Nýi tíminn - 22.01.1953, Page 1

LESEÐ
greln Nönnn Ólafsdóttur „Kon-
on í Kina á 3. síðu.
FOEUSTUGREIN:
Eiga Islentlingar að< selja er-
lendum auðlmngum einkaleyfi
til að nýta verðmætasta orku-
gjafa þjóðarinnar?
Flmmtudagnr 22. janúar 1953 — 12. árgangur — 3. töfublað
Benjamin kemur upp um fynrœtlanir stjórnarflokkanna:
Verður 100 milljónavirði af þjóðareign hent i auðbraskara
Framséknarflokksins og Sjáífstæðisflokksins?
Jón Árnason leggur til aS mótvirðissjóður verði endurgreiddur til aS
hindra íhlutun Bandaríkjanna um efnahogslíf íslands
Fjárhagsnefnd efri deUdar Alþingis kvaddí Benjamín Eiríks-
son á fund sinn tU viðneðu imi frumvarjv rikisstjórnarinnar um
Framkvænulabanka.
I nefndaráliti minnihluta ncfndarinnar segir m. a.:
„Ein aí þeim spumingum, sem nefndin lagði
fyrir dr. Benjamín Eiríksson, var sú, hvaða tilgang
það hefði, að ríkissjóður legði Framkvæmdabankan-
um til sem „stofnfé" hlutabréf sín í Áburðarverk-
smiðjunni, Raftækjaverksmiðjunni og Eimskipafé-
lagi Islands. Dr. Benjamín svaraði, að hann hugs-
aði sér, að hlutabréf þessi yrðu seld síðar. Fer þá
að verða skiljanlegra það kapp, sem á það var lagt
að breyta Áburðarverksmiðjunni í hlutafélag.
Samkvæmt þessu virðast vera uppi ráðagerðir
um að afhenda Áburðarverksmiðiuna, sem ríkið læt-
ur reisa og ver til á annað hundrað milljónum
króna, einstökum mönnum til eignar fyrir nokkrar
milljónir króna".
1 framsöguræðu á þingfundi
19. þ.ni. lagði Brynjólfur Bjana
Bon þunga áherzlu á hve þarna
væri um alvarlegt mál að ræða,
Hlutafé Áburðarvehksmiðjunn-
ar nú er aðeins 10 milljónir
ikróna, og af því á ríkið sex
milljónir eti fjórar milljónir
eru í einkaeign. Allan stofn-
íkostnað fyrirtækisins, á annað
hundrað milljóna króna, legg-
ur rikið fram, nema þessar
fjórar milljónir króna í hluta-
fé. Þegar lánin verða að fullu
greidd liafa eigendur þess eign-
azt verðmæti a. m. k. upp á
40 milljónir króna!
Nú upplýsir Benjamin Ei-
ríksson hvað verða á um af-
ganginn, það sex milljóna
króna hlutafé scm ríkið á.
I»að á að selja þau, og Iáta
þar með hin gífurlegu verð-
mæti sem í Ábnrðarverk-
smiðjnnni felast í hendur
auðbraskara.
Um fyrirhugaða hlutabréfa
verzlun Framikvæmdarbankans
upplýsti Benjamín að alls ekki
væri tilætlunin að verzla með
hlutabréf 1 hagnaðarskyni,
heldur til að hjálpa fyrirtækj-
um til að Ikomast á laggimar.
Má því telja víst að hlutabréf
ríkisins í Áburðarverksmiðj-
unni verði ekki seld dýrt! Það
mætti því segja að þetta væri
að hagnýta ríkisvaldið vel i
'þágu einiltaauðmagnsins.
Eysteinn reymdi að malda í
móinn, og hafði þá einu rök-
semd að bannað væri í sjálfu
frumvarpinu að selja hluta-
bréfin sem bankanum eru fetig-
in. Honum var tafarlaust bent
á að þetta eru staðlausir staf-
ir, í frumvarpinu segir einung-
is að ekki megi selja þessi
hlutabréf nema með samþykki
Álþingis. Og Framsókn og
Sjálfstæðisflokkurinn hafa sam
ið um annað eins lítilræði! Var
auðfundið að það kom Eysteini
mjög illa að Benjamín sk.yldi
glopra þessu út úr sér, og hef-
ur þessi eymdarráðherra Fram-
sóbnar sjaldan flutt meiri
eymdarræðu en í þessu máli í
gær.
