Ný vikutíðindi - 18.02.1972, Page 6

6
NÝ VIKUTÍÐINDI
Kuffní n
fífldguw'fi
AF ÖLLUM þeim fjölda kaf-
bátsstjóra, sem herjuðu á skipa-
lestir Bandamarma í upphafi
heimsstyrjaldarinnar, var eng-
inn, sem menn óttuðust og virts
eins mikið og Otto Kretschmer,
skipstjórann á U-99. Hann var
einn hinna fyrstu kafbátsstjóra,
sem sýndu fram á það, að kaf-
bátar gátu gert árásir á skip
með góðum árangri á yfirborði
sjávarins, og í höndunum á
Kretschmer var þessi áhættu-
sama bardagaðferð ógnun við
skipalestir Bandamanna.
Kretschmer var sonur kenn-
ara eins í Neðri-Slesíu. Öll sjó-
veldi ala upp ákveðinn fjölda
manna, sem kjósa sjóinn fram
yfir kvenfólkið, og Kretschmer
var einn þeirra. Hann naut lífs-
ins enn betur á stjórnpallinum,
heldur en í þægilegum hæginda
stól við arininn. Hann elskaði
hafið, og framkoma hans bar
fyllsta vott um það, að þarna
fór maður, sem vissi hvað hann
var að gera, jafnvel þó að hann
væri kornungur.
En Kretschmer hafði einnig
sína galla. Hann hafði grimmd-
arlega fyrirlitningu fyrir veik-
leika; hann gat ekki þolað það,
að mannlegur veikleiki gæti
komið í veg fyrir að menn ynnu
sín skyldustörf, og stolt hans
var ótrúlega mikið.
í marzmánuði 1941 var
Kretschmer orðinn 31 árs að
aldri og hafði þegar sökkt skipa
stóli Bandamanna upp á 250
þúsund lestir. Næstu vikurnar
sköpuðu kafbátar Þjóðverja al-
gjöra ringulreið á siglingum
Bandamanna. Kretschmer
sökkti þá tugum skipa og fékk
þá á sig mikið frægðarorð fyr-
ir dugnað og hetjuskap og
skráði nafn sitt óafmáanlegum
stöfum í sögu sjóstyrjalda.
SÍÐUSTU dagana í febrúar
var Kretschmer skipstjóri á U-
99 og hafði siglt yfir St. George-
sundið og komizt á eftirlitssvæð
ið á Norður-Atlantshafi. Ann-
ar kafbátsstjóri hafði tilkynnt
um loftskeytatækin, að stór
skipalest Bandamanna væri í
grendinni, og U-99 hélt ásamt
öðrum þýzkum kafbátum á eft-
ir henni.
Um þetta leyti var haugasjór
og mikil þoka, svo kafbátarnir
fundu ekki skipalestina.
Hinn 7. marz, klukkan eitt að
nóttu, kom Kretschmer loks að
skipalestinni. Þetta var svo risa
stór skipalest, að það tók hann
meira en klukkustundar sigl-
ingu á fullri ferð að sigla með-
fram henni endilangri og kom-
ast stjórnborðsmegin við hana,
en þeim megin var birtan miklu
minni.
Hin hægfara kaupskip ultu
mikið í hafrótinu, og stjórn-
borðsmeginn kom Kretschmer
auga á tvo tundurspilla skammt
frá, og hinn þriðji var stutt frá
stefninu. Þetta benti á það, að
mjög öflug herskipavernd væri
með lestinni. Hægt og varlega
sigldi Kretschmer kafbáti sín-
»m inn á miltó tundurspillanna
tveggja og meðfratn stjórnborðs
h'Mð s>kipai»sterkmac, og út úr
skwgganum kom hann auga á
stórt olíuflutninga&kip.
Hann sigldi i>ær skipinu til
þess að komast í skotmál og sá
brátt, að þetta var ekki olíu-
flutningaskip; lögun þess var
mjög ekikennileg, og Kretschm-
er kotnet að þeirri niðurstöðu,
að þetta hlyti að vera hvalveiði
móðurskip. Tundurskeytið
hæfði skipið miðskips, og rétt
á eftir heyrði Kretschmer til-
kynningu í loftskeytatækjunum
um það, að skipið Þorgeir í Vík
hefði verið hæft í vélarrúmið og
þyrfti á aðstoð að halda. Kaf-
bátsmennirnir flettu upp í skipa
skrá og sáu að þetta var 20 þús-
und lesta norskt skip, og hið
stærsta sinnar tegundar í heim-
inum.
Næsta skip á undan var olíu-
flutningaskip, og Kretschmer
læddist að því og hleypti tund-
urskeyti af á 500 metra færi.
Tundurskeytið hæfði skipið fyr-
ir framan skut og það stanzaði. j
Þarna höfðu tvö skip stöðvazt
með stuttu millibili, og Kretsch-
mer ákvað nú að sökkva síðara
skipinu með fallbyssu kafbáts-
ins.
