Ný vikutíðindi - 08.09.1972, Blaðsíða 4

4
NÝ VIKUTÍÐINDI
Um fræga menn
Eitur
Lloyd George, hinn mikli
enski stjórnmálamaður frá dög
um fyrri heimsstyrjaldarinnar,
var alkunnur fyrir það að vera
fljótur til svars og jafnframt
hnittinn í tilsvörum. Eitt sinn
var hann að halda ræðu á ein-
hverri kvennasamkomu, og
varð þá einhver stúlka aftar-
lega í salnum til þess að grípa
fram í fyrir honum, vegna
þess að hún var mjög andvíg
þeim skoðunum, sem hann
setti fram. Hrópaði stúlkan
hátt og snjallt til hans:
„Ef þér væruð maðurinn
minn, þá myndi ég gefa yður
inn eitur.“
Lloyd George þagði andar-
tak, leit því næst til stúlkunn-
ar og svaraði:
„Ef þér væruð konan mín,
þá myndi ég taka inn eitrið.“
Skegghárið
Edison —hinn frægi upp-
finningamaður — var oft mjög
viðutan við vinnu sína, einkum
er hann glimdi við einhverja
nýja hugmynd að uppfinningu.
Þegar hann var að reyna að
finna hið rétta efni í þræði
glóðarlampans, hugsaði hann
ekki um annað en glóðarþræði
og fékk maður nokkur, sem
kom í heimsókn til hans að
kenna á því.
>
L
i
Maður þessi var með mikið
og fagurt, eldrautt alskegg. Edi
son leit á gest sinn um leið og
hann kom inn, greip því næst
skæri, sem lágu á borðinu við
hlið hans, og áður en gestur-
jnn vissi hvaðan á hann stóð
veðrið, hafði Edison klippt
stóran lokk úr skeggi hans.
Maðurinn rauk upp, en lét
sér bó segjast, þegar Edison
sagði:
„Rautt skegghár hefir enn
ekki verið reynt í glóðarlampa,
en nú verður það reynt.“
Edison framkvæmdi tilraun-
ina með skegghárið. — En
rauða skeggið reyndist gagns-
laust.
♦ Framtíðarvagn
Framh. á bls. 4
í FORT WALTON Beach,
Florida er samt komin all-góð
reynsla á þetta samgöngutæki
— og notkun þess færist sífellt
í vöxt. Þar er farseðlaverðið
ekki nema 50 cent, og hinir
mörgu gestir, sem dvelja í
borginni — eins og víðast hvar
í Florida — nota vagnana mjög
mikið.
Ári áður en Transpo var
opnuð í Washington gaf sam-
göngumálaráðuneytið risafyrir-
tækjunum svohljóðandi fyrir-
skipun: Smíðið einfalt og ör-
uggt farartæki, sem getur flutt
fólk frá einum stað til annars
án viðkomustaða. Það á að
vera ódýrara að ferðast með
því en bílum, og farþegarnir
eiga að geta verið öruggir um
að þurfa ekki að bíða lengui
en í þ'rjár' mínútur eftir fari,
eftir að þeir hafa þrýst á
hnapp á stöðvunarstöð.
Því má bæta við, að farþeg-
arnir áttu að geta reiknað með
að komast eins nálægt áætlun-
arstöð og þeir hefðu getað kom-
izt á eigin bíl á næsta bíla-
stæði. Með öðrum orðum:
Verkefnið var að framleiða
samgöngutæki, sem sameinar
kosti farartækja, jafnt í einka-
eign sem hins opinbera.
FJÖGUR sýnishorn voru til-
búin við opnun Transpo; og
einmitt á þeim tíma, sem flest-
ar stórborgir hafa lagt niður
sporvagna, byggðust öll fjögur
farartækin á notkun spor-
brauta, þótt kaldhæðnislegt
kunni að vera, og á rafmagns-
mótorum í stað bensínvéla.
Tölvur eru að sjálfsögðu
miklu ódýrari í notkun heldur
en heill her af starfsfólki til
stjórnar samgöngutækja. Og
þess má geta, að tekjur neðan-
jarðarbrautanna í New York
hrökkva ekki einu sinni nánd-
ar nærri fyrir launum handa
starfsfólkinu.
