Ný vikutíðindi - 29.09.1972, Blaðsíða 2

2
NY VIKUTIÐINDI
NÝ VIKUTÍÐINDI
OtgeiandJ og ntstjórii
Geir Gunnarsson
Ritstjorn og augiýsmgai
Hverfisgötu 101A, 2. Uæð
Sinu 26833 Pósth. 6094
Prcntun: Prentsm. Pjúðviljans
Setningi Félagsprentsmiðjan
Myndamót: Nýja prentmynda-
gerðln
Búskussar
BændablaðiS Tíminn, mál
gagn forsætisráðherra, birt-
ir viðtal við Stefán nokkurn
í Vorsabæ, sem kveðst ný-
verið hafa ferðazt um alla
landsf j órðungana.
Þar segir hann að ekki
sé óalgengt að sjá túnbletti
óslegna á bæjum og að sér
væri áhyggjuefni, hve illa
væri gengið frá göltum og
sætum. „Ekkert hirt um að
snyrta sætin og ekkert
breitt yfir þau. Fer áreið-
anlega mikið forgörðum
með svona vinnubrögðum/1
segir sá mæti maður.
Þegar svo bændur eru
líka farnir að leggja eld í
hey sín, af því þeir telja
sig ekki geta nýtt meira af
þeim er þeir voru búnir
að afla nóg til vetrarins —
eins og NV upplýstu nýlega
— þá fer nú skörin aö
færast upp á bekkinn.
Einu sinni var talið, að
hlöður væru ekki alveg
nauðsynlegar, því ef þær
voru ekki fyrir hendi eða
orðnar fullar, var hlaðið í
stóra stabba og þeir tyrftir
eða yfirbreiddir. Þannig
áttu gildir bændur oft hey
árum saman og gátu miðl-
að þeim, sem heylausir
voru.
Fræg er smásaga Guð-
mundar á Sandi, Gamla
heyið, sem sýnir hversu
menn litu á slíkar fyrning-
ingar sem eins konar vara-
sjóð.
En nú hafa bændur ann-
að við, enda hlaðið undir
þá. Þeir fá styrki til að
rækta of stór tún — og
áburð á þau — og hafa
svo ekki viö þau öll að
gera. Samt fá þeir líka
stórvirkar vélar með góðum
kjörum sem gerir heyskap-
inn að leik. Það var öðru-
vísi, þegar hjakka þurfti
þýft tún eða blautar engjar
með orfi.
Ef svo grasbrestur verður
af einhverri óáran eða kali,
er leitað á náöir ríkissjóðs
með kaup á fóðurbæti eða
kaup á heyi úr öðrum lands
hlutum, sem hafa heyjaö
betur.
Manni blöskrar svona
amlóöaháttur og finnst fyr-
irhyggjuleysið ekki ríði við
einteyming.
Að brenna heyiö, láta það
skemmast af vanhirðu eða
beinlínis að nennna ekki að
slá allt véltækt land, þ.e.a.s.
hugsa ekki um að skapa
sér fyrningar, ætti beinlín-
is að vera refsivert.
En það er ekki á eina
bókina lært hjá bændastétt-
inni, enda er hlaðið undir
hvaða búskussa sem er af
þingmönnum þeirra, sem
eru á kjósendaveiðum.
Hún heillaði karlmenn með
tðframætti sínum og lét þá
tilbiðja sig
CESAR var nýkominn til Al-
exandvíu, eftir að hafa unnið
frægan sigur við Pompey.
Hann settist að í konungshöll-
inni og hélt áfram að greiða
úr st.jórnmálaflækju Egypta-
lands. Auletes konungur var
dauður, og börnin hans tvö,
Ptolemy og Cleopatra, voru að
berjast um völdin í landinu.
Þegar Cesar kom, var Cleo-
patra í útlegð. Bróður hennar
og fylgismönnum hans hafði
tekizt að hrekja hana til Sýr-
lands. Hinn fjórtán ára Ptol-
emy virtist hafa náð örugglega
til veldissprotans, með hinum
litlu gráðugu höndum sínum.
Þannig var málum ríkisíns
komið seinni hluta ársins 48
f. K. Klukkan var um það bil
sjö að kvöldi. Cesar sat á
hallarsvölunum og horfði á
hið iðandi líf við höfnina. Allt
í einu komst ókyrrð á umferð-
ina um hallargötuna. Þjónn
kom þjótandi upp á svalirnar
til Cesars.
„Herra! Ferðamaður var rétt
í þessu að koma frá Levant.
Hann hefir meðferðis pinkil
með dýrmætum vefnaði, sem
hann vill fá að sýna yður.“
„Hvar er hann?“
„Vörðurinn við hliðið vildi
ekki hleypa honum inn,
herra.“
Cesar, verndari listanna,
varð áíjáður í að sjá þennan
vefnað. Þarna gæti verið um
góða gjof að ræða til að senda
Calpurniu eiginkonu hans.
