Ný vikutíðindi - 04.08.1972, Blaðsíða 7

NÝ VIKUTÍÐINDI
7
skyldu þar bíða sigursins
mikla að koma aftur í dags-
ljósið.
KROSSGÍTA^
— ★ —
EN SIGURINN var ekki á
naestu grösum, og um miðjan
apríl hófu Rússar ógurlegar
loftárásir á borgir á valdi Þjóð
verja við Eystrasalt, aðallega
Stettin, Danzig og Könings-
berg. Listasafnið í Köningsberg
varð illa úti í árásunum, og
enda þótt eldurinn í því yrði
slökktur, tók Koch að óttast
um dýrgripi sína í kjallara
þess og ákvað að flytja þá það-
an og fyrirskipaði byggingu
geysimikils byrgis á landar-
eign Haas ofursta í Austur-
Prússlandi.
Þann 10. apríl 1942 hófust
gífurlegir flutningar á gyðing-
um þangað og voru þeir um
7000 talsins, sem unnu að bygg
ingu byrgisins. Sóttist verkið
seint og kostaði ærið mörg
mannslíf, því jarðvegurinn var
blautur og hrundu göngin iðu-
lega saman. En að lokum voru
komnar tvær allstórar gryfjur,
sem unnt reyndist að steypa
þak yfir. í þessi neðanjarðar-
byrgi voru kassarnir settir,
mold síðan mokað yfir þakið
og trjám plantað í jarðveginn,
og loks var niðandi læk veitt
yfir staðinn. Endalok flestra
fanganna, sem að þessu unnu,
urðu drepnir þarna á staðnum;
aðrir voru látnir ganga langar
leiðir tii aftÖkubúða.
„Einstazgruppe Koch“ var
leyst upp og jafnt æðri sem
lægri dreifðust til hinna ýmsu
stöðva. f stríðslok náðu Rússar
verulegum fjölda þeirra og
reyndu margir að kaupa sér
frelsi með vitneskjunni um
fjársjóðina.
Og margt hafa Rússarnir
fundið. Fjöldagrafir, eldsneyt-
is- og hergagnaforðabúr, birgð-
ir> af verðlausum mörkum,
leynilegar útvarpsstöðvar og
neðanjarðarpyntingaklefa frá
LÁRÉTT: 42 tekið 14 skapi
1 fíkið 43 kvosir 16 nánasarlegt
5 heil 45 spyrja 18 eignast
10 töluröð 46 náfrændur 19 niðurraðað
11 tónn 48 aftók 21 hjálapaði
12 loginn 49 reiðmaðurinn 22 fjall
14 orgaðu 50 einkennisbókst. 24 bera
15 ljótt 51 titill 26 leika
17 hærra 52 upprætir 28 undirstaða
20 nuddað' 53 markvissir 29 lítil
21 krókur 31 tilhlaup
23 talan 32 opið
25 flýtir LÓÐRÉTT: 34 innhverfan
26 eini 1 útsæði 35 fermdar
27 titrar 2 kærði 37 hljóðstafir
29 far 3 elska 38 fróði
30 áburðurinn 4 blanda 39 gjálögur
32 södd 6 raki 41 samhljóðar
33 strengir 7 dæld 43 dísar
36 muldra 8 sparkar 44 hryggur
38 ágætlega 9 skýlið 46 nagla
40 yfirstétt 13 hrygg 47 bit
15. óld með beinagrindur
hangandi í ryðguðum hlekkj-
um.
En — ennþá hefur hvorki
fundizt tangur né tetur af
fjársjóðnum úr Katrínarhöll-
inni.
— ★—
KOCH flýði frá Austur-Prúss
landi, þar sem hann hafði ver-
ið landsstjóri. Kósökkunum
fannst sérstakur matur í að
klófesta slíka höfðingja, sem
kærðu sig ekkert um að lenda
í greipum sigurvegaranna.
Undir nafninu Rolf Berger
keypti Koch sér smábóndabæ
af ekkju einni í námunda við
Haasenmoor, og þar lifði hann
af hænsnarækt, þangað til
enska leyniþjónustan hafði upp
á honum — á sama hátt og
svo mörgum öðrum nazistafor-
GÍTARKENNSLA
sinar.
Þrátt fyrir einarða neitun
hans, þóttu sannanirnar fyrir
því, að hann væri Koch það
miklar, að því var slegið föstu
og hann sendur til Póllands.
í marz 1950 var flogið með
hann til Varsjár. Svo liðu níu
ár án þess að nokkuð gerðist.
Hann kom ekki fyrir rétt. En
hann hafði samt nóg fyrir
stafni. Hann varð að standa
frammi fyrir einum rússneska
sérfræðingahópnum af öðrum,
og allir reyndu að kreista út
úr honum upplýsingar um,
hvað orðið hefði af fjársjóðn-
um úr Katrínarhöllinni.
i Hann var heilaþveginn,
sprautaður sannleiksvökvum,
mýktur upp á sálfræðilegan
hátt og spurður lengi og kerfis-
bundið.
Hann lýsti því nákvæmlega
sem gerðist allt fram til þess
ingjum, — er þeir reyndu að að gersemarnar hurfu, og hann
ná sambandi við eiginkonur I dró enga dul á þátt sinn í þvi
að hlutirnir voru fjarlægðir frá
Katrínarhöll.
En hann skýrði svo frá, að
hann hefði ekki verið staddur
í Austur-Prússlandi, þegar fjár-
sjóðirnir voru grafnir niður í
byrgin á landareign Hase of-
Ursta.
