Prentarinn - 01.01.1967, Blaðsíða 28

anburð þessum fullyrðingum til stuðnings. Þó
verSur ekki komizt hjá því að benda á Ludlow-
vélarnar mörgu, sem hér hafa gefizt ágætlega,
einkum við setningu dagblaða og tímarita. Þar
eru leturgerðir margar illa valdar, en allt of
fáar fallegar. Þessi Ludlowsaga gæti verið
skemmtilegt rannsóknarefni, því að sú vél hef-
ur skipaö hér á landi æðri sess en gerist með
öðrum þjóðum.
Þetta kunnáttuleysi um leturval verður því
meira áberandi sem mjög vel hefur yfirleitt
tekizt um endurnýjun prentvéla. A hinn bóg-
inn væri líka hægur vandinn að nefna dæmi
um prentsmiðjur í Reykjavík og Akureyri,
sem geta státrð af vel völdu letri, bæði vélsettu
og lausaletri. — Prentgripir þeirra tala sínu
máli.
Svartlistarspiall
Mörg eSa fá letur
Við upphaf náms í handsetningu fyrir rúm-
um aldarfjórðungi var mér falið að handsetja
lítið vikublað. Meistari minn þurfti að skreppa
í ferðalag nokkra daga. Pókst vel um setningu
meginmáls, og þegar að umbroti kom, skyldu
höfð uppi nokkur tilþrif og notuð sitt hver
leturgeröin í fyrirsagnir. Ekki held ég mig fýsi
nú að skoða þetta framtak. En því nefni ég
þelta, að oft virðist sem prentsmiðjustjórar og
aörir þeir, sem kaupa leturgeröir í íslenzkar
prentsmiðjur starfi eftir sömu skrautkenning-
unni og undirritaður gerði af vanþekkingu
sinni við upphaf prentnáms. Leturval margra
prentsmiöja verður varla kallað annað en
samtíningur og sitthvað. Nú vita allir, að letur
er ákaflega dýrt, einkum letur á setningarvél-
ar. Því fremur er ástæða til þess að vanda sig.
Falleg, klassísk letur eru sjaldan dýrari en
tízkuletur, sem tapa ljóma sínum eftir fyrstu
notkun.
Prentsmið:ur hr.fa sem betur fer endurnýj-
að letur sín og bætt við mörgum nýjum, að
vísu misjaínlega ört og misjafnleaa skynsam-
lega. Ekki skal að svo komnu máli farið í sam-
Svart og hvítt
Hið fegursta í prentun er og verður svart og
hvítt og litirnir þar á milli. Litapren'un getur
auðvitað verið skrautleg og tilþrifamikii, og
sem betur fer getum við státað af framförum á
því sviði. Þó skulum við gæta þess, að offset-
prentarar steli ekki frá okkur senunni í þeim
efnum. En víkjum aftur að grundvellinum -—
því svarta. Setjurum kann að þykja eftirfar-
andi setning skrítin fullyrðing: Það er vanda-
samt að prenta svartan flöt. — Engu að síður
má vænta þess, að pressumenn skilji alvöru
j afnfábrotinnar setningar. Með þessu grein-
arkorni hef ég tekið tvær gamlar myndir, ann-
ars veg?r koparstungu frá 1649 og hins vegar
tréskurðarmynd frá 1870. Þær sanna okkur,
þótt gamlar séu, að svona er prentlistin í ein-
faldri fegurö sinni: svört, hvít og grá.
Er íslenzk bók sýningarhæf?
Þess var getið hér ó prenti fyrir svo sem
tveimur árum, að norræn bókasýning væri í
Kaupmannahöfn. Þarlendir framámenn sýn-
ingarinnar voru spurðir, hvers vegna íslenzkar
bækur væri þar ekki í híllum. Var þá svarað
eitthvaö á þá leið, að íslenzkar bækur væru
ekki sýningarhæfar. Við ættum ekki að kippa
24
PRENTARINN