Nýi tíminn - 21.06.1956, Page 7

- Fimmtudagur 20, júm 1956 — NÝI TlMINN — (7
Ásgeir Blöndal Magnússon:
Sjálístæðisflokkurinn
og hernámsmálin
F'iestum íslendingum er nú
að verða ljóst, að það var póli-
tísk kórvilla, er útlendum víga-
mönnunv var leyft að búa um
sig á íslenzkri grund. Her-
nárnið er orðið eitt hið versta
átumein í íslenzku þjóðlífi.
Enginn trúir lengur á þá árás-
arhættu, sem notuð var sem
átylla fyrir samþykkt þess.
Jafhíramt skilst mönnum æ
betur, að landi og þjóð er eng-
in vörn í setuliðinu svonefnda,
enda nógsamlega yfirlýst af
hálfu hinnar bandarísku herra-
þjóðar, að íslandi sé ætlað
það hlutverk eitt að vera árás-
ar- og varðstöð í hinum yzta
hring, ef til styrjaldar komi;
og sjá allir hvílík vernd ís-
lenzku lífi og verðmætum
mætti * að því verða.
Þeim fjölgar líka óðum, sem
skiist að utanríkisstefna okkar
hin síðari ár hefur verið á
villigötum og með fráhvarfi
okkar frá fornhelgri hlutleys-
isstefnu og þátttöku í Atlants-
haísbandalaginu glötuðum við
mikilsverðu tækifæri til að
reka sjálfstæða utanríkispóli-
tík í samræmi við hag og heið-
ur landsins. fsland átti þess
kost að vera boðberi friðsam-
legra samskipta þjóða í milli
— óháð jafn austri sem vestri
— og hefði getað fært sér
þessa aðstöðu í nyt. En
skammsýnir valdhafar vildu
það ekki.
Sósíalistaflokkurinn hefur
barizt gegn þessari óheilla-
þróun frá upphafi, og nú
hefur ólygin reynsla og stað-
hafnir rennt slíkum stoðum
undir málflutning hans, að
brostið hefur flótti í iið her-
námspostulanna. Allur þorri
fclirs hcfur gerzt æ andvígari
hernáminu — og Framsóknar-
og Alþýðuflokkurinn, eða
hræðslubandalagið svonefnda,
hafa neyðzt til að beita sér
fyrir Alþingissamþykkt um
endurskoðun hernámssamn-
ingsins og brottför hersins.
Samþykktin er að vísu loð-
muíluleg og gerð með semingi,
en þó órækt vitni um hvert
steínir. Utanríkismálaráðherra
Framsóknar hefur verið rek-
inr. til þess eftir margar og
langar særingar að tilkynna
Barjdaríkjastjórn opinberlega
þessa ákvörðun Alþingis. Nú
er sem sé svo komið, að það
er aðeins einn opinber lier-
námsflokkur á íslandi, flokk-
urinn sem kennir sig við sjálf-
stæði landsins.
Afstaða Sjálfstæðis-
flokksins til her-
námsins
Röksemdir þær gegn upp-
sögn hernámssamningsins, sem
birzt hafa í málgögnum Sjálf-
stæðisflokksins eru einkum
þessar: Það er ekki á valdi fs-
lendinga að ákveða, hvenær
hernáminu skuli lokið. Þeir
eiga ekki að meta, nær ,,árás-
arhættan“ sé liðin hjá. Það
verði aðeins gert af þeim að-
iltim, er að hernáminu standa
— þ. á m. þeim, sem farið
hafa fram á 99 ára hersetu á
landi hér. Með slíkum mál-
flutningi er í raun barizt fyrir
ævarandi hemámi landsins; og
er það því andhælislegra, sem
hernámssamningurinn sjálfur
gefur ekkert tilefni til slíkrar
aístöðu. En þetta viðhorf er
hins vegar í fullu samræmi
við afstöðu Sjálfstæðisflokks-
ins — og reyndar stjórnar-
flokkanna beggja — í ýrnsum
öðrum utanríkismálum, þ. á
m. landhelgismálinu, Þar má
heldur ekkert aðhafast, fyrr en
Sameinuðu- þjóðirnar, Evrópu-
ráðið og aðrar erlendar stofn-
anir hafa sagt álit sitt. Með
slíkri afstöðu eru frumréttindi
þjóðarinnar, umráðin yfir eig-
in landi, seld undir dómsvald
framandi aðila; og er slíkt
fáheyrt í sjálfstæðisbaráttu
þjóða.
Framámönnum Sjálfstæðis-
flokksins mun og skiljast, að
opinber afstaða af þessu tagi
sé ekki sigurstrangleg; og síð-
ustu dagana hafa þeir ieitazt
við að láta í það skína, að
þeir væru ekki með öllu frá-
hvcrfir uppsögn hernámssamn-
inganna í sjálfu sér, heldur
aðeins aðferðinni. Það vanti
sem sé nauðsynlegar undirbún-
ingsathuganir og 'rbnn.sóknir
varðandi framtíciarskipun
varnarmálanna, áður en slík
uppsögn geti farið fram. Hafa
orðaskipti ráðherra íhalds og
Framsóknar um þetta atriði
vakið hlátur og meðaumkun
hjá öllum almenningi.
