Nýi tíminn


Nýi tíminn - 18.06.1959, Blaðsíða 11

Nýi tíminn - 18.06.1959, Blaðsíða 11
iFimmtudagur 18. júní 1959 — NÝI TÍMINN — (11 Við lifum á tímum meiri möguleika til menningar- og efnahagslegra framfara í landinu en nokkru sinni fyrr í sögu Islandsbyggðar, og í mörgu hefur þjóðinni fleygt fram á síðustu árum. En mik- ið vill meira og þetta mikla þarf að verða meira til þess að verða fullkomið verk, og ná þeim tilgangi, að grund- valla frjálst og hamingju- samt þjóðlíf í landinu. En nú er svo komið, að vegna hagkerfis, sem ekki er lagað eftir þörfum hinnar öru þróunar, og vegna sundur- virkra stjórnarhátta er hin sjálfsagða framfaraþróun að berast á hverfanda hvel. Rík- isstjómum tekst ekki að sitja við völd fjögurra ára kjör- tímabil, kosningaloforð eru svikin og stjórnarsáttmál- um rift. Flokkar eins og Framsóknarflokkurinn og Al- þýðuflokkiirinn. sniðganga sín- ar róttæku vinstri stefnu- skrár, en lyfta beint og ó- beint undir kapítalisma og gróðaspillingu. Blind og eiíistrengingsleg flokkasjónarmið eru sett ofar þýðingarmestu málum þjóðar- innar. Blekkingar og ósann- indi flæða yfir þjóðina. Allt illt er þér að kenna — allt gott er mér að þakka. Þann- ig haga sér stjórnmálaforingj. ar í litlu, fámennu landi, sem glatað hefur fyrir þeirra til- verknað stjórnarfarslegu frelsi sínu á ný, en er orðið lítilsvirt pláss undir vígbún- aðarbæli. Áþreifanleg er þessi lítilsvirðing í veiðiþjófnaði Bretá við ís'.andsstrendur, að íslendingum ásjáandi, án þess þeir fái nokkuð að gert. En liámarki sínu nær lííilsvirð- in.gin á Islendingum í af- skiptaleysi hinna Atlanzhafs- batidalagsríkjanna, sem láta oíbeldisaðgerðir Breta gegn oldkur sig engu skipta, þó hér sé um óvefengjanlegt brot á sáttniála bandalagsins að ræða,. — Efnahagsþróunin hjá okkur er komin á það stig, að e'kki verður komizt hjá harðnandi átökum alþýðustéttanna við þá aðila í þjóðfélaginu, sem draga til sín arðinn af vinnu þeirra og framkvæmdum t.d. með okurvöxtum í bönkunum og gróðaskipulagi í verzlun- inni, sbr. oliuverzlunina, með gengislækkun og nú síðast með lækkun kaupgjalds og landbúnaðarvara, sem rétt er sem gengishækkun og gróði í arðránsklærnar. Hið háa Alþingi sem er löggjafarvald þjóðarinnar, á að nota hagkerfi þjóðfélags- ins, og alþýðustéttir lands- ins ætlast til að það sé gert á þann hátt að það leiði til aukins rétfætis og almennr- ar velmegunar. Svo var þó kamið á árunum fyrir mynd- un vinstri stjórnarinnar, að myndazt hafði á Alþingi sam- hentur meirihluti sem tók sér fyrir hendur að berjast gegn réttlætiskröfum alþýð- unnar á sama tíma og stöðug- ur fjárflótti úr atvinnulífinu átti sér stað og gróði safn- aðist hjá einstaklingum og fyrirtækjum, hjá verzluninni og bönkunum og fleiri aðilum, og leiddi þessi barátta aftur- haldsins á Alþingi, gegn rétt- lætiskröfum alþýðunnar, til síaukinnar og’ háskalegrar verðbólgu, sem kunnugt er. Þjóðin er nú að hverfa frá frumbýlingsháttunum í öllum sínum störfum, en í þeirra stað er allt bundið viðskiptum með vörur og peninga, þannig er líf alþýðunnar í landinu orðið algjörlega háð fjárveit- ingum og lánum ríkis og láns- fjárstofnana, og það hefur bundið sér sligandi skulda- byrðar í þeirri viðleitni, að umskapa sína lífsaðstöðu: með því að eignast íbúðarhús eða bát og veiðarfæri, eða aukið ræktað land, bústofn og véla- kost o.s.frv. ÖIl þessi við- leitni alþýðustéttanna, sem standa undir þjóðfélagsbygg- ingunni með framleiðslu- störfum sínum stendur eða fellur með lagasetningum Al- þingis. Það er því ekki að undra, þó alþýðusamtökin hafi gengið inn á þá braut eftir sára reynslu að setja sjálfu hinu háa Alþingi aðhald um gerðir sinar, og einnig alveg óhjákvæmilegt eftir að sam- hentur meirihluti afturhalds- ins hafur sýnt lífsbaráttu al- þýðunnar fullan fjandskap með gerðum sínum á Alþingi. Hitt er svo ekki heldur undarlegt að foringjar Sjálf- stæðisflokksins sem fyrst og fremst berjast fyrir frelsi sér- réttinda og auðsöfnunar á kostnað alþýðunnar, séu yfir sig hneykslaðir á þeirri fjar- stæðu sem þeir kalla, að al- þýðusamtökin „segir Alþingi og ríkisstjórn fyrir verkum“. En hér þýðir ekki að vera með neinar hneykslanir, því kaldar staðreynidir sanna að „frelsisstefna" afturhaldsins leiddi þjóðfélagið til stjórn- leysis og ófrelsis. En af því leiddi aftur að mynduð var í landinