Ný vikutíðindi - 17.11.1972, Blaðsíða 7

NY VIKUTIÐINDI
7
komið þýðingarmiklum upp-
lýsingum til Rússa.“
Ege hafði þá rétt fyrir sér
eftir allt saman, hugsaði ég með
mér, þegar hann sagði hreykinn
við okkur er hann kvaddi
Stokkhólm, að við myndum
bráðlega komast að raun um, að
hann væri ekki þýzkur njósn-
ari. En nú var allt um seinan.
Það voru grimm örlög, að prent-
aðar höfðu verið margar níð-
angurslegar greinar um hann,
þar sem honum voru bornar á
brýn þýzkar njósnir.
Líf hans hlaut að hafa verið
hamingjusnautt. Ege hafði án
efa gert meira fyrir Banda-
menn en allir þeir til samans,
er borið höfðu honum á brýn
sviksemi. Nú hefðu allir, sem
særðu hann, fegnir viljað biðja
hann fyrirgefningar, en nú var
það líka um seinan.
Ég spurði sjálfan mig, hvar
blaðamannshæfileikar mínir
hefðu eiginlega verið. Það var
engin afsökun, þó að hundruð
annarra blaðamanna hefðu
skrifað svipaðar ásakanir
gegn honum. En við héldum
að við værum að vinna nauð-
synjaverk, og ef við hefðum
trúað honum, hefði hann getað
haldið störfum sínum áfram.
Ég fór að rannsaka málið
betur. Sneri ég mér til finnsks
sendimanns í Washington, sem
benti mér á þá staðreynd, að
fregn þessi gæti líka verið
fölsuð. Hann hélt að Ege væri
ennþá á lífi. En ég gat ekki
fengið hann til að segja mév
það ákveðið. Frá Stokkhólmi
fékk ég hins vegar nákvæmari
upplýsingar.
Það voru Þjóðverjar sjálfir,
sem breitt höfðu þær sögur út,
að Ege hefði verið í þjónustu
rússnesku leynilögreglunnar og
ætlað að ganga í þjónustu
þeirrar þýzku til að svíkja
Þjóðverja. Þeir sögðu að hann
hefði starfað fyrir Rússa árum
saman. Hann átti að hafa
hjálpað rússneskum fallhlífar-
hermönnum, er lent höfðu ;
Finnlandi og fengið Rússum í
hendur teikningar af hervörn-
um Þjóðverja við Baltiska fló-
ann og upplýsingar af her-
vörnum Þjóðverja við Baltiska
flóann og upplýsingar um
þýzka flotann. Einnig hafði
hann sagt Rússum hvað það
var, sem Þjóðverja langaði
mest til að vita um fyrirætl-
anir þeirra, en af því gátu
þeir séð hvaða fyrirætlanir
Þjóðverjar höfðu á prjónun-
um.
Ege átti líka að hafa sagt
Rússum frá vopnaflutningi
Ameríkumanna til Finna '
Finnlandsstyrjöldinni. Og enn-
fremur frá sams konar fyrir-
ætlunum sænska vopnakons
ungsins Axels Wenner-Grens.
Þessi sami Wenner-Gren átti
síðar heima í Mexico og var
þá á svörtum lista hjá Bretum
og Bandaríkjamönnum.
Gæfan er stundum hverf-
lynd, og Ege hlaut grimm ör-
lög, ems og svo margir af sam-
tíðarmönnum okkar hafa hlot-
ið. Allt í einu fóru ýmsir þeiv,
sem mest höfðu dáð hann, að
gruna hann um græsku og
hafa illan bifur á honum.
Dag nokkurn glopraði hann
því upp úr sér við sænskan
friðarvin, að hann væri á móti
styrjöldinni og illa við nazista.
Friðarvinurinn varð hrifinn af
hreinskilni hans og sagði
fleirum söguna. Hann gáði
ekki að því, að þýzkir njósn-
arar voru alls staðar í friðar-
félögum í Evrópu.
Þegar þessi saga barst tiJ
eyrna konu þeirrar, sem einna
mest hafði starfað í sænska
friðarfélaginu um tíma, Grétu
Kainen, brást hún reið við,
þar sem hún sá ekki lengnr
neina ástæðu fyrir Ege að af
neita hinni réttu trú sirini
Hún lét yfirmann* þýzku njósn-
anna ?' Finnlandi vita um sög-
una, og upp frá því voru hafð-
ar strangar gætur á Ege.