En Sjálfstæðisflokkurinn
treystir lítt á þennan opinbera
málflutning sér til framdrátt-
ar, og því er það að gripið er
til annarskonar áróðurs í leyn-
um — og hefur hann þó reynd-
ar líka skotið upp kollinum í
málgögnum flokksins. Inntak-
ið í þessari hvíslherferð er
þetta: Við getum ekki komizt
af án hernámsins, íslendingar
geta ekki lifað mannsæmandi
lífi nema á styrjaldartímum
eða með því að leigja land
sitt undir hersetu. Brottför
hernámsliðsins mundi ríða
okkur að fullu fjárhagslega.
Og til að leggja áherzlu á
þann voða, sem sé fyrir dyr-
um, eru hernámsyfirvöldin lát-
in tilkynna, að öllum frekari
framkvæmdum verði hætt um
óákveðinn tíma.
Viðhorf þetta lýsir slíkri
vantrú á land og þjóð að furðu
sætir og felur reyndar í sér
fullkomna neitun á möguleik-
um þjóðarinnar til sjálfstæðis.
Það kom stundum fyrir í sjálf-
stæðisbaráttunni við Dani, að
einstakir íslendingar töldu, að
þjóðin hefði ekkert með sjálf-
stæði og fullveldi að gera,
hún væri ekki fær um að
stjórna sér sjálf. Þessi skoð-
un þótti jafnan lítilmannleg
og rangsnúin, en þó höfðu for-
mælendur hennar sér það til
afsökunar, að þjóðin var þá
örsnauð og reynsluvana og bjó
við frumstæða lífshætti. Nú
hefur hún hins vegar auðgazt
stórum, komið á nútíma-at-
vinnuháttum — og sýnt í
verki, að hún er þess umkom-
in að ráða sjálf málum sín-
um. En samt eru enn til
menn, jafnvel heilir stjórn-
málaflokkar, er telja, að ekki
verði lifpð hér við sæmileg
kjör, nema með því að leigja
landið undir Víghreiður er-
„30 meiui, sem ynnu á )
Keflavikurfiugvelii fyr- )
ir ca. 70.000 kr. árskaup \
hver, myndu afla gjald- S
eyristekna, sem næmu <
samtals rúmum 2 millj <
kr., en ef. þessir sömu J
30 menn stunduðu veið- )
ar á íslenzkum togara, )
myndi fullunnið árlegt J
aflamagn þeirra nema 1
rúmum 11 milljónum 1
króna í gjaldeyrisverð- \
mæti, miðað við meðal- N
afla“. <
lendra stríðsmanna — og vilja
þá heldur taka þann kostinn
heldur en að draga úr eyðsl-
unni og halda sæmdinni.
Er fjárhagslegur
gróði að hernáminu?
En hvernig er þessu farið?
Er það rétt, að hernámið styrki
þjóðarhag og færi okkur fjár-
Því fer fjarri. Hér skal ekki
rætt um þá hernaðarlegu
hættu, sem landinu slafar af
dvöl erlends árásarliðs, eða þau
margvislegu spillingaráhrif, er
kvíslast út frá dvalarstöðvum
þess — né heldur um hvort
réttmætt sé að bjóða heim
slíkum voða fyrir nokkra
þóknun í erlendum gjaldeyri.
Hér skal aðeins vikið að fjár-
hagshliðinni.
Telja má, að yfir tvö þúsund
íslendingar hafi unnið að jafn-
aði á vegum varnarliðsins síð-
ustu tvö til þrjú árin. Þessir
menn eru að sjálfsögðu teknir
frá innlendum framleiðslu-
greinum, þ. á m. aðalútflutn-
ingsframleiðslu landsmanna.
Gjaldeyristekjur af dvöl varn-
arliðsins hér munu hafa num-
ið rúmum 200 rnillj. króna
árlega.
30 menn, sem ynnu á Kefla-
víkurflugvelli, fyrir ca. 70
þúsund króna árskaup hver,
myndu afla gjaldeyristekna,
sem næmu samtals rúmum 2
millj. kr., en ef þessir sömu
30 menn stunduðu veiðar á
íslenzkum togara, myndi full-
unnið árlegt aflamagn þeirra
nema rúmum 11 milljónum
króna í gjaldeyrisverðmæti,
miðað við meðalafla. 20 ís-
lenzkir togarar afla jafnmik-
ils erlends gjaldeyris árlega og
aliar tramkvæmdir í sambandi
við setuliðið. Ef vinnuafl það,
sem nú starfar í þiónustu her-
námsliðsins við ófrjó og þjóð-
hættuleg störf, væri hagnýtt
vel í þágu íslenzkrar fram-
leiðslu, gæti það því skilað
gjaldeyristekjum á borð við
herstöðina í Keflavík. fslenzk-
ir valdhafar hafa hinsvegar
afrækt atvinnuvegi landsins,
og þá fyrst og fremst sjávar-
útveginn. Enginn nýr togari
hefur verið keyptur til lands-
ins síðastliðin átta ár, og hafa
þó þeir, sem fyrir eru, gengið
úr sér og tveir af þeim farizt.
