Prentarinn - 01.04.1963, Blaðsíða 20

Aff tiögum norskra prentara
Klemens Guðmundsson, sem nú starjar sem vélsetjari í Hönefoss í
Noregi, hejur sent Prentaranum eflirjarandi bréf,
þar sem liann greinir jrá ýmsum fróðleik um prentarasamtökin
j)ar í landi og innra skipulagi j>eirra.
Einnig rœðir hann um launamismun stéttarinnar utan Oslóar
og viðbrögð samtakanna til þess að jafna jmð misrœmi.
Ég hef oft verið spurður af íslendingum,
sem ég hef hitt hér og einnig af Norðmönnum:
„Hvernig getur þú, sem ert íslendingur, unnið
við vélsetningu hér í Noregi? Þú hlýtur að
kunna norsku eins vel og móðurmálið?“ Og
því til svara ég alltaf því sama: „Ég hef ekki
enn hitt þann Norðmann, sem kann norsku.“
Fyrir Norðmann er svarið fullnægjandi, þeim
er flestum Ijóst, að þarna kreppir skórinn illi-
lega, en íslendingar eiga oft erfitt með að
skilja það, því ef það er nokkuð sem við virð-
um og erum stoltir af, þá er það málið okkar.
Það er kannski hægt að segja það sama um
Norðmenn; þeir virða og elska sitt móðurmál.
En þeir geta bara ekki orðið sammála um,
hvernig þeir eigi að skrifa það. Okkur finnst
þetta oft skrítið, kannski hlægilegt, en Norð-
mönnum er það heilagur hlutur, að sá rithátt-
ur, sem þeir lærðu í bernsku, fari með sigur
af hólmi, en hinum óska þeir út í hafsauga.
Og, því miður, af þessu hlýtur að verða mik-
il ringulreið, sérstaklega þar sem unnið er
fljótt, eins og t. d. á dagblöðum. Þau hafa að
vísu öll sinn fasta rithátt, en þó þannig, að allt
aðsent efni, sem er skrifað með öðrum rithætti,
er tekið inn óbreytt. Og þar sem mismunurinn
oft er svo lítill, t. d. endingar, er auðvelt að
rugla saman og sjást yfir. Málið verður óhreint
og hikandi, og ef maður les blöðin vel, þá sér
maður að það er auðveld bráð erlendra töku-
orða.
Nóg um það. Það var um prentarastéttina
í Noregi, sem ég ætlaði að skrifa.
Norsk Typografforbund hafði um síðustu
áramót 6312 meðlimi, sem skiptast þannig:
Handsetjarar 1470, vélsetjarar 1178, prentar-
ar 1315, verkstjórar 332, sterotyptar 241, að-
stoðarmenn 821, nemar 209 og restin mest að-
stoðarstúlkur. Félagið hefur eina aðalstjórn,
sem er kosin af fulltrúum fyrir þær 57 deildir,
sem eru í félaginu. Hver deild hefur sína stjórn,
og á flestum vinnustöðum þar sem eru fimm
eða fleiri meðlimir, eru svonefndir klúbbar.
Hver grein innan fagsins hefur einnig sitt
samband og í stærri deildum eru greinafélög.
Aðalsljórnin undirbýr og gerir alla samn-
inga við atvinnurekendur, leysir úr meirihátt-
ar deilum, fer með fjármál sambandsins og
hefur umsjón með sjóðum þess.
Deildarstjórnirnar sjá um innheimtu félags-
gjalda, leysa úr öllum minni deilumálum við
atvinnurekendur, þó ekki um kaup, sjá um
greiðslu á lífeyri og sjúkrapeningum, gefa upp-
lýsingar til meðlimanna um ákvarðanir aðal-
stj órnarinnar og eru milliliður meðlimanna og
aðalstjórnarinnar. Enginn getur kært til aðal-
stjórnarinnar án þess að deildarstjórnin fái
málið fyrst til athugunar. Deildarstj órnin sér
20