Auknar fjölskyldubœtur
knúnar fram af verkamönnum
með ibriggja vikna verkfalli
íhaldsforinginn Gísli Jónsson kallar verk-
fallsmenn „ábyrgðarlausa æsingaseggi"
Eg vil taka það greinilega fram að þessi breytlng á trygg-
ingarJögunum hefði ckki verið gerð nema vegna verkfallsins,
sagði Stelngrimur Steinþórsson forsætisráðherra er hann lagði
fyrir efri ileikl frumvarp um breytingar á tryggingunum til
samræmis við sanuúngana er verkamenn knúðu fram.
Með tilhögun þeirri sem frumv. ríkisstjórnnrinnar um Fram-
kvæmdabanka Islands gerir ráð fyrir, er til þess ætlazt að
yfirstjóni erlends fjármálavalds yfir íslcnzkum fjármálum og
efnahagslífi verði bctur tryggð en áður. ..
Brynjólfur Bjaraason inótmælti frtimvarpinu vegna þessa
yfirlýsta tilgangs er það kom til 2. umr. í efri deild 19. þ.m. og
lagði til að því yrði vísað frá með rökstuddri dagskrá:
„Þar sem Framkvæmda-
banka Islands eru ætluð verk-
efni, sem nú eru í höndum
annarra stofnana og ekki liggja
nein gild rök til þess, að verk-
cfni þessi verði betur af hendi
leyst með þeim tilhögim, sem
frumvarpið gerir ráð fyrir,
telur deildin ekki rétt. að sam-
þykkja frmnvarpið og tekur
fyrir næsta mál á dagskrá“.
í rökfastri framsöguræðu
sýndi Brynjólfur fram á að
engin íslenzk rök lægju til iþess
að stofna þennan banka. Efni
frumyarpsins er í meginatrið-
um samið af gjaldkera Alþjóða
bankans, sem er bandarískt
fyrirtæki. Engiim bankanna
sem fyrir eru mun vera fylgj-
andi iþessarí nýju Síkipan
bankamálanna.
Ríkisstjórnin hefur rekið á
eftir málinu eins og venja er
til með frumvörp sem banda-
risku húsbændurnir fyrirskipa
henni að láta samþykkja.
Einn stjórnarþingmanna,
Gísli Jónsson, upplýsti að
samkomulag væri niilli
stjórnarflokkanna að af-
greiða málið svo að segja ó-
breytt.
Tillögur Jóns Árnasonar
Forsætisráðherrann mann-
aði sig '}>ó upp í það að telja
aulknar fjölsicyldubætur breyt-
ingu til bóta á löggjöfinni.
Gísli Jónsson hafði allt á
horaum sór og deildi fast á
ríkisstjórnina fyrir að draga
ekki verkfallið þar til þing )com
Almennar þingkosningar í
b ar s
Stjórnamefnd Kína áktraö á fund í Peking nýl. að al
mennar kosningar til þings skyldu fara fram í' landinu á
þessu ári.
saman, og láta það fjalla um
málið, og taldi ekki eftir það
tjón er af þeim drætti hefði
orðið.
I umræðum um niðurfellingu
aðflutningsgjalda af ikaffi og
sykri taldi Gísli þessi viðeigandi
að tala um „verkfallið sem
noklcrir ábyrgðariausir æsinga-
seggir komu af staðl“ Geta
verkfallsmenn stungio þessiun
ummælum eins aðalforingja
Sjálfstæðisf 1 oikksicis hjá sér.
í nefndaráliti sinu birtir
ÍBrynjóIfur Bjarnason álit
Jóns Ámasonar bankastjóra
um Framkvæmdabankann og
vandamál varðandi mótvirðis-
sjóð. Álit þessa sérfræðings
FramsÖknar í fjármálum er
líklegt að veki almemna athygli.
En það er í stuttu máli að
stofnun Framkvæmda-
banka sé með öllu
þarflaus.
Um mótiárðissjóðinn segir í
áliti Jóns Árnasonar:
„Hinn svolcallaði Mótvirðis-
sjóður hefur orðið til vegna ó-
afturkræfra framlaga frá
stjórn Bandaríkjanna í sam-
ræmi við samning um efna-
hagssamvinnu Evrópu 16.
apríl 1948.