Það leyndi sér ékki, að þetta
var alveg Satt!
GUNNAR H. JQNSSON
SÍMI 2 58 28
FRÁ ÞVÍ í apríl og fram í
júnílok 1942 hélt Erich Koch
sig í Bialyastock-svæðinu í
Póllandi, önnum kafinn við að
draga út milljónafjórðung af
Gyðingum, Pólverjum og töt-
urum tiJ að senda í útrýming-
arbúðir nazista!
Og meðan á þessari fjarveru
hans stóð, voru gersemarnar
grafðar niður undir stjórn
Hase cfursta!
Og Hase var ekki sjálfur
lengur til frásagnar af einu
eða öðru, því að hann féll í
bardögunum við Kolberg, þeg-
ár þýzka varnarkerfið í Aust-
ur-Prússlandi hrundi saman ár-
ið 1945.
Eftir átta ára stanzlausar til-
raunir gáfust Rússarnir loks
upp og fengu Pólverjunum
Koch í hendur til þess að þeir
gætu leitt hann fyrir rétt.
Þann 9. marz 1959 var Erich
Koch dæmdur til dauða og
færður til klefa síns, þar sem
hann átti að bíða þess, að
dómsmálaráðuneytið ákvæði
hvaða dag hann skyldi tekinn
af lífi, en Koch lifir enn, þegar
síðast fréttist.
Rússarnir hafa ekki enn
misst von um, að hann kunni
að geta veitt þeim upplýsingar.
Þeir hafa lagt mjög að Koch
að skrifa endurminningar sín-
ar. Sem blaðamenn úr öllum
áttum hafa leyniþjónustumenn
þeirra komið á fund hans til
að fá hann til að rabba við sig
um liðna daga.
_★_
Á HVERJUM degi hefur
Koch skrifað 30 blaðsíður með
áferðarfagurri og auðlæsilegri
rithönd, og á hverju kvöldi hef
ur fangelsisstjórinn tekið blöð-
in í varðveizlu sína. Nú liggja
þúsundir blaða úr þessum
„Endurminningum“ vel varð-
veitt i skrifstofu hans.
Tilgangurinn er augljós. Með
því að taka jafnóðum frá hon-
um bað, sem hann skrifar,
verður hann alltaf að treysta
eihvörðungu á minnið. Og
menn eru að vona, að sá dag-
ur renm upp, að það svíki og
hann glati þeirri hulu, sem
hann hefur dregið yfir sig —
og hverfi frá fyrri fullyrðing-
um sínum um það, sem gerðist
þessa sögulegu daga árið 1942.
Eða þá, að hann ósjálfrátt
tali af sér og gefi til kynna
eitthvert atriði, sem hægt verði
að fara eftir.
Eftir öllu að dæma, veit Er-
ich Koch mæta vel, um hvað
er að tefla. Og tvennt er það,
sem íiann verður að varast í
taflstöðu sinni: Að menn haldi
ekki, að hann viti í rauninni
ekki neitt. Og að hann segi of
mikið.
Og vægast sagt er þetta ó-
hugnanlega veikt hálmstrá að
hanga í, þegar gálginn bíður
sífellt....
BRIDGE-
Þ Á T T U R
Suður gefur. — Báðir á
hættu. — Spilin liggja þannig:
Norðurr
S: 10 5
H: 7 4 3
T: K G 8 3
L: K D G 3
Vestur: Austur:
S: A 9 8 6 4 S:KD
H: 8 5 2 H: G 10 9 6
T: Á 6 4 T: 7 5 2
L: 7 5 L: 9 8 6 2
Suður:
S: G 7 3 2
H: Á K D
T: D 10 9
L: Á 10 4
Suður sagði eitt grand, Norð-
ur þrjú grönd. Allir pass.
Vestur spilaði út spaða 6,
og Austur tók með D. Austur
lét út spaða K og Vestur lét
lágt í.
Nú var ekki hægt að
hnekkja sögninni. Vestur fékk
á tígul Á og þriðja spaðaslag-
inn, en það var allt og sumt.
Suður fékk geim og vann rú-
bertuna.
Austur sagði: „Þeir gátu
tapað sögninni, ef þú drepur
spaða K með Á, þvingað út
spaða G í Suðri, komist inn á
tígul Á og haft frían spaðann.
Vestur hafði gagnrök. „Þú
gætir hafa haft þrjá spaða og
þrjú hjörtu,“ sagði hann. „Þá
hefði ég getað hnekkt sögninni
með því að bíða og fá fimm
spaðaslagi. En ef ég drep seinni
spaðann og gef sagnhafa á gos-
ann, heldur hann áfram með
fjóra slagi í hjarta og fjóra
slagi i laufi.
Vestur þagnaði og lét þetta
meltast. „Þetta var þín sök,“
sagði hann við Austur, „af þvi
þú gafst rnér ekki skýra bend-
ingu um, að þú ættir aðeins
tvo spaða. Þú gazt tekið fyrst
á K og spilað svo D.”
„Þið hafið báðir rangt fyrir
ykkur,” greip nú Norður fram
í, „þetta var félaga mínum að
kenna. Hann lét fyrst spaða
2 og svo spaða 3. Ef hann hefði
látið spaða 3 og spaða 7 og
villt fyrir ykkur, hefðu þið
getað hælt honum fyrir brögð-
ótta spilamennsku og ekki
þurft að kenna hvorum öðrum
um.“
Þú ert dómarinn. Dæmdu
sjálfur um, hver hefur rétt
fyrir sér.