Nýi tíminn - 22.01.1953, Blaðsíða 3

— Fim.ntudagur 22. janúar 1953 — NÝI TÍMINN — (3
KÍNA — Ríkið í Miðið — með
öðrum orðum miðdepill heims-
ins — hýsir höfuðþjóð heims-
ins svo sem að líkum lætur.
Nafn landsins eitt saman sýnir
hugmynd Kínverja um mikil-
ieik þess og í samræmi við
hana hafa þeir þótt lita nið-
ur á aðrar þjóðir. Stolt Kínvérj-
ans: saga hans og menning, yf-
jrburðdr hans yfir aðra jarðar-
búa í lærdómi, þekkingu og
dyggðum hins fullkomna
manns, veitir honum þá rósemi
hugar og handar, sem töfrar
okkur fólk úr barbaríinu. Hvar
mætir maður hlédrægni, lát-
leysi, hávað'aleysj og fágaðri
framkomu i jafn ríkum mæli
sem hjá Þjóðinni í Miðið? Hvar
kynnist maður jafn virðuleg-
um hugmyndum um tign
mannsins? Þúsunda ára hjarta-
mennt Kínverjans setur sinn
svip á þjóðlífið og speglast í
daglegu fari fólksins.
Á þeim tíma sem Kínverjar
höfðu fundið púðrið, notuðu
pappír, áttavita og prent, var
enn andlegt svartnætti um
mestan hluta Evrópu. Ríkið
i Miðið virti lærdóm og mann-
vit ofar öllu og fyrirleit her-
mennsku af hjarta.: allt bendir
á að sá sem vill láta hnefaim
ráða fram úr deilumálum, hafi
á röngu að standa, segir kín-
verskt sannleikskorn. Til að
stjórna landinu með keisaran-
um voru valdir lærdómsmenn,
sem urðu að ganga undir mjög
ströng próf. Það var að vísu
gengið stundum fram hjá þess-
um reglum, en embættis-
maður, sem hafizt hafði til
virðinga án eigin ágætis, var
ekki mikils virði í augum Kín-
verjans., — Evrópumenn, sem
kynntust þessu, embættismanna-
vali voru svo hrifnir af því
að þeir skrifuðu um það, f jölda
bóka og vildu láta Evrópulönd
taka upp siðinn. En mat Evr-
ópumanna var á annan veg,
þar þóttu nógu góðir þeir
stjórnendur sem héldu í stjórn-
artaumana fyrir erfðir eða f jár-
eign. Og siðurinn varð Kínverja
einna. •
Sem barn lærði ég að Kín-
verjar væru merkileg menning-
arþjóð, en hefðu endur fyrir
löngu byggt hinn fræga Kína
múr um land sitt, einangrað sig
frá öðrum bjóðum, og dregizt
aftur úr. Og sagan af því var
okkur sýnd og sögð á ferðalag-
inu um Kína. Þættir hennar
eru margir og margvislegir, en
aðeins einn verður rakinn að
sinni og þó aðeins i stórum
dráttum: sagan af konunni i
Kína.
Það sem við höfum aðallega
heyrt frá Kína á síðustu ára-
tugum er: flóð, uppskerubrest-
ir, hungur og mannfall i millj-
ónatali; innrásir Japana, hung-
ur og mannfall einnig í millj-
ónum; borgarstyrjöld og enn
hungur og mannfáll í milljón-
um. Minna höfum við heyrt um
yfirgang vestrænna ríkja í Kína
og afleiðingar hans — en ekki
meir um þáð að sinni.
Og hin eiginlega orsök þessa
alls? Miðaldaskipulag pólitískt
og atvinnulega, misskipting
auðs, úreltir búskaparhættir. al-
þýðumenntun drepin í dróma
Fólkið svo kúgað að líkist lygi-
sögu. Bændur landsiris eða 80%
þjóðarinnar algerlega á náð
og miskunn landsdrottna —
sem vissu ekki hvað miskunn
var. Að fæðast í bænda- eða
verkamannastétt, var að vera
ofurseldur fátækt og eymd ævi-
langt. En að vera stúlkubarn
í slíkum kringumstæðum var
hreint og beint skelfing.