Þessi sjóður er nú að fjár-
hæð um 310 millj. kr., að með-
töldum þeim skuldabréfum,
sem íkeypt hafa verið fyrir fé
Mótvirðissjóðs. Ekki má veita
Þetta veiöa fyi*stu, almennu
•þingkosningarnar, sem fram
liafa farið í sögu Kína. Stjórn-
amefndim, sem farið hefur með
æðsta vald í landinu síðan borg-
arastyrjöldinni lauk 1949 var
kosin á ráð-
i stefnu, sem
í skipuð var full-
f trúum stjórn-
{raálaflokka og
í f jöldasamtaka.
f Auk þings fyrir
(allt Kína verða
kjörin fylkis-
íþing. Maó Tse
! túng, forseti
1 Kina, sagði í
MaoTse-tunft ræðu á fund;
stjómarnefndarinnar, að skil-
yrði værn nú fyrir hendi til að
láta fara fram almennar kosn-
ingar.
Fyrsta finun ára áætlunin.
Sjú Enlæ, forsætisráðherra
Kína, hefur skýrt frá því að í
ár muni hefjast fyrsta fimm
ára áætlunin um stórstíga at-
vinnuþróun í Kína. Með bygg-
kigu flóðgarða, greftri áveitu-
skurða og skipulagningu full-
korains dreifingarkerfis mat-
væla hefur hættunni á hungurs-
neyð, sem fylgt hefur Kína frá
örófi alda, verið bægt frá. Þar
með hafa skapazt forsendur
fyrir skipulagðri framþróun at-
vinnulífsins.
Bandarískt skemmdarverka-
og njósnakerlí í Póllandi
Pólska stjórnin hefur sent Bandaríkjastjórn mótmæli
gegn undirróSri bandarísku leyniþjónustunnar 1 Pól-
landi.
Utvarpið í Varsjá skýrði frá
iþví nýlega, að pólska stjórnin
hefði látið sendiherra sinn í
Washington afhenda utanríkis-
ráðuneyti Bandaríkjamia hvass-
yrta orðsendingu.
I orðsendingunni er mótmælt
flugi bandarískrar lierflugvél-
ar utan af Eystrasalti inn yfir
átrönd Póllands 4. nóvcmebr
í vetur. Tveir memi vörpuðu
dollurum. Mennimir voru hand-
samaðir og segjast hafa verið
sendir til Póllands til njósna og
til að sþipuleggja skemmdar-
starfsemi eftir dvöl á skóla
bandarísku leyniþjónustunnar í
Vestiu'-Þýzkalandi.
Krefst pólska stjómin þes3
að Bandaríkjastjóm geri skjót-
ar og gagngerðar ráðstafanir
til að taka fyrir athæfi sem
sér til jarðar i failhlífum úrjþetta. Segir hún a’ð vitað sé
flugvélinni, voru þeir vopnaðir að bandaríska leyniþjónustan
og höfðu meðferðis útvarps-; hafi komið sér upp njósna- og
senditæki og mikla fjárhæð í. skemmdarverkakerfi í Póllandi.
fé úr sjóðnum, hvorki sem lán
né til neins annars, án sam-
þykkis Bandaríkjastjórnar, og
virðist það í rauninni eðlilegt.
En af því leiðir, að slíkar leyf-
isveitingar um meðferð Mót-
virðissjóðs hljóta að bafa í för
með sér meiri eða minni af-
skipti af fjármálalífi Iandsius
í heild. Nú liggm’ það ekki
fyrir, svo að mér sé kunnugt,
að komið hafi bein krafa frá
stjórn Bandaríkjaima mn það,
að stofnaður skuli sérstakur
banki til þess að hafa með
höndum fjárreiður Mótvirðis-
sjóðs, og þá heldur ekki, hvort
afskipti Bandaríkjastjómar af
meðferð sjóðsins mundu hverfa
þegar búið væri að afhenda
hann. Framkvæmdabankanum.
Framhald á 7. síðu.
Sverlingjar hand-
teknir |ísndinn
s
Yfirmaður brezku lögregl-
umiar í Afríkunýlendunni Ken-
ya hefur skýrt frá því að lög-
regla og herlið hefðu smal-
að skógarhéruð í norðurhluta
landsins undanfarið. Hefðu
hundmð manna herið handtekn-
ir og sendir í fangabúðir og
þrjú þúsund væru í haldi og
yrðu yfirheyrðir á næstunni.
Stjórnskipaðir fulltr. Afríku-
manna á ráðgjafarþingi Kenya,
sem eru fjórir talsins enda þótt
Afríkumenn séu áttatíu sinnum
fjölmennari en Evrópumenn í
landinu, mótmæltu í gær þeim
aðfömm Breta að senda íbúa
heilla þorpa og sveita í fanga-
búðir og taka af þeim kvik-
fénað þeirra.