Þetta var furðuleg og djörf
ákvörðun og ef til vill ekki
skynsamleg. Kafbáturinn reis
upp á öldutoppana á fárra sek-
úndna millibili, og skotliðarnir
sáu skotmarkið örstutta stund,
nógu lengi til að geta hleypt af
tveimur skotum í einu, en síðan
seig kafbáturinn í öldudalina og
skotmarkið sást ekki.
Kretschmer fylgdist með á-
rásinni í kíki og sá fallbyssukúl-
urnar, og honum virtust þær
allar lenda í sjónum. Hann varð
ofsareiður, því að honum þóttu
skytturnar standa sig slælega.
Það bætti ekki skapið, að á með-
an hann var að dunda yfir þess-
um tveimur skipum, hélt skipa-
lestin áfram út í náttmyrkrið.
Því næst fór olíuflutninga-
skipið að svara skothríðinni
með fallbyssunni í skutnum, og
sendi um leið út hjálparbeiðni.
Kom þá í Ijós, að þetta skip
hét Athelbench. Kretschmer
sigldi nær skipinu og hleypti af
öðru tundurskeyti og það
hæfði aftur rétt við skutinn.
Það tók dýfur og hvarf svo allt
í einu í djúpið.
í DÖGUN kom Kretschmer
aftur á þessar sóðir til þess að
ganga úr skugga um, hvað hafði
orðið um Þorgeir í Vík. Á leið-
inni heyrði hann skeyti til að-
albækistöðva kafbátanna í Lori-
ent í Frakklandi. Það var frá
öðrum frægum kafbátsforingja,
Gunter Brien, og var þar gefin
upp staða skipalestarinnar og
hin nýja stefna, sem hún sigldi
í.
Er U-99 sigldi til baka, til
þess að leita að hvalveiðimóðu-
skipinu, kom vel í ljós, hvað
þýzku kafbátarnir voru margir
og höfðu unnið verk sitt vel.
því að brennandi og sökkvandi
skip voru hvarvetna með stuttu
millibili.
Kafbáturinn kom nú þangað,
sem hvalveiðimóðuskipið hafði
verið hæft, en ekkert sást til
þess. Tveir tundurspillar voru
þarna að bjarga skipbrotsmönn-
um, svo að Kretschmer ákvað
að sigla undan með leynd. Hann
komst seinna að því, að Þorgeir
í Vík hafði sokkið.
— • —
UM KVÖLDIÐ hinn 15. marz
fékk Kretschmer skeyti um það,
j að skipalest hefði sézt á milli
íslands og 61. breiddargráðu.
Petersen siglingafræðingur
reiknaði út stefnu í veg fyrir
skipalestina, en síðan var sett
á fulla ferð.
Nokkru vestar var kafbátur-
inn U-100, undir stjórn Joachim
Schepke. Hann fékk þetta
skeyti einnig, og sigldi strax í
áttina að skipalestinni. Ekkert
hafði frétzt af Brien, og það
var talið að kafbát hans hefði
verið sökkt. Snemma morguns
hinn sextánda var Kretschmer
kominn á þann stað, sem áætlað
var að skipalestin væri stödd,
en ekkert sást þar. Hann kafaði
og heyrði í mælitækjum óminn
af skipsskrúfum er stefndu óð-
fluga í suðurátt.
Enda þótt öðrum kafbát hefði
verið falið að sigla á eftir skipa-
lestinni, ákvað Kretschmer að
sigla einnig í kjölfar hennar, og
taldi það eins góðan stað og
hvern annan, meðan dagsbirtan
kom í veg fyrir að hægt væri
að gera árás. Hann ætlaði sér
að sigla fast upp að skipalest-
inni í rökkrinu. Margsinnis varð
hann að kafa þennan dag til
þess að Sunderland-flugbátur,
sem var á sveimi yfir lestinni
kæmi ekki auga á kafbátinn.
En nú var Kretschmer kom-
nn um það bil fimm sjómílur
á eftir lestinni og gat leynzt í
mistri. í eitt skipti brá honum
í brún, að sjá einkennilegt smá-
skip, sem leit út eins og gamall
fraktdallur, sem sigldi á eftir
skipalestinni og fyrir ofan kaf-
bátinn. Hann reiknaði réttilega
út, að þetta skip væri ætlað
til þess að bjarga skipbrots-
mönnum af skipum, sem hefði
verið sökkt.
Skömmu síðar heyrðust dynk
irnir frá djúpsprengjum stjórn-
borðsmegin við skipalestina, og
við skjóta athugun hjá þýzku
kafbátunum á þessu svæði kom
í ljós, að þetta var Schephe á
U-100, sem hafði reynt að gera
árás með tundurskeytum.
Þegar leið undir kvöldið, var
U-99 kominn bakborðsmegin
við skipalestina og var skammt
undan. Veður var bjart er kom
fram á kvöldið.
— • —
SKÖMMU eftir að myrkur
var komið, sigldi Kretschmer
hraðbyri á milli fylgdarskip-
anna tveggja á móts við stefnið
bakborðsmegin og gerði tundur-
skeytaárás á olíuflutningaskip,
sem var yzt í miðri skipalest-
inni. Skotmarkið var í rösklega
hálfs annars kílómeters fjar-
lægð og tundurskeytið hæfði
miðskips. Mikill eldstólpi teygði
sig þegar til lofts, er bráðeld-
fimt flugvélabenzínið sprakk,
og logaði um allt skipið. U-99,
sem lá á milli olíuskipsins og
yztu fylgdarskipanna, var upp-
lýstur í bjarmanum frá bálinu.
