látalátum í sambandi við
vildi verða til þess. Burðarmenn byltinguna. Hypja sig þangað og
I
komu með lík. Litla hafði verið ^ vinna sér rétt til að vera aðdá-
svívirt og myrt. Líkið var lagt andi stjórnarliðsins og til fjand-
upp á borð. Morðinginn hafði not ans með allt blaðamannakjaftæði.
að hníf og rist föt hennar sund- I úr vígstöðu minni sá ég eldinn
ur eftir endilöngu. Síðan hafði
hann að heita mátti tætt hana
í tvennt. „Það blæddi enn úr lík-
inu. .Eg hélt, að Koets myndi
bresta. Það munaði minnstu, að
yfir trjánum og heyrði stórskota-
liðsþrumurnar greinilega. Eg tók
á vélbyssunni.
Eg gat ekki fengið það af mér.
Eg gat blátt áfram ekki skotið
svo færi fyrir mér. En það fór fólk niður með köldu blóði. Kann-
ekki svo. Það vottaði fyrir froðu ske var þetta alls ekki mitt stríð
í munnvikjum hans. Hann lagði þegar öllu var á botninn hvolft.
annan hramminn um herðar henn j gg hafði enga löngun til þess
ar, eins og hann væri að faðma ag drepa nokkurn mann. Ekki
hana að sér í hinzta sinni. Af vegna stjórnmálaskoðana. Mig
þeirri hreyfingu einni mátti finna, langaði ekkert til að skjóta af
að honum hefði þótt vænt um
hana. En síðan hristi hann af
sér slenið. Hann starði á líkam-
legar leyfar hennar.
— Furðulegt fyrirbæri, sagði
hann.
Hann sneri sér við og gekk út.
Næstu daga sá ég svo ótrúlega
margt fleira, sem aðeins borg-
arastyrjöld, með öllum sínum
skelfingum, getur rótað upp. Eg
sá nunnur gramsa í líkahrúgu
í leit að einhverju fémætu eða
nothæfu. Þessar sömu nunnur víl-
uðu það samt ekki fyrir sér að
bera fullar fötur saurs frá bólu-
sóttarsjúklingum og hreinsuðu
föturnar með höndunum.
byssu fyrir óvissar skoðanir. Eg
hafði handtérað vopn í tugatali í
kvikmyndum, en það var geysi-
mikill munur á látalátunum i
kvikmyndunum og raunveruleik-
anum þarna.
Eg hélt áfram að hengslast í
grein fyrir því, hvers vegna aum-
ingja mennirnir gerðu sér svona
annt um okkur. Hvers vegna var
stjanað svona miklu meira við
okkur. en hina stríðsfréttaritar-
ana?
— Hvers ætlizt þið til af okk-
ur? spurði ég hann að tveim mán
uðum liðnum.
— Sjáið til, herra Flynn, svar-
aði hann. Hvenær ætlið þér að
láta okkur hafa peningana.
Eg horfði lengi á hann. Heyrð-
ist mér rétt?
— Milljón dollarana, hélt hann
áfram. Við eru.m búnir að bíða
lengi. — Hvaða milljón?
Pepe var ekki í neinum vand-
ræðum:
— Þú komst hingað með millj-
ón dollara frá Hollywood, sem
safnað hafði verið hjá stærstu
stjörnunum.
Svo taldi hann nokkur nöfn
upp.
Eg var orðlaus. Eg sagði hon-
um, rétt. eins og hún væri kald-
hæðnisleg ímynd þess sviðs, sem
ég var að yfirgefa. Á skáldræn-
an hátt var styttan ímynd til-
gangsleysis borgarastyrjaldarínn-
ar, tilgangsleysi hvers kyns styrj-
aldar.
ÞEGAR ég sneri aftur heim,
ásökuðu Riddarar Kólumbusar mig
fyrir að vera hættulega róttækur.
Það vill svo til, að í Bandaríkj-
unum getur kaþólska kirkjan
fengið skyndilegan áhuga á manni
með Flynn-nafn, sem getið hef-
um, að mér þætti mikið til um,
kringum Koets í sjúkrahúsinu. Eg^að þeir skyldu halda, að mér
aðstoðaði hann. Og hvar sem ég j hefði verið treyst fyrir svo geysi Ur sér einhvern orðstír. Og ein-
fór, var Pepe á hælum mér. — j legri fjárupphæð, en þannig væri
Hvers vegna? Hvers vegna sá nú ekki. Eg lagði ríka áherzlu á,
að ég
persónulegum ástæðum og sem
stríðsfréttaritari, áhorfandi. Ekk
ert annað.
hann mig ekki í friði? Til hvers
ætlaðist hann? Til hvers ætluð-
ust þeir?
