Ný vikutíðindi - 20.07.1962, Blaðsíða 7

NY VIKUTÍÐINDI
7
BAK VIÐ RIMLAINIA
Á LITLA-HRAIJIMI -
(Framh. af bls. 3)
unarhátt hans svo heilbrigður
verði.
^ffiri þetta gert, þá myndi
Vera stigið stórt spor í þá átt
sem nauðsynlegt er, ef drama
Clnstaklingsins á að enda vel.
Sffittuleg braut
Sú aðferð, sem ennþá er í
aotkun, að láta afbrotamann-
•nn afskiptalausan með öllu í
fangelsinu og eftir að hann er
aUs, eða þangað tit hann hef-
ur brotið af sér aftur, er hættu-
eg og óheilbrigð.
Það er ekki aðeins hættulegt
»'agnvart honum sjálfum sem
1‘instaklingi, heldur ötlu lijóðfé-
agmu, þar sem aðgerðum hans
er beint gegn því og lögum
Pess.
Hér á landi eru tugir manna,
Se,n setið liafa i fangelsi, sem
eru frjálsir í dag en fangar á
niorgun, einmitt vegna þess að
e^kert hefur verið gert til þess
, bjálpa þeím ti] að ganga
retta braut.
Hinar gömlu og óraunhæfu
aoferðir, sem hér hafa tíðkazt,
efu mannskemmandi og niður-
rifandi, og veikja þann litla
jnótstöðukraft, sem þessir menn
afa, en byggir í þess stað upp
yrirlitningu og hatur, sem er
lf tjóns fyrir samfélagið, sem
efUr í svo ríkum mæli stuðlað
a bví að slíkt yrði til.
Þetta verður að koma í veg
yrir, en í þess stað að byggja
uPp nýjan grundvöll og lífsskiln
1,lg fyrir þessa menn.
Starfsaðferðir saka-
ómaraembættisins
Það er óþolandi að heyra
Ungan mann segja: „Pað er til-
gnngslaust að reyna að ganga
1'effa braut þeir (dómsvaldið)
afa mann aldrei í friði. Þeir
afla mann, þótt maður hafi ekk
erf gert af sér.“
f Þessuin fáu orðum kemur
ram sá lífsleiði og tilgangs-
®ysi> sem þjóðfélagið hefur
s apað hjá þessum mönnum.
Hvernig hefur slíkt skapazt?
Sem svar við þessari spurn-
lllgu skulu hér rakin nokkur til
e fl> sem sýna hvað þessir
Penn óttast, jafnframt því að
au sýna greinilega, hverjar
^arfsaðferðir Sakadómaraemb-
^ettisins eru.
Hiigur maður, eða nánar til-
j.e 'ó, nítján ára gamall, hafði
teilgið efns árs dóm. Af þessum
01 niánuðum sat hann tvo
anuði í fangelsi, en þá fékk
lantl lausn, með því skilyrði
a. ( ilann færi í sveit og héldi
fIg bar í eitt ár. Ef hann færi
'a an, áður en tíminn væri út-
anninn, átti hann að fara í
angelsið að nýju.
oDaemdur glæpa-
bundur“
, fessi ungi maður kom sér
agætlega þar sem hann dvaldi,
j Vl, bann var geðþekkur, verk-
agmn og duglegur. Þegar ell-
11 mánuðir voru liðnir af dvöl
'atls ieða útlegð), varð honum
og bóndanum eittlivað sundur-
orða, og lét bóndinn þess getið
að hann ætti ekki að vera að
rífa kjaft „dæmdur glæpahund-
urinn“. Orðaskiptum ]>eirra lauk
með því, að ungi maðurinn rauk
á burt og til Reykjavíkur.
Þegar þetta skeði, vantaði ná
kvæmlega þrjár vikur á það, að
hann hefði verið tilskilinn tíma.