„Sporvagnar“ framtíðarinnar
eru að vísu dýrir í byrjun,
vegna lagningu sporbrauta, en
þeir eru miklu ódýrari en
neðanjarðarbrautir og hag-
kvæmari í rekstri, og auk
þess sem hægt er að hagræða
sporbrautunum þannig í þétt-
býli borganna, að enginn þurfi
að ganga lengri vegalengd en
100-200 metra til næsta við-
komustaðar, að því er þessí
fjögur framleiðslufyrirtæki
fullyrða.
Þetta samgöngufarartæki
mættu yfirvöld Reykjavíkur
gera ráð fyrir að sé það sem
koma skal, því bílaumferðin
er nú komin í algert hámark
á göturn borgarinnar.
(Þýtt og endursagt).
♦ Hassrassía
Framh. af bls. 1
að iáta ótínda lögreglu-
menn vera aö berja sig aug-
um í evuklæðum einum sam
an.
Það er ef til vill aö bera
1 bakkafullan lækinn að
rekja allt það fjarðrafok,
sem gert hefur verið út af
grun uiflj að fóik'fteyti éih-
hverra vafasamra meðala,
aö ekki sé nú talað um það,
éf lögfeglúyfii’völd' fiáfá eiri-
hvern grun um að verið sé
að reykja hass.
í því tilviki, sem að fram-
an greinir, mun lögreglan
þótzt hafa rökstuddan grun
um að verið væri að neyta
fíknilyfja í umræddu húsi.
Húsrannsókn var gerð og
talsvert tekið af pillum úr
fórum húsráðenda. Þá mun
hafa fundist í körfu undan
óhreinum þvotti talsvert
vafasamt hvítt duft, sem
þegar var sent til rannsókn-
ar.
En nú kemur rúsínan í
pylsuendanum.
Pillurnar voru eingöngu
meinlausar magnyl- og
kódífínpillur; ennfremur C-
og B-vítamíntöflur, sem
algengar verða að téljast á
hverju heimili.
En dularfulla hvíta duft-
iö var ósköp einfaldlega
þvottaduft.
Enn einu sinni virðist sem
sagt ástæöa til aö benda
lögreglunni á það, að kapp
er bezt með forsjá
♦ Kynvillingar
Framh. af bls. 1
saman við ýmsar aðrar þjóð
ir, en þó er fyrirbrigöið sið-
ur en svo óþekkt.
Þannig skeði það ekki alls
fyrir löngu, aö tveir íslenzk-
ir herrar, sem raunar höfðu
lengi búið saman i íbúö,
lögðu leiö sína til Amster-
dam og gerðu sér lítiö fyrir
og gengu í heilagt hjóna-
band meö öllu tilheyrandi!
Af ýmsum ástæöum hefur
mál þetta ekki fariö hátt
hérlendis, en þó mun ástæð-
an til þessarar ákvörðunar
mannanna hafa veriö sú, að
annar piltanna var farinn
að hneigjast til lauslætis og
gekk ] ainvel svo langt aö
fara að líta konur hýru
auga, en ekki þarf að taka
það fram, hve viðurstyggi-
legt shkt framferði er 1 aug-
um þeirra karlmanna, sem
eru meira upp á karlhönd-
ina!
Sá áðilirin, sem trúr var,
setti hinum stólinn fyrir
dyrnar og sagði, að þeir
væru skildir aö skiptum,
nema sá ótrúi giftist sér;
og sið&n var tekin flugvél,
flogið sem leiö lá til Amster-
dam, þar sem giftingin átti
sér staö með pomp og pragt.
Síðan dvöldust hin nýbök-
uðu hjónakorn í hálfan
mánuð þar í borg og nutu
hveitiörauðsdaganna.
Ekki vill blaðið að svo
stöddu gefa upp nöfn þeirra
hamingjusömu, en full a-
stæða er að óska þeim tii
hamingju með þeirri ósk,
að hvorugur taki nú upp
á því að snúa baki við hin-
um!