Það var um þetta leyti, sem ég

kynntist Estrellu. Hún var ynd j Okkur Koets kom saman um að
isleg, spönsk í einu og öllu. Kynni forða okkur samstundis frá Spáni.
mín af spönsku kvenfólki eru
Spánn var orðinn skál, barma- þau> ag þær seu ofsafengnar, á-
full af spillingu, ofbeldi og morð-
æði. Unga fólkið varð gamalt fyr-
ir augliti mínu. Eldra fólkið lang
aði ekki lengur til að lifa. Eg sá
heimilislaust fólk, ofsatrúarfólk,
draumóramenn, hugrakka, hortuga
stríðufullar og furðulega einbeitt-
ar. Estrella var með sítt, dökkt
hár, grannt mitti, langa, fagur-
skapaða fætur og að því er virt-
ist engin hné. Fæturnir virtust
liggja beint frá mjöðmunum nið-
og heimska. Spánn var ímynd ur ^ ökla. Og svo sannarlega var
upplausnarheimilis.
hrein unun að sjá hverja tá henn-
Eg sá dauðan prest dreginn upp ar sömuleiðis hendurnar. Hörund-
Úr kjallara. Lifandi ósköp var ið var eins og alabastur. Þegar
þeim illa við Kirkjuna. Má vera,
Bð kirkjan hafi fjarlægzt uppruna
einn og sannleika. Utan um hann
hafði verið slegið plönkum, svo
Bð hann var líkast og á milli
Bamloku. Á plankana hafði verið
titað: Eg er prestur og hugleys-
Ingi. Eg kann ekki að berjast,
|>ara prédika lygar! Kona nokkur
þreif upp fötu og kastaði henni
Bf ofsa í líkið. Önnur tók fötuna
tzpp, sló þá fyrri og sagði:
— Hann var guðsmaður.
Stundum á kvöldin var loftið
milt, jafnvel fallegt. Það var erf-
Itt að ímynda sér, að þessi þjóð
væri að slíta úr sér innýflin og
leggja þau á borð fyrir allan
heiminn.
Stjórnarfulltrúi nokkur braut
heilann um, hvort ég gæti háð
taunverulega baráttu fyrir mál-
Btaðinn. Þeir fengu mér vélbyssu,
hún reis nakin upp, var hún hríf-
andi eins og skógargyðja. Hún var
ung, og mér er ekkert illa við
æskuna.
Það er alveg sama, um hvaða
dvalarstað minn er að ræða, alls-
staðar er eins og kvenfólk hafi
um síðir orðið táknmynd dvalar
minnar þar. Estrella var tákn dval
ar minnar á Spáni.
Nú gat ég yfirgefið Spán, byrj-
að einhvern veginn að nýju. Eg
var laus við það allt saman, þung
lyndið, flóttann frá Lili, tauga-
spennunni í kvikmyndaverinu,
dauðaþrána.
Eg var kominn á það stig að
geta sagt Pepe að láta mig í friði.
Hvers vegna var hann alltaf á
hælunum á mér eins og hvolpur?
Hafði hann ekkert þarfara fyrir
höndum í stríði en elta mig? Mér
var enn ómögulegt að gera mér
hvern veginn tókst þeim að grafa
það upp, að ég hefði ekki ver-
væri þangað kominn af, íð í neinum tengslum við kirkj-
una. Eg væri bara náungi með
Flynn-nafn. Sé það mitt rétta
nafn, hvað var ég þá að gera hjá
lýðveldishernum?
Það vav jafnvel skrifað um mig
í blöðin. Hvern fjandann var ég,
A leiðinni þaðan þusaði ég mik-
ið um, hvernig þeim hefði eigin- leikari, að stinga nefinu í mál ann
lega getað dottið í hug, að ég arrar þjóðar? Jæja, það voru nú
hefði verð sendur með milljónkali
til þeirra. Koets barst skyndilega
í ofsahlátur.
— Hvað er svona fyndið? spurði
ég.
Og ekki minkkaði hláturinn við
raunar margir, sem það gerðu.
Þeir álitu sig vera að vinna fyrir
réttlætinu. Þetta var sögulegur at-
burður í mannkynssögunni milli
heimsstyrj aldanna.
Eg reyndi að fá greinar mínar
það. Hann sagði mér, að hann um ástandið á Spáni birtar. Það
hefði skrökvað þessu upp, þegar
við komum þangað, laumað þessu
að móttökunefndinni, að vísu
væru peningarnir ekki komnir
sem mér lá á hjarta, var ber-
sýnilega alltof mengað samúð með
stjórnarsinnum, því að það var
furðulega lítill áhugi á æðri stöð-
enn, en það myndi ekki dragast um, og hjá stærstu útgáfufyrir-
lengi. Þetta var ástæðan til þess,
að við skyldum fá bíl og einka-
leiðsögumann.
— Eg vildi bara fá tækifæri til
að starfa, vinna og hreyfa mig,
það er allt og sumt, sagði hann.