1 Reykjavík var hann viku
tíma, og á því tímabili réði
hann sig um borð í togara, en
áður en skipið sigldi, var liann
handtekinn, án þess að á hon-
um væri nokkurt reiðileysi, og
hann setlur til úttektar að Litla-
Hrauni.
Þýddi ekkert fyrir hann að
segja, að liann væri ráðinn á
skip, eða yfirleitt að skýra frá
því sem skeð hafði.
Samtals varð því úttekt lians
tvö ár, þar sem eitt ár hafði
átt að reiknast jafnl úttekt, ef
hann héldi sig í sveit.
Sekir dómarar?
Það mega því teljast all-fræki-
leg og einstæð afrek, sem þeir
vinna hjá Sakadómara, að þeim
skuli lakast að láta mann, sem
dæmdur er í 12 mánuði, taka
út 24 mánuði. Til þess að þetta
skyldi takast, þá þurftu þeir að
gerast brotlegir við lögin, ekki
síður en margur afbrotamaður-
inn.
Þeir brutu lagagrein í refsi-
lögum — þar sem skylda er að
afhenda refsifanga, sem losnar
út á skilyrði, skírteini, er til-
greini hver skilyrðin erú og
hvers vegna þau eru sett. -—■
Þetta skírteini fékk þessi ungi
maður aldrei, og vissi ekki einu
sinni að þessi lagagrein væri til.
Annað tilfelli sem er mjög
líkt, en þó ólíkt, þar sem hér
var um að ræða eftirgjöf (öllu
má nafn gefa), segir frá ung-
um manni, sem fékk eftirgjöf af
dómi, og réði hann sig strax um
borð í togara, þar sem hann
var sjómaður að atvinnu.
Hann stundaði sjóinn af á-
kafa og dugnaði og var vel lið-
inn af yfirboðurum sínum.
Réttlausar handtökur?
Þegar skipið kom í höfn, eft-
ir þennan fyrsta túr, og tveim
mánuðum eftir frelsið, þá biðu
á bryggjunni tveir lögreglu-
menn, tóku hann fastan og
færðu hann upp í Hegningar-
húsið í Reykjavík.
Honum var síðan tilkynnt, að
hann ætti að fara í úttekt og
afplána í fangelsi það, sem hon
um hafði verið gefið eftir.
t báðum þessum tilfellum áttu
sér stað handtökur, sem engan
rétt áttu á sér, hvorki siðferði-
eða lagalegan, en voru fram-
kvæmdar af mönnum, sem
írnynda sér að þeir geti lieim-
fært og breytt lögunum eftir
eigin geðþótta.
Eftir því sem höfundur hef-
ur athugað starfsaðferðir þess-
ara „lagabreytingarmanna", og
hlustað á meira en fimmtíu af-
brotamenn segja frá viðskipt-
um sínum við þá, virðist það
vera augljóst, að Sakadómara-
embættið óttast ekkert meira en
að það yrði atvinnulaust, og vill
af þeim sökum koma í veg fyr-
ir að afbrotamenn hætti störf-
um.
Að minnsta kosti verður ekki
annað séð, því að í báðum þess
um tilfellum , varð árangurinn
sá, að nú eru þessir tveir ungu
menn stefnulausir afbrota- og
drykkjumenn, sem líkja má við
hrapandi stjörnur, er kastast
liafa lit af braut sinni.
I þessu tilfelli, og mörgum
öðrum, var þeim kastað af
mannavöldum.
Það er eftirfarandi, sem er
raunverulega einkennandi fyrir
starfsaðferðir þeirra og skiln-
ingssljóu smáguða, sem stjórua
þessum málum.
Grátleg saga
Áriö 1955, eöa fyrir rúmlega
fjórum árum, framdi ungur maö
ur innbrot i félagi meö tveim
öörum. Aldur afbrolamannanna
var 17 ára, 18 ára og 19 ára.
Sá, sem hér veröur rætt um,
var 18 ára.