En njósnaþjónusta Þjóðverja
í Finnlandi gat ekkert fundið
athugavert í fari Ege, og var
þjónustan þó í góðu lagi. Samt
sem áðður var hann áfram
hafður á lista yfir grúnaða
njósnara. Aftur og aftur var
gerð húsrannsókn hjá honurri.
Leitað í bifreið hans, fötunum
og hvarvetna- en ekkert
fannst.
Þá skeði það, að dag nokk-
urn sást hann á gangi með
kvenmanni, kunnum, finnsk-
um leikritahöfundi. Hún var
líka grunuð um græsku, og
einu sinni fannst rússneskur
fallhlífahermaður á heimili
hennar. Þá fundu þýzkir
njósnarar einnig hluta af
senditæki heima hjá henni, og
við það voru skeyti frá naz-
istum og fingraför Ege.
Að lokum fundu þeir allt
senditækið, sem leikritahöí-
undurinn hafði vandlega
geymt í íbúð sinni. Þetta hlaut
að vera tæki það, sem Ege
hafði notað til að senda skeyti
til rússnesku leyniþjónustunn-
ar og taka á móti skeytum frá
yfirmanni hennar, Laurenti
Beria.
Nú er vitað um örlög leik-
ritahöfundarins. í fyrstu var
hún dæmd til dauða, en síð-
ar var dóminum breytt í ævi-
langt fangelsi. Að lokum var
hún þó frelsuð af Rússura
1945.
Þjóðverjar þóttust vita það,
og þýzka leyniþjónustan átti
meira að segja að hafa sann-
anir fyrir því, að rússneska
leyniþjónustan hefði verið lát-
in vita af ferðum þýzkrar
vopnaflutningalestar frá Nor-
egi til Finnlands, með sendi-
stöð. Lest þessi var sprengd i
loft upp af skemmdarverka-
mönnum, og Þjóðverjar voru
ekki í nokkrum vafa um, að
Rússum hafði borizt vitneskj
an frá Ege. Lestin var sögð
vera með matvæli, en Ege
hafði komizt á snoðir um hið
rétta og látið Rússa vita, að
lestin væri á leiðinni.
Ákæru þessa var vitanlega
aldrei hægt að sanna, en hún
kom heim við þær grunsemd-
ir, sen' Ege lá undir. Ég fékk
sárt samvizkubit og fór að
skoða Ege, sem einn af þeim
mörgu hetjum styrjaldarinnar.
sem aldrei hljóta viðurkenn-
ingu. Hann var ekki í neinum
Bridge-
þáttur
Allir utan hættu. Norður
gefur.
Norður
* 1 2
V Á 9 5
♦ K D G 10
* Á 10 9 8
Vestur
* Á 10 9 8 5
¥ 7 4 _
* Á 8 3
* 632
Austur
A K G
¥ 10 8 6 3 2
♦ 6 4 2
* 754
Suður
A D 6 4 3
¥ K D G
♦ 975
* K D G
Sagnir gengu þannig:
Norðui sagði 1 tígul, Austur
pass, Suður 2 grönd, Vestur
pass, Norður 3 grönd, og allir
pass.
Útspil: spaða 10.
Oft heyrir maður talað um
* Húsfreyjan
Frarnhald af bls. 2
Talaðu um það, sem hann vill
tala um. Hvað svo sem þú
gerir — það er sama hvað það
er — þá hefur þú mitt fulla
samþykki.... Farðu að mínum
ráðum, og þú munt fá margar
og dýrmætar gjafir.“
„Að heyra er að hlýða,“
muldraði Lavanyavati.
Kaupmannssonurinn hleypti
nú konu sinni inn í svefnher-
bergi prinsins, og síðan dró
hann sig í hlé. Hann þóttist
sannfæiður um, hvað í vænd-
um væri.
Prinsinn brosti til hinnar
fögru konu og sagði:
Við skulum koma á eftir-
lætislegubekk minn.“
einkennisbúningi, og hann
hlaut ekki nein heiðursmerki
né viðurkenningu fyrir starf
sitt. Allir skoðuðu hann sem
úrþvætti, og jafnvel nazistarn-
ir, sem áður höfðu dáð hann,
voru komnir á þá skoðun.
Líf hans hlýtur að hafa veo-
ið óbærilegt. Enginn, jafnvel
ekki kona hans, hefur vitað
um það tvenns konar hlut-
verk, sem hann lék. Slíkt
hlaut að verða hverjum manni
ofraun til lengdar. Kjarkur
sá og vilji, sem honum var
gefinn til að berjast gegn Þjóð-
verjum, hafði að lokum leitt
hann til dauða.