Kretschmer varð hissa og
lítt hrifinn af því að hafa verið
uppgötvaður svona snemma og
svona varnarlaus. Hann kafaði i
skyndi og tókst að þræða sér
leið í burtu út í sortann og langt
frá fylgdarskipunum. Síðan
sigldi hann fyrir endann á skipa
lestinni á yfirborðinu og fram-
hjá brennandi olíuskipinu, sem
flaut hjálparlaust flak á sjón-
um. Hann læddist á milli öft-
ustu fylgdarskipanna og inn í
skipalestina miðja. Hann var að-
eins nokkur hundruð metra frá
skipum, sitt hvorum megin, er
hann sigldi hægt áfram í leit
að heppilegu skotmarki.
Hann kom auga á annað olíu-
skip framar í fylkingunni og
sigldi kafbátnum í krákustígum
á milli vöruflutningaskipanna,
þangað til hann var kominn
meðfram skotmarkinu. Hann
hleypti af einu tundurskeyti, og
kafbáturinn tók feikna dýfu um
leið og skipið sprakk í loft upp.
Eldsúlan lýsti nú aftur upp kaf-
bátinn og sást hann frá öllum
skipunum í kring. Kretschmer
fannst þetta einna líkast því,
að hann væri nakinn í sólbaði
á mannmargri baðströnd.
Eldsúlan seig, og á eftir fylgdi
þykkur reykjarmökkur, sem
lagðist eins og þoka yfir sjávar-
flötinn. Kretschmer sigldi inn í
kófið og komst inn í aðra röð
í skipalestinni. Á meðan þessu
fór fram skutu fylgdarskipin
upp reykkúlum, sem sprungu í
auðum sjó fyrir utan skipalest-
ina, svo að kafbátarnir gætu
ekki séð til að skjóta á lestina.
— • —
KRETSCHMER sigldi með-
fram í um það bil fimmtán mín-
útur rétt eins og kafbátur hans
væri eitt skipanna í lestinni, en
þá kom hann auga á þriðja ol-
íuskipið. Hann sigldi U-99 rétt
upp að og hæfði skipið með
tundurskeyti. Þetta skip stað-
næmdist, og mórauður reykur
vall upp úr iðrum þess og rauð-
ar eldtungur sleiktu þilfarið.
Kretschmer endurtók fyrri að
ferð sína og leitaði skjóls í reykj
armekkinum, en kom síðan upp
á yfirborðið í annarri röð og
hélt áfram siglingu sinni sem
eitt skipanna í lestinni.
Fylgdarskipin höfðu nú varp-
að út djúpsprengjum nokkrum
mílum aftar og stjórnborðsmeg-
in. Hann sá tvö lítil fylgdarskip,
Sem sveimuðu í grend'við olíu-
skipin þrjú og slæddu upp skip-
brotsmenn.
Þá sigldi hann freúi'áVf ^kiþá1--'
lestina og sá þar tvö stór vöru-
flutningaskip. Hann skaut einu
tundurskeyti á hvort þeirra og
hæfði bæði skipin svo að segja
samstundis. Minna skipið sökk
þegar í stað, en hitt seig aðeins
dýpra niður í vatnsskorpuna.
Kretschmer stöðvaði kafbátinn
og skaut öðru tundurskeyti á
það, en á meðan sigldu nokkur
kaupskip framhjá. Skotmarkið
var á 200 metra færi, en ekkert
gerðist. Tundurskeytið hafði
verið ónýtt. Þriðja tundurskeyt-
ið hæfði skipið aftarlega, og
skipið sökk í djúpið á réttum
kili.
— • —
ÞEGAR hér var komið sögu,
hafði skipalestin siglt góðan
spöl á undan, og Kretschmer
jók hraðann til þess að ná
henni. Kafbátsmenn höfðu
heyrt neyðarskeyti ýmissa skipa
í loftskeytatækjunum, og
skráðu hjá sér nöfnin.
Enn einu sinni sigldi U-99 á
eftir skipalestinni og komst
aftanundir hana. og Kretschmer
virtist hafa fækkað skipunum
í lestinni furðanlega mikið.
Fjarlægðin á milli skipanna var
orðin meiri.
Svo kom hann auga á enn
eitt olíuskip og sigldi vongóður
meðfram því, og sneri síðan
skutnum að olíuskipinu og
hleypti af tundurskeyti úr öft-
ustu tundurskeytahleðslunni.
Skeytið hæfði skipið með furðu-
legum árangri. Það brotnaði í
tvennt og hölluðust báðir hlut-
arnir saman í miðjunni, en
Sívúiíui'inn OiíiÞ Ai'otsvhtnvnt' tnvsiu
útjnttn skipnicsinnnu ú JSoröur- XiÍunís-
itttii i stöusiu siríöi