Hefur þetta með öðru orðið
til að hrekja menn frá arni og
ætthögum í atvinnuleit suður
á Reykjanes.
Rétt er líka að geta um það
í þessu sambandi að Kefla-
víkurflugvöllur myndi skila á-
fram allmiklum tekjum í er-
lendum gjaldeyri, enda þótt
herinn færi af landi brott.
Stjórnarflokkarnir, og eink-
anlega íhaldið, misnota nú
útvarpið á herfilegri hátt en
nokkru sinni fyrr. í síðustu
viku var frá því sagt í út-
varpinu að Páll Bergþórsson
fengi ekld að flytja erindi
sitt um veðurfræði, vegna
þess að hann væri frambjóð-
andi Alþýðubandalagsins í
Mýrasýslu! En á sunnudag
flutti út\rarpið án þess að
biðjast afsökuuar ræður í-
Herstöðvavinnan hefur leitt til
manneklu í íslenzkum atvinnu-
vegum, bæði sjávarútvegi og
landbúnaði og reyndar viðar,
og hefur orðið að fá útlendinga
til að vinna að þessum störf-
um. Um 1200 erlendir menn
hafa stundað hér vinnu ár-
lega, þar af unnu um 800
Færeyingar hér við fiskveiðar
á síðustu vertíð — og greiðsl-
an til þeirra í erlendum gjald-
eyri eða jafngildi hans ■ némur
áreiðanlega meira en 10' millj.
kr. árlega. Hér við bsetist, að
hernámsvinnan hefur haft það
í för með sér, að allt jafnvægi
í byggð landsins hefur' rask-
azt, einstakar sveitir hafa svo
til eyðzt að fólki, Hús og
mannvirki hafa verið yfirgefin,
hrörnað og orðið verðlítil eða
verðlaus. Fólk úr kaupstöðum
vestan-, norðan- og austanlands
hefur flæmzt suður á Reykja-
nes og eignir þess og verð-
mæti heitna fyrir fallið í \rerði
eða jafnvel reynzt óseljanleg.
I kjölfar herstöðvavinnunnar
hefur líka siglt hverskonar
fjármálaspilling, okur og verð-
bólga. Hitt er þó kannski enn
alvarlegra, að hún á drýgstan
þátt í því, að sífellt veitir
erfiðara að fá íslenzka sjómenn
á fiskiskip landsmanna og ala
þannig upp nýja sjósóknara
til að taka við af þeim eldri.
Eg hef drepið hér á fáein at-
riði í sambandi við fjárhags-
gróðann af herstöðvavinnunni,
frekar til að vekja menn til
umhugsunar um þessi mál en
til að rekja þau nákvæmlega.
Þó ætla ég að fiestum verði
fljótlega ljóst, að herstöðin í
Keflavík er þjóðinni lítt tif
hagræðis, og það eins þótt lit-
til sé á fjárhagshliðina ein-
göugu.
— x —
Það er vitað mál, að innan
Sjálfstæðisflokksins og fylgj-
enda hans eru margir, sem eru
andsnúnir hernáminu, og' fer
þeim ' mönnum fjölgandi.
Hvernig kunna þeir því, að sá
flokkur, sem þeir. hafa fylgt,
skuli nú vera hinn eini opin-
beri hemámsflokkur á íslandi?
Það er ekki sjónarmið þeirra,
sem þar ræður, heldur við-
horf nokkurra gróðamanna og
hermangara, sem raka saman
fé á viðskiptum við hernáms-
liðið. Það er sjónarmið nokk-
urra heildsala, sem telja inn-
flutning sinn í hættu, ef her-
námstekjurnar þverra, sjónar-
mið nokkurra skuggavalda,
sem telja hérvist erlends hers
tryggingu gegn íslenzkri al-
þýðu. Siálfstæðisflokkurinn
hefur gripið til þess úrræðis
Framhald á 2. síðu
lialdsfrainbjóðendanna Ölafs
Thors og Gunnars Thorodd-
sens. Eeyndist þó ræða Ólafs
bæði illa saminn og óþokka-
legur áróður, þar sem þessi
leiðtogi Thorsaranna réðst á
samtök launþega fyrir kröfu-
hörku og ábyrgðarleysi!!
Voru áheyrendur mjög
hneykslaðir á framkomu ráð-
herrans á þjóðhátíðardegi ís-
lendinga.
Framhald á 11. siðu
slegan ágóða, sem við ann-<4>
yrðum að fara 'á mis við?