En það er nokkur uppstytta
í þessum harmleik. Ævi Fried-
rich Ege, misskilda mannsins,
var enn ekki lokið .Tilgáta
finnska sendimannsins um það,
að hann gæti enn verið á lífi,
reyndist rétt.
Nokkrum vikum seinna birt-
ist önnur smáklausa í New
York Times. Ege hafði ekki
verið hálshöggvinn. Dómur
hans hafði verið léttur í fjög-
urra ára fangelsi.
Við getum sagt okkur bað
sjálf, hvað gerzt hefur. Ege
hefur að lokum kosið þá leið-
ina, sem auðveldust var. Þeir,
sem starfa að styrjaldarnjósn-
um, verða stundum að vinna
fyrir báða aðila.
öryggisspilamennsku í bridge,
og er þá alltaf átt við sóknar-
spil eða úrspil. Ástæðulaust
væri að ætla að slík öryggis-
spilamerinska kæmi aldrei fyr-
ir í varnarspilamennsku, og
ofangreint spil sannar það.
Útspil Vesturs var spaða 10,
sem er rétt útspil frá lit sem
þessum. Austur drap á K,
spilaði G, sem suður náttúrlega
lagði ekki á. Vestur var vel
á verði og drap af Austri
spaða G og spilaði meiri spaða.
Þessi öryggisspilamennska
borgað: sig, því sagnhafi gat
ekki fengið níu slagi án þess
að sækja tígulásinn, og þá
komst Vestur inn til þess að
taka spaðaslagina.
Vestur varð að gera upp við
sig í öðrum slag, hvort líklegt
væri að Suður ætti fimmlit i
laufi eða ekki verri hjartalit
en K-G-10-x, og þótti honum
hvorutveggja ósennilegt. Með
fjórlit í báðum hálitunum,
hefði hann áreiðanlega sagt
eitt hjarta við opnunarsögn-
inni, ekki sízt vegna þess hve
vesæll spaðaliturinn var.
Lavanyavati laut höfði.
„Að heyra er að hlýða,“
svaraði hún.
* YsS höfnina
(framhald af bls. 1)
borð í skip, sem liggja við
bryggju í einhvers konar
alþ j óðahöf num?
Þó kastar tólfunum þeg-
ar stúlkubörn geta lagst um
borð í útlend skip sólar-
hringum saman, án þess að
nokkur verði þess var. Það
er krafa landsmanna að
vörður verði þegar settur
við stærstu hafnir landsins
og Reykjavíkurhöfn og
Straumsfjarðarhöfn verði
þegar lokað fyrir almennu
rápi.
Það er nógu átakanlegt
fyrir foreldra og aðstand-
endur að tapa börnum sín-
um út á galeiðuna sólar-
hringum saman, þótt ekki
þurfi að búast við að þau
komi heim aftur sýkt af
kynsjúkdómi.
* Mafían
Framhald af bls. 1
tollvörðum og eiturlyfjalög-
reglu með farm af eitur-
lyfjum með íslenzku flug-
vélunum.
Sem betur fer er óhætt
að slá því föstu, að áhafnir
á íslenzkum flugvélum hafi
ekki áhuga á slíku.
Það er opinbert leyndar-
mál, að hótel, sem Loftleið-
ir skiptu við í New York.
var í eigu skuggalegra að-
ila. Sem betur fer munu
Loftleiðir vera hættir skipt-
um við nefnt hótel, en
samt sem áður er vert að
vera við öllu búinn. Mafían
teygir anga sína víða.
* Átök
Framh. af bls. 1.
starfslið sjónvarpsins hefði
tekið sig saman um að eyði-
leggja þáttinn.
Fjölmörg hrapaleg mis-
tök voru látin fljóta með
þættinum og hljóta þeir,
sem borga afnotagjöld, að
spyrja hvern á nú að reka
fyrir að bjóða gallaða vöru.
Ef dagskrárstjóri og aug-
lýsingastjóri sjónvarpsins
sjá sér ekki fært að fara
eftir lögunum um Ríkisút-
varp, er full ástæða til að
biðja þá um að víkja úr
starfi.
Eins og dagskrá sjón-
varpsins ber með sér, er nú-
verandi ástand gersamlega
óviðunandi.