♦ Chopin og Sand
Framh. af bls. 3
Þá bauð Chopin Liszt að
leika með sér sónötu eftir Mos-
cheles.
Þeir settust við hljóðfærið.
Liszt lék afar vel. Hann
hafði mikla tækni. Hann fékk
bæði bálviðri og blíða tóna
úr hljóðfærinu og hafði sér-
staka hæfileika til þess að
gefa tónverkinu og slaghörp-
unni jíf. Ég varð afar undrandi
og hrifinn af leik hans.
Pixis, sem sneri nótnablöð-
unum fyrir þá, varð fyrir
sömu áhrifum og ég. Hann leit
í kringum sig og var auðsjáan-
lega mjög hrifinn. Þegar að
sónatan hafði verið leikin, gaf
Chopin gestunum tvisvar
rjómaís. Svo fór greifafrúin að
laga te, án þess að hætta að
ræða við viðstadda. Geo?:ge
Sand sat glltaf -á iegubekknum
og reykti vindla án afláts. ú,
Eftir tedrykkjuna söng hinn
óviðjafnanlegi söngvari, Nour-
rit, bæði íyrir vin sinn og
gestgjafa og þá, sem boðnir
höfðu verið. Liszt annaðist und
irleikinn. Söngvarinn söng
mörg ]ög eftir Schubert. Áhrif
söngsins voru óviðjafnanlega
hugljúf.
Ég óskaði þess, að Liszt léti
til sín heyra að lokum, en
hann r.eitaði að verða við
þeirri ósk. í stað þess fór hann
að tala við Bernhard Patocki.
um heimspekileg efni, og stóð
samtal þeirra lengi yfir. Þeir
urðu all-æstir. Ég sá að gestun-
um geðjaðist ekki vel að hin-
um háværu rökræðum þeirra.
En þeir létu það ekki á sig
fá. — Chopin varð óþolinmóð-
ur, og hið góða skap frú d’
Agoult versnaði nokkuð.“
ÞESSI atburður gerðist á því
tímabili, er Chopin var ham-
ingjusamur. Þá voru einungis
liðnir þrír mánuðir frá því hið
mikla tónskáld trúlofaðist Mar-
ia Wodzinska. Hann var heilsu-
góður, ætlaði að fara aftur til
Póllands og bjóst við að eiga
í vændum langt líf og ham-
ingjusamt.
En tveim árum síðar varð
allt öðruvísi. Samband Chopin
við George Sand byrjaði árið
1838. Skömmu síðar veiktist
hann og varð þunglyndur. Að
ytra útliti var Chopin eins og
áður. í samkvæmissölum var
hann goðum líkur, glæsilegur
og tiginmannlegur, kurteis og
andríkur. En hin lítt áberandi
angurværð, er yfir honum
hafði hvílt, óx nú. Hann varð
miklu ómannblendnari en áð-
ur.
Einn af nemendum Chopins,
Wilhelm von Lenz, sagði:
„Bezti nemandi hins mikla
meistara var ungverskur pilt-
ur, er hét Filtsch. Hann var
með réttu álitinn snillingur.
Hann sökkti sér niður í E-moll-
konsert Chopin. Það hafði ver-
ið ráðgert að Filtsch léki tón-
verkið í gestaboði hjá Chopin.
En boðin voru oftast að kvöld-
lagi.
Svo rann upp hinn mikli dag
ur, er leika átti Chopin e-moll-
konsertinn. Meistarinn hafði
eingöngu boðið dömum. Frú
Sand var mætt og var hljóð
eins og mús. Hún hafði þó ekki
minnsta vit á tónlist. Yfirlæt-
islausar og í trúarlegri auð-
mýkt komu hinar háættuðu
dömur. Flestar þeirra voru
uppáhaldsnemendur meistar-
ans. Þær gengu hljóðlaust inn
í salinn, ein eftir aðra. Þær
settust svo langt frá hljóðfær-
inu og mögulegt var. Þær
vissu að Chopin vildi svo vera
láta. Engar samræður fóru
fram. Alger þögn ríkti. Chopin
kinkaði kolli, og rétti sumum
höndina. Alls ekki öllum.
