Prentarinn - 01.04.1963, Blaðsíða 21

einnig um að meðlimirnir komi saman á
skemmtifundum.
Klúbbarnir taka að sér deilur á vinnustað,
óskir um bætt vinnuskilyrði og allar kaup-
hækkunarkröfur milli samninga. Aðalstjórnin
eða deildarstjórnir geta ekki blandað sér í
kröfur um hærra kaup milli samninga, en þá
er klúbbunum beitt. Enginn má sækja um vinnu
án þess að tala við trúnaðarmann á viðkom-
andi vinnustað fyrst og fá upplýsingar um
hvaða kaupkröfur hann eigi að gera.
Greinaklúbbarnir (samböndin) eru meir til
að miðla fróðleik í hinum ýmsu greinum fags-
ins og halda fundi og samkomur þar sem með-
limirnir geta rætt um þá hluti, sem efst eru á
baugi, og kannski lyft sér upp.
Eins og heima, er mjög auðvelt að fá vinnu
hér í Noregi. Ég hef heyrt, að aðeins í Oslo sé
hægt að taka á móti 50—60 vélsetjurum. Það
er einnig mikil eftirspurn eftir handsetjurum,
en heldur minni á prenturum. En í Oslo er
næstum útilokað að fá húsnæði, hvort sem um
er að ræða íbúð eða herbergi. Ástandið er
heldur betra í minni bæjum, en til þess að geta
fengið fólk verða fyrirtækin þar að útvega
íbúðir, því strax þegar komið er út fyrir Oslo,
er kaupið lægra; því lengra frá höfuðborginni,
því minna kaup. Að vísu sparast oft mikið í
minni bæjum; ódýrara rafmagn, minni skatt-
ar, lægri húsaleiga, litlir eða engir sporvagna-
peningar, ódýrara grænmeti o. s. frv., en það
er nú þannig með flesta, að krónutalan í um-
slaginu hefur mest að segj a, auk þess sem mis-
munurinn á kaupinu getur verið talsverður.
Eins og áður er getið, þá eru það klúbbarn-
ir, sem hafa með kauphækkunarkröfur að gera
milli samninga. Þetta hljómar kannski ein-
kennilega, en hinn mikli skortur á prenturum
hefur gert þetta mögulegt, og það er ekki óal-
gengt að launahækkanir eigi sér stað tvisvar á
ári í fjölmörgum fyrirtækjum. Oftast er borið
við aukinni dýrtíð eða góðum rekstri fyrirtæk-
isins og auknum hagnaði, eða að prentarar í
annarri prentsmiðju eða í öðrum bæ hafi feng-
ið kauphækkun. Oft verða fyrirtækin að greiða
einstökum starfsmönnum hærra kaup heldur
en að eiga á hættu að missa þá, og svo koma
hinir oftast á eftir. En það er ekki alltaf að
kauphækkanir fáist svo auðveldlega, og þá er
gengið harðara til verks, ekki kannski þegar í
stað, en strax og tækifæri gefst. Einn prentari
fær tilboð um hærra kaup í öðru fyrirtæki og
slær til. Þá þarf prentsmiðjan að taka inn
mann í hans stað, en eins og áður er geíið þá
má enginn sækja um vinnu án þess að tala við
klúbbformanninn eða annan trúnaðarmann
fyrst, og fá upplýsingar um hvaða kaup hann
eigi að fara fram á. Þá verður fyrirtækið að
gera upp við sig, hvort heldur það eigi að hafa
of fátt fólk eða horga hærra kaup. Nær und-
antekningarlaust velur það síðari kostinn.
Vinnutíminn er 45 tímar í dagvinnu, 35 tím-
ar á millivakt og 33 tímar fyrir vélsetjara, en
36 tímar fyrir aðra, prentara, handsetjara og
sterotyperar, á næturvakt. I dagvinnu greiðist
aukavinna með 50% fyrir 3 fyrstu tímana og
svo með 100%. Á millivakt og næturvakt
greiðist öll aukavinna með 100%, og þá er
tímafjöldanum deilt í vikukaupið. Ef vinnu-
tími hefst fyrr á sunnudögum en ákveðið er,
greiðist það með 150%. (I Noregi koma eng-
in dagblöð út á sunnudögum). Fyrir millivakt
greiðist ca. 200 ísl. kr. og næturvakt ca. 300
ísl. kr. hærra kaup.
Samningsbundið kaup er n.kr. 270.00 á viku
(rúmlega 6 ísl. kr. í 1 norskri) eða um 1630
ísl. kr. Mér hefur aðeins tekizt að finna 3 prent-
ara, sem voru á því kaupi í síðustu skýrslu
prentarafélagsins (desember 1962), hinir eru
allir yfirborgaðir og langflestir svo um mun-
ar. Meðalkaup handsetjara yfir allt landið er
n. kr. 373,57, vélsetjara 376,80 og prentara
389,20, eða 2250—2350 ísl. kr.
En þetta er meðalkaup fyrir allt landið. I
Oslo er meðalkaup fyrir handsetjara n. kr.
406,14, vélsetjara 419,30 og prentara 413,36.
Það er ekki óalgengt að vélsetjarar í Oslo hafi
440—470 kr. á viku. Að meðalkaupið er ekki
hærra, kemur af því hversu erfitt er með launa-
hækkanir í hinum stærri prentsmiðjum, sem
hafa fleiri tugi eða hundruð prentara í sinni
þjónustu. En strax og komið er út fyrir Oslo
lækkar kaupið, t. d. í Lilleström, ca. 20 km frá
Oslo, er kaupið kr. 390,00, Drammen, ca. 60
km frá Oslo, 373,00. Nú má enginn taka þetta
sem svo, að kaupið lækki með hverjum kíló-
21