Daginn eftir afbroliö voru
l>eir allir liandteknir, og jáluöu
þeir þegar og skiluöu aftur því,
sem þeir höföu teki'ö.
Fyrir þetta fékk lmnn átján
mánaöa refsidóm, en þar sem
ekki var laust pláss i fangels-
inu á þeim lima, þá var úttekt
látin biöa.
Á nœstu fjórum árum bar ekk
ert á þvi, að liann ætti að fara
i fangelsi, og á þessum tíma
haföi hann sýnt þaö svart á
hvítu, lwaö í honum bjó, meö
þvi aö koma sér ágætlega áfram.
Hann haföi góöa atvinnu lijá
stóru fyrirtæki og vann sig þar
í álit meö dugnaöi og prúö-
mennsku, svo aö honum var
faliö aö framkvæma ýmisleg á-
ríöandi og vandasöm störf.
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIlllllllllllllllllHIHIlllll!
Hann lagöi hluta af kaupi
sínu samvizlaisamlega á banka
í hverjum mánuöi, og hann
komst í kynni viö unga stúlku,
sem hann áleit aö myndi veröa
góöur og ástríkur lífsförunaut-
ur.
Meö þaö í huga, aö tími væri
kominn til aö staöfesla ráö sttt,
tóku þessi hamingjusömu hjóna
leysi óinnrétlaöa íbúö á leigu,
og hann eyddi öllum sinum frí-
stundum í aö koma henni í
æskilegt horf. Húsgögnin voru
keypt, á afborgunarskilmálum,
og bíll, einnig á afborgun og
víxlum, sem yfirboöarar hans
gengu í ábyrgö fyrir.
Hami haföi meö þessum und-
irbúningi og áætlunum um fram
tiöina stofnaö sér í skuldir, eins
og svo margir gera, sem eru aö
byrja aö slofna lieimili, en trú
hans á lífiö og sjálfan sig var
svo mikil, aö hcyin var öruggur
um aö honum myndi takast
þetta, og á því er engin vafi, ef
púkar fjandans lieföu getaö set-
iö á sér. En þaö gálu þeir ekki,
eins og. sjá má af eftirfarandi.
Allt hrynur til grunna
/ byrjun nóvember 1959 birl-
ast honum tveir lögreglumenn
og tilkynna honum hándtöku,
fyrirskipaöa af Sakadómara-
embættinu.
Hann var nú fluttur meö
hraöi i hegningarhúsiö í Rvík,
og snemma næsla dag austur
aö Lilla-Hrauni, þar sem Glæpa-
háskóli rikisins er staösettur, til
þess aö taka út dóm, sem var
næstum fimm ára gamall.
Hraöinn á þessum fram-
kvæmdum var svo mikill, aö
hann fékk ekkert tækifæri til
aö fara heim til sín og pakka
niöur nauösynlegustu fölin,
eöa til aö láta sína nánustu
1111111111111111111111111111111111111 lllllllllllllllllllllllllllllllllllll
vita hvert liann væri aö fara.
Meö þessari ótimabæru hand-
töku lirundu til grunna allar
framtíöarhugsjónir þessa unga
manns.
Hann tapaöi ibúöinni, sem
liaföi átt aö vera heimili hans
og væntanlegrar eiginkonu.
Heimili, sem hann liaföi eytt
svo miklum tima og fyrirliöfn
í, svo aö þaö gæti uppfyllt
draum þeirra beggja.
Hann tapaöi húsgögnunum, en
þau voru tekin vegna van-
greiöslu, og þar meö voru glal-
aöir þeir peningar, sem fóru í
útborgun á þeim.
Hann tapaöi bílnum af sömU
orsökum, og þeir, sem höföu
gengiö i ábyrgö fyrir þeim
skuldum, sem á honum livildu,
fengu óveröskuldaöan skell.