Stóra slagharpan, sem stóð
inni í hliðarherbergi var flutt
að slaghörpu Filtsch, sem stóð
í salnum.
Bæði Filtsch og Chopin léku
óviðjafnanlega vel.
Sá litli gerði furðuverk.
Þetta var ógleymanlegur at-
buráur.
Eftir að Chopin hafði kvatt
dömurnar, að undanskilinni
Georga Sand, í flýti (lof vildi
hann ekki hlusta á, hvorki um
sig né ■ aðra), sagði Chopin:
',,Nú /förum við út að ganga.“
Þetta var skipun, sem við
tókum á móti með því að
hneigja okkur. Filtsch var svo
ungur, að eldri bróðir hans
fylgdi honum hvert sem hann
fór.
Við fórum inn í bókaverzlun.
Þar jteypti Chopin „Fidelo"
eftir Beethoven og gaf Filtsch.
Chopin sagði:
„Ég skulda þér. Þú hefur
glatt mig afar mikið. Ég samdi
tónverkið á þeim tíma, er ég
var hamingjusamur. Taktu
við þessu, kæri, litli vinur.
Þetta er mikið listaverk. Lestu
verkið alla æfi. Og minnstu
mín annað slagið.“
Litli snillingurinn varð mátt
vana af þakklæti. Hann kyssti
hönd Chopin. Við vorum allir
mjög hrærðir.
Þegar við höfðum áttað okk-
ur dálítið, varð okkur Ijóst að
Chopin var farinn.
♦ Brezkir togarar
Framh. af bls. 7.
alllt, sem frábær hæfni í sjó-
mennsku var fær um að af-
kasta, til þess að greiða vírinn
úr skrúfunni og bjarga skipi
sínu. Og hann myndi vinna að
því, jafnvel við þessar ægileg-
ustu aðstæður, þótt hann svo
heyrði hinn síðasta lúðurhljóm
duna i eyrum sínum. En skip-
stjórarnir á Lorellu og Roder-
igo höfðu augu og eyru opin,
ef svo kynni til að vilja, að
aðstoða þyrfti Garnet í bráðrj
heyð.
Á þessu stigi málsins bauð
þeim ekki i grun, acJJjeir væruy
Sjálfir á hraðri ferð út'í'liina"
nöprustu neyð. Garnet hafði
komizt úr vandræðunum, en
klakinn hafði slitið loftnet
þeirra, svo þeim var ekki unnt
að láta vita um það.
Þann 26. voru skipin svo að
segja fast hvort hjá öðru, bæði
í andófi norður á bóginn, Lor-
ella neldur norðar en hitt, og
nokkuð þyngri orðin í sjó,
vegna sívaxandi klakamyndun-
ar. En þótt þau væru svo að
segja íast hvort við hliðina á
öðru, grillti naumast í annað
skipið frá hinu. En samband
höfðu þau sín á milli, gegnum
talstöðvar skipanna. Hin skipin
heyrðu öll til þeirra, jafnvel
þau, sem komizt höfðu í hlé
og varpað akkerum inni á
fjörðum á íslandi. Það kom i
ljós síðar, að þeirra hafði verið
vitið meira.
Lorella varð stöðugt þyngri
og silalegri í sjó og vildi slá
undan, en taka storminn á
annanhvorn kinnung. Þegar
svo bar til, varð Blackshaw
skipstjóri að hringja niður í
vélarrúm um fuila ferð áfram
og keyra skipið þannig, þar til
það lét að stjórn á ný. En í
hvert skipti, sem hann skipaði
þannig fyrir, dreif úði og löð-
ur enn þéttar yfir það og
grænir sjóarnir brutu á þilfar-
inu.
Hvar, sem sjórinn kom við,
varð hann að ís. Þetta þyngdi
skipið og tók af því ferð, sem
aftur leiddi af sér, að því varð
hættara við að slá undan og
komast í hina háskalegu þrúg-
un sjávarins, er því verður
samfara. Þá varð hann að