„Segið vörðunum að láta
þennan mann koma á minn
fund undir eins,“ sagði hann.
Ferðalangurinn var leiddur
með pinkil sinn á bakinu inn
til Cesars.
„Mig langar til að sýna yður
dálítið, herra, og þér munuð
aldrei hafa séð neitt svipað
áður.“
Hann lagði pinkilinn varlega
á gólfið og byrjaði að vefja ut-
an af honum. Hann brosti að
undrunarsvipnum á andliti
Cesars.
„Hafði ég ekki á réttu að
standa, herra?“
En Cesar var orðlaus, þvi
út úr pinklinum hljóp Cleo-
patra, dóttir egypska konungs-
ins, með flaksandi hár og skín-
andi eins og skólastelpa.
CLEOPATRA hafði meðfædda
I leikarahæfileika. Alla æfi lék
hún hlutverk sitt eins og
fyrsta flokks leikkona. Fjöl-
hæfni hennar var undraverð.
Hún gat rætt um málaralist,
höggmyndalist, skáldskap, guð-
fræði, stjórnkænsku og trúar-
stefnur við lærðustu menn
þeirra tíma. Tilkomumikill per-
sónuleiki hennar var eins og
ofin saman úr marglitum þráð-
um. Hún var glæsileg, yndis-
leg, slæg, grimm, viðkvæm,
léttúðug, stjórnkæn, stundum
örlát, en alltaf hungruð eftir
ótakmörkuðum völdum. Hún
kvaldist af ástríðu eftir frægð
og ástvíðu eftir karlmönnum. I
fáum orðum sagt: Hún var
snillingur í listinni að lifa.
Með baráttunni gegn forlög-
unum, án annarra vopna en
fegurðar sinnar og vitsmuna,
heppnaðist henni nærri því —
eins og síðar verður sagt frá,
— að gera Rómaveldi að skatt-
landi Egyptalands.
Lokaþátturinn í ævi hennar
endaði á sorglegan hátt. Og
hvaða annan endi hefðu guð-
irnir getað hugsað hinum ævin
týralega sjónleik þessarar
mannveru?
Cleopatra hefir verið kölluð
unnusta allra ljóðskálda ver-
aldarinnar, og húsmóðir allra
slarkara heimsins. Raunveru-
lega má skoða tíma Cleopötru,
sem mesta veizlutímabil mann-
kynssögunnar.
DÓTTIR Ptolemys Auteles
(flautuleikara) var metorða-
gjörn og í marga ættliði komin
af makedoniskum forfeðrum.
(Cleopatra var ekki Egypti,
heldur afkomandi hershöfð-
ingja eins frá Makedoniu í
Grikklandi, sem hafði komið
til Egyptalands með her Alex-
anders mikla). Ptolemyusarnir
sem réðu yfir Egyptalandi,
voru á margan hátt glæsilegur
ættliður, en þeir voru misk-
unnarlausir.
Ptolemy I., sem kallaður var
SCTE—frelsari þjóðar sinnar
— verðskuldaði viðurnefni sitt,
eftir því sem sagnfræðingar
þeirra tíma sögðu, með því,
„að hálshöggva fjöldann og
láta blóðið streyma eins og
fljót.“
Ptolemy II., sem kallaður
var PHILADELPHUS — Mað-
ur hinnar bróðurlegu ástar, —
drap t.vo bræður sína. Hann
var, eftir því sem sagan herm-
ir, hrifinn af vondum konum
og góðum vinum.
Ptolemy IV. drap móður sína
og frænda sinn.
Potelmy VII. drap fjölda
manna af þjóð sinni, „til að
kenna þeim, sem eftir lifðu,
að virða konung sinn.“ Guðirn-
ir kölluðu þennan mann í
skopi EURGETES — velgjörða
manninn.
Ptoiemy VII. drap fjölda
nefndur var flautuleikarinn,
faðir Cleopötru, drap Berenice
dóttur sína og lét síðan leika
sorgarlag eftir sjálfan sig við
útför hennar.
Þrátt fyrir blóðþorstann
voru Ptolemyarnir að ýmsu
leyti ágætir. Undir vernd
þeirra varð borgin Alexandria
miðstöð lista og vísinda forn-
aldarinnar. Málaralist, högglist,
hljómlist, bókmenntir, stjarn-
fræði, stærðfræði, byggingalist,
heimsspeki. — Allar þessar list
ir hins siðmenntaða þjóðfélags
blómguðust og döfnuðu í Alex-
andriu við hliðina á siðlausum
eiturbyrlurunum og morðum.
Ptolemyamir réðu yfir
mestu heimsborg fornaldarinn-
ar og þeir höfðu aflað sér
mikillar málakunnáttu. Þeir
gátu sagt illar hugsanir sínar
á mörgum tungumálum.