Nanna Ólafsdóttir:
Maðurinn verður að lúta kúg-
unarvá'ldi ríkisins, trúarinnar
og ættarinnar, en korian verð-
ur auk þessa að lúta kúgunar
yaldi eiginmannsins. Þetta sagði
Mao Tse-tung í einni af mörg-
um greinum um bændahreyf-
inguna í Kína. Væri maðurinn
þrúgaður af ofurvaldj lénsfyrir-
komulagsins, þá var konan þó
enn verr leikin, þar sem hún
hafði í rauninni enga stöðu á
heimilinu né í þjóðfélaginu. Ef
meybarn fæddist, leit faðirinn
og jafnvel móðirin á það sem
óhamingju, þar sem þetta barn
yrði aðeins fjárhagsleg byrði.
Því var oft það ráö tekið að
drekkja hinu nýfædda barni
og losa þannig fjölskylduna við
að fæða enn einn munninn En
þannig losnaði Jíka margt
stúlku barnið við líf og ævi-
kjör, sem voru svo aum og
hryllileg að liklega á sér enga
hliðstæðu nema í hinum fornu
þrælaríkjum.
Hvorki' piltar né stúlkur réðu
nokkru um giftingu sína, for-
eldrarnir fóru með það mál
eins og hverja aðra verzlun;
foreldrar pilts keyptu honum
brúði — stundum áður en
hann sjálfur var fæddur — og
þessi brúður, sem kannski var
ekki eldri en 6-7 ára, var flutt
á heimili tilvonandi eiginmanns
og gegndi þar hlutverki hins
ánauðuga þræls, hún var eign
sem hafði verið keypt og mcð
mátti fara að vild.
Eg sagði áðan að stundum
hefði pilturinn ekki verið fædd-
ur þegar honum var keypt
kona. Og svona gat það dæmi
litið út:
Þegar telpa var 5-6 ára var
hún seld h-jónum, .sem áttn
von á syni. Hún var flutt á hið
nýja heimili, þar sem hún varð
allra skóþurrka. Nú leið og
beið og tengdamóirin tilvon-
andi varð léttari. En, — ó, vei,
— hún fæddi dótturl En þetta
hefur ekki áhrif á líf tilvon-
andi tengdadótturinnar. Hún er
seld og lífstíðareign þeirrar
fjölskyldu, sem keypti hana
Enn líða 3 ára og þá loksins
fæðist sonur. En hann er svo
veikburða að hann deyr eftir
skamman tíma. Nú líða árin
eitt og tvö, eins og sagt er,
og ævi telpunnar breytist ekki,
hún má þræla frá morgni til
kvölds undir hinni vægast sagt
óblíðu yfirstjórn tengdamóður-
innar. Loks þegar stúlkan er
18 ára, fæðist sá sonur sem
verður maður hennar.
Svona kaup á stúlkubörnum
voru auðvitað til þess gerð að
fá ódýran vinnukraft. Sala
stúlkubarna var ekki alltaf mið-
uð við giftingar. Bóndinn seldi
telpuna sína fyrir fatnað eða
upp í leigru á jörðinni. Þá
varö hún ambátt landeigand-
ans og hann gat farið með
hana svo sem honum sýndist
Það má þó ekki skilja þetta
svo, að bóndanum hafi verið
Ijúf slík sala, hann átti sínar
föðurtilfinningar sem aðrir
menn. En kringumstæðurnar
neyddu hann oft til slíkra að-
gerða, hann átti ekki annars
úrkosti. Það var ekki óalgengt
að landsdrottinn ætti þannig
nokkrar ambáttir á heimili sínu
á aidrinum 6-15 ára.
7 ára telpa var þannig seld
landsdrottni upp í leigu. Hún
var látin matreiða og þvo
þvotta eftir því sem kraftamir
leyfðu, en á kvöldin var hún
lokuð inni sér í herbergi, af því
að óttast var um strok. Má
nærri geta um líðan 7 ára
barns við slíka meðferð. Svona
dæmi voru óteljandi. Fátæktin
og umkomuleysi bændanna í
því Kínaveldi sem var fyrir
aðeins nokkrum árum, var svo
ægilegt, a’S ekki verður jafnað
við neitt sem við þekkjum. T
d var árið 1933, undir Kuo-
mintang, gerð rannsókn á lán-
um til bænda í nánar tilgreind-
um fylkjum Kína og leiddi sú
rannsókn í ljós, að á þessu
svæði höfðu 52% bændanna1
sá varð endirinn á lífi margrar
konunnar.
Eiginmaðurinn gat aftur á
móti rekið konu frá sér, og
hann gat átt svo margar konur
og hjákonur sem honum þókn-
aðist og efni leyfðu.
Bæði í eldra Kína og Kuo-
mintang-Kína giltu hinar ,,7
reglur“ sem skilnaðarsök: mað-
ur gat rekið konu sína á dyr
ef hún var honum ótrú, ef hún
var, að hans dómi, afbrýðisöm,
málgefin eða þjófsk, ef .hún var
ekki hlýðin við foreldra hans,
eignaðist ekki son eða hafði
einhvern ólæknandi sjúkdóm.
Meiri skömm gat ekki áfallið
konu en sú að eiginmaðurinn
" holdur en að slíkur blett- skildi við hana. I Kuomintang-
ur fe ii á íjölskylduna. Einlífi Kína voru lög um jafnrétti
Yrði hún ekkja
faðir hennar selt hana öðrum
manni, en annars var það álitið
ésæmi’egt af konu að giftast
aflu.r. Faðir eða bræður drápu
k u effir lát mannsins var
lo-rið í báljum og stundum voru
rci :;tir b ogar (nokkurskonar
sig rb'-gir) til dýrSar konum,
yrkuðu v
og lengi ein-
llf
I -onan vrr rétt’aus með öllu,
Nanna Ólafsdóttir, sem var einn af Kínaförunum, lýsir í þess-
ari grein hinum ömurlegu kjörum alþýðukvenna í Kína fyrir
valdatöku aiþýðunnar. En nú er hafin önnur öld. Myndin er
frá barnaheimili í sveit, þar sem mæðurnar geta skilið börn sín
eftir í mestu önnunum og lijálpað mönnum sínum á ökrunum
orðið- að taka.i peningalán og
48% höfðu orðið að taka korn-
lán til matar sér og fjölskyldu
sinni. Sem sé, allir bændurnir
höfðu orðið að taka lán. Af
peningalánunum voru undir
10% greidd með 10-20% vöxt-
um; 66,5% voru greidd með
20-40% ársvöxtum og næstum
25% voru greidd með meir en
40% ársvöxtum. Verra var það
þó með korn-lánin, því að þau
voru að jafnaði endurgreidd
með 85% vöxtmn. Það var sem
sé Kuomintang stjórnin, sem
fékk þessar tölur í netið. í
Suður-Kína, í Kvantungfylki
var okkur sagt, að meðalaf-
rakstur af hverjum mou lands
hefði áður fýír veriö 5 piculs
á ári (1 picul^öO kg), en af
því var -leigan eftir landið 4
piculs á ári. Þetta var hið
almenna ástand suður þar. —
Fatnaður var notaður í tugi
ára samfleytt, bæði á bcrn og
fullorðna. Það má nær?i geta,
að ekki var mikið eftir af
upprunalega efninu, þegar þrjár
kynslóðir höfðu gerigið í sömu
flíkinni. Það var því engin
furða þó að foreldrar litu það
sem óhapp, er þeim fæddist
dóttir, sem þurfti mat í munn
sem aðrar lifandi verur, en var
engin blessun fyrir fjölskyld-
una, myndi aidrei gefa henni
björg í bú, þaðan af síður afla
henni frægðar með lærdómi, að
ekki sé minnst á höfuðskyldu
eftirkomendanna að halda uppi
virðingu forfeðranna með fórn-
færingum í mat og geymsiu
reykelsis þeim til dýrðar. Slíkt
var sonanna einna.
★
Bölvúnin hvíldi yfir konunni
alveg frá fæðingu. Hún varð
að lúta vilja föður sins þar
til hún giftist, þá vilja eigin-
mannsing og síðast sonarins.
hún átti heldur engar eignir
og engan rétt til erfða, og
skilnaður frá eiginmanni var
með öllu óhugsandi, því áð þá
hafði konan enga möguleika;
hlypist hún á brott frá mann-
inum og heim til foreldranna,
var hún að leiða óbærilega
skömm yfir þá, og var því
rekin tii balca. Hiypist hún í'
klaustur, var hún umsvifalaust
afhent eiginmanninum aftur
eins og hvert annað óskilafé.
Eina leicin til að losna við
óþolandi líf á heimili eigin-
mannsins, var sjálfsmorð og
kynjanna, en það vár aðeins á
pappírnum. Einnig var lögleitt
einkvæni. En það var aðeins
sýndarákvæði Að halda hjá-
konu var ekki talið brot á
lögunum. Og börn máttu ekki
gifta sig án samþykkis for-
eldranna.
Þannig var í reyndinni haldið
j við hinu gamla skipulagi. —
| Tengdaforeldrar og eiginmaður
gátu eftir sem áður barið kon-
una og ef sú barsmið hafði
ekki beinlínis valdið stórslysi
fékk konan ekki skilnað. Væri’
i konan barin til óbóta af tengda-
l foreldrunum, en eiginmaðurinn
tæki ekki þátt í barsmíðinni,
var skilnaður ekki veittur. Bar-
smíðar voru því raunverulega
löghelgaðar.
Ef eiginmaðurinn dó án þess
að konan hefði fætt honum
son, varð hún að taka son í
fóstur til þess að geta haldið
eignunum og lifað.
Eiginkonan var keypt fyrir
fé eða muni, og gat eiginmað-
urinn selt hana aftur ef hon-
um bauð svo við aö horfa-,
jafnvel á pútnahús Hann gat
líka leigt hana öðrum manni
um óákveðinn tíma. T. d. ef
maður eignaðist ekki son með
konu sinni eða konum, þá gat
hann ef hann var nægilega efn-
aður, leigt sér eða keypt kon-
ur til að eignast sonu við. Ef
þær voru leigðar eða keyptar
urðu þær að sjálfsögðu amb-
áttir eða vinnudýr á heimili
húsbóndans og algjörlega á
valdi hans og eiginkonu hans.
Gat ill meðferð af hendi þeirra
leitfe- til -dauða hinnar aðkomnu
konu, en engin eftirmál urðu
þar sem konan var eign fjöl-
skyldunnar og hægurinn hjá að
bæta fátækum bóndaræfli leigða
konu hans með þvi að víkja
Pramhald á 7. síðu.
Deilumál í Asíu éleysanleg nsma öll
ríki viðurkenni alþýðustjérn Kína
Nehru, forsætisráðherra Indlands, hefur enn einu sinni
varaö við afleiðingum stefnu Bandaríkjastjórnar gagn-
vart Kína.
Nerhu setti nýl. þing Þjóð-
þingsflokksins, stjórnarflokks
Indlands, í
Hyderabad.
Hann er for-
seti. flokksins.
í setningar-
ræðunni
komst Nehru
svo a.ð orði að
óhugsandí'
væri að deilu-
mál i Asíu
leystust fyrr
en öll ríki
hefðu viður-
kennt aiþýðu-
stjórn Kína Nehru nefadi ekki
Bandaríkin berum orðum, en
sagði að sum ríki neituðu
að viðurkenna Kínastjórn
en það jafngilti því að
loka augunum fyrir einni
NEHRU
þýðingarmestu staðreynd ald-
arinnar.
Koma sterks, sameinaðs Kína
fram á sjónarsvið a-lþjóðamál-
anna hefur gjörbreytt valda-
hlutföllum í Asíu og að vissu
marki um heim allan, sagði
Nehru.
Hætta á kynþáttastyrjöld
í Afríku
Nehru kváðst skilja þá ör-
væntingu, sem leitt hefði til
hermdarverka og ógnaraldar £
brezku Afríkunýlendunni Ken-
ya, enda þótt hann hefði van-
þóknun á slíkum baráttuaðferð-
um. Varaði hann við því að
kynþáttastyrjöld gæti blossað
upp um alla Afríku ef ekki
væri gripiö til viturlegri og já-
kvæðari úrræða en Bretar beita
nú í Kenya og herraþjóð Evr*
ópumanna í Suður-Afríku,