Þegar fjölskylda stúlkunnar
fékk aö heyra, lwernig málum
var háttaö, brást hún viö eins
og búast mátti viö aö lítilfjör-
legt og kjarklaust fólk myndi
gera, og heimtaöi aö stúlkan
segöi skiliö viö unnusta sinn,
setn hún geröi lil aö lialda drif-
hvitum ættar-skildi óflekkuö-
um.
Atvinnuveitendum hans þótli
súrt í broti, aö jrnrfa aö missa
þennan irausta og góöa starfs-
mann, en voru þó svo höföing-
legir aö bjóöa honum sömu
stööu aftur, þegar úttekt væri
lokiö.
Þegar höfundur talaöi síöast
viö þennan núverandi refsi-
fanga, þá sagöist hann ekki ætla
aö þekkjast þetta boö. Hans eig-
in orö eru -— ,,Eftir aö hafa
dvaliö í fangelsi, er ekki hægt
aö líla framan i nokkurn heiö-
artegan mann, þekktan eöa ó-
þekktan. Þaö fer bezt á því aö
halda sér meö sér líkum.“
(Framhald)
lllllllll|l||lllllllllltllllllllllll|ll|llllllllllllllllillllllllllllll
TI LKY N NIN G
I um endumýjun Iánsumsókna o. fl. frá Húsnæðismálastofnun ríkisins
! 1. Húsnæðismáiastjórn hefur ákveðið að allar fyrirliggjandi lánsumsóknir hjá
! stofnuninni skuili endumýjaðar á sérstök og þar til gerð endurnýjunareyðu-
blöð fyrir 20. ágúst n. k. Áherzla er á það lögð að endumýja þarf allar um-
| sóknir, sem enga fyrirgreiðsiu hafa hlotið.
Þær lánsumsóknir, sem ekki hafa verið endumýjaðar fyrir áðurgreindan tíma,
; teljast þá ekki lengur meðal lánshæfra umsókna.
! 2. Fyrir alla þá sem rétt eiga og hafa í huga, að sækja um ibúðalán ihjá stofn
! uninni, hafa verið gerð ný umsóknareyðúblöð. ÁherzLa er á það lögð að nýir um
sækjendur, sendi umsóknir sínar ásarnt teikningum, áður en byggingarfram-
í kvæmdir eru hafnar.
3. Samkvæmt lögum frá síðasta Alþingi og ákvörðun Fólagsmálaráðuneytisins
frá 2. júlí s.l. eiga þeir er sannanlega hófu byggingaframkvæmdir við íbúðir
; sínar eftir 1. ágúst 1961 rétt tii að sækja um lán allt að 150.000,00 — Eitt
! hundrað og fimmtíu þúsund krónur —hámarkslán. Þeir sem áður höfðu hafið
framkvæmdir, Skulu nú sem áður eiga rétt til allt að kr. 100.00,00 — Eitt
hundrað þúsund krónur, — hámarksláns, hvorttveggja með sömu skilyrðum.
4. Þeir umsækjendur sem samkvæmt framangreindu telja sig eiga rétt til
hærra láns, skulu auk venjulegra gagna, láta umsóknum sínum fylgja vottorð
byggingafulltrúa (byggingarnefnda) um hvenær grunngólf (botnplata) var
| tekin út.
5. Fyrrgreind eyðu'blöð ásamt tilskyldum gögnum hafa verið póstlögð til bæj-
1 arstjóra og oddvita um land allt og ber umsækjendum að snúa sér til þeirra en
í Reykjavík til skrifstofu Húsnæðismálastofnunar ríkisins að Laugavegi 24,
1 III. hæð.
Reykjavík, 9. júlí 1962
| Húsnæðismálastofnun ríkisins f
! i
IIHilllllllllllllllllll|lllllllllllllll!ll|lllllllllHIIIIII'l|iilllllllllllllllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII |,M,||,,|,MI|||I|,MIIIIMIIIIIHII«||||||MIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII|IIim