Eina leiðin til að gera það og
komast sæmilega af var að nota
þig.
Þegar þrumuhláturinn sljákkaði
ofurlítið í honum, komst ég að?
— Þakka þér fyrir, félagi drullu-
sokkur.
Eg hafði slegið eign minni á
smástyttu af Maríu og Barninu.
Hún var um fimm fet á hæð,
fögur og tíguleg. Á hana vant-
aði bæði höfuðin, höfðu verið
skotin af. Það hafði einmitt gert
hana einhvers virði í mínum aug-
tækjunum.
Áður en ég fór til Spánar kynnt-
ist ég Franklin D. Roosevelt,
yngra. Hann var gæddur þokka
og utliti föður síns. Hann var af-
burða íþróttamaður; hann var
gæddur kímnigáfu. Og vegna kunn
ingsskapar míns við Franklín,
sem var á aldur við mig, var mér
stundum boðið til Hvíta hússins.
Eg hafði þegar kynnzt forsetanum.
Nú, heimkominn frá Evrópu og
í heimsókn hjá Betty frænku
minni, sem bjó í Washington,
fékk ég heimboð frá Hvíta hús-
inu.
Eg sagði frú Roosevelt frá erfið
leikum mínum að fá birtar grein-
ar mínar um það, sem ég hefði
séð á Spáni. Hún sagði, að það
væri svívirða, að efni mitt hefð
ekki vérið birt og gæti ekki birzt
Hún hafði mikinn áhuga fyrh
þessu. Eg segi ekki samúð. En
hún hafði mikinn áhuga fyrk
hverjum þeim, sem barðist fyrir
málstað lýðræðisins.
Forsetinn kom inn i hjólastóln-
um sínum, og hann sat fyrir enda
langborðsins. Þarna var saman
komin Roosevelt-fjölskyldan, ýms-
ir stj órnmálameðlimir og gestir.
Frú Roosevelt bar okkur eggja-
hræru á stóru fati. Þetta mallaði
hún sjálf á undursamlegan hátt.
Forsetinn fékk sér eitt eða tvö
glös af viskíblöndu, — gamli seig-
ur — en það var uppáhaldið hans.
Allri fjölskyldunni fylgdi leiftrandi
kæti, sem virtíst í furðulegri mót-
sögn við líkamlegt ásigkomulag
forsetans.
Hann bauð af sér betri þokka
og elskulegheit en nokkur, sem ég
hafði kynnzt í Hollywood.
Forsetanum virtist geðjast að
mér. Hann gaf. mér málverk af
sér ánafnað mér, og hann spurði
mig mikið um kvikmyndagerð.
Þegar hann hrósaði mér sjálfum,
dró ég úr orðum- hans.
— Hvers vegna ertu svona
fjandi lítillátur? spurði hann ■
Franklin yngri gekk í skrokk á
föður sínum. Sömuleiðis James og
Elliot. Forsetinn hafði nýlega sagt
opinberlega, að landamörk Amer-
íku væru á bökkum Rínar, og
hafði hann hlotið mikið ámæli- fyr
ir. Forsetinn hlustaði með glettnu
umburðarlyndi á syni sína. Þetta
var því líkast sem hvolpar væru
að gjamma að gömlum hundi-
Hann átti svar við öllu.
Þegar hann hafði lokið af-
.greiðslu þessa máls, minntist hann
þess, að hann hafði fyrir skemmstu
drejmit þetta vandamál.
— Sjáðu til, sagði forsetinn, mig
dreymdi, að ég sæti ásamt Mússó-
líni og Hitler — við þrír á ráð-
stefnu. Mússólíni sagði: — ítalía
mun færa landamörk sín yíir
Abbessiníu og lengra, með guðs
vilja. Hitler sagði: — Og Þýzka-
land mun færa landamörk sín yf'
ir alla Evrópu, með guðs vilja-
Og ég svaraði: — En herrar mín-
ir, ég vil það alls ekki ...
Eg hef alltaf verið andvígur
því, að listamaður eigi ekki að
láta í ljós stjórnmálaskoðun eða
almennar skoðanir yfirleitt. Póli'
tíkusarnir og blöðin virðast Hta
svo á, að listamaður eigi ekki að
hafa sömu afskipti af almennuW
málefnum og aðrir.
Það er óréttlátt af heiminum
leiðtogum hans að álíta okkur
skemmtikraftana eingöngu leik"
brúður, sem kippast til, þegar
rykkt er í spottann og hægt
að segja fyrir verkum að viW
valdhafanna. í höndum þeirra
einna sé valdið, spekin og sann-
Jeikurinn. Það sé okkar að
skemmta; ekki brjóta heilann uiö
hvers vegna, — leyfa þeim bara
að halda áfram við ringulreiðina’
sem þeir eru búnir að skapa 1
heiminum. (Framh. í næsta blaði)