Þannig var hinn hálf-sið-
menntaði og hálf-villti arfur
ungu, ærslagjörnu konungs-
dótturinnar, sem hljóp út úr
pinklinum til að grátbæna Ces-
ar um hjálp til að ná aftur
kórónunni. Ógreiddur rauður
hárlubbinn, tælandi bros, mjúk
ar og kvikar hreyfingar, og
græzkulaus fyndni, sögð á á-
gætri latínu, með grízkum á-
herzlum. Það gat enginn stað-
izt hið aðlaðandi viðmót þess-
arar ungu egypzku stúlku.
Cesar, sem orðinn var gam-
all maður og fyrir löngu var
búinn að fá sig fullsaddann af
óhófi í kvennamálum og
drykkjuskap og hafði nokkr-
um árum áður verið nefndur
eiginmaður allra kvenna (Omn
ium Mulerium Vir), fannst nú,
fimmtíu og tveggja ára göml-
um, sem hann væri aftur orð-
inn ungur og ákafur elskandi.
Hann setti hana aftur í hásæti
hennar og varð þræll — þessi
drottnandi heimsins — kenja
og duttlunga Cleopötru.
STRAX gat Cleopatra komið
því til leiðar, að sjálfur hinn
mikli Cesar færi að skipta sér
af gjörspilltum stjórnmálum
Egyptalands. Hún þvingaði
hann til að drepa yngri bróður
sinn, Ptolemy, sem va” keppi-
nautur hennar um kórónu
Egyptalands. Því næst bauð
hún honum í skemmtiferð með
sér yfir Níl í konunglegum
skrautbát, hlöðnum purpura og
gulli. Það var stefnumót ástar-
innar, sem stóð frá kvöldhúmi
til dagmála.
Á meðan þau dvöldu í þess-
ari fljótandi höll, sem knúin
var með átökum fimmtíu
þræla frú Núbiu, létu þau sig
dreyma gullna landvinninga
drauma, þótt hann væri orðinn
flogaveikur og gamall hermað-
ur, en hún aðeins metorðagjörn
og valdagráðug ævintýrakona.
Cesar vonaði, að með hjálp
Cleopötru gæti hann orðið
herra Egyptalands, en Cleo-
patra lét sig dreyma um, að
með aðstoð Cesars gæti nún
orðið valdamesta kona heims-
ins. Til þess að binda ást
þeirra og til þess, að draumar
hennar gætu fremur rætzt,
átti Cleopatra að gefa honum
son og erfingja.
En meðan þau sólunduðu
tímanum í fjarstæðukennda
draumóra, voru óvinir Cesars
í Róm starfsamir og urðu stöð-
ugt hættulegri. Þeir hugðust
steypa honum af stóli. Jafnvel
vinir hans voru orðnir tor-
tryggilegir. Þeir álitu það vera
rangt af hershöfðingjánum að
slæpast í viðhafnarherbergjum
erlendra hefðarkvenna, þegar
endurnýja þurfti gamla sigra
og vinna aðra nýja.
Það fór því svo, að brúðgum-
inn reif sig nauðugur viljugur
úr örmum Cleopötru, vatt upp
segl og sigldi af stað, ekki til
Rómar, heldur til Pontus í
Litlu-Asíu. Það var viturlegra
að snúa heim, sem sigursæll
hermaður, en sigursæll elsk-
hugi. Hann varð að koma fær-
andi hendi heim, með sigur yf-
ir nýlega undirokuðu landi.
Honum tókst að undiroka
Pontus og lýsti sigri sínum í
þremur snjöllum orðum: VENI
EIDI VICI (Ég kom, ég sá, ég
sigraði). Undir handleiðslu
Cleopötru hafði honum lærzt
að skoða sjálfan sig sem guð.
Á meðan hann var á leiðinni
til Rómar sendi hann eftir
Cleopötru, svo hún gæti tekið
þátt í sigurfögnuði hans. Hann
fékk henni bústað í höllinni
á Tiberbökkum, og fyrir á-
eggjan „Nílarstúlkunnar“ fór
hann að leggja niður fyrir sér,
hvernig hann ætti að kollvarpa
rómverzka lýðveldinu. Strax
og hann yrði konungur, lofaði
hann Cleopötru að giftast
henni og gera hana að drottn-
ingu sinni. Því næst myndu
þau flytja stjórnaraðsetur
heimsveldisins frá Rómarborg
til Alexandriu. Þaðan frá borg-
inni, sem var miðstöð Miðjarð-
arhafssiglinganna, myndu þau
stjórna heiminum.
Þannig voru draumar Ces-
ars, eða öllu heldur draumar
Cleopötru, sem hann bergmál-
aði og átti að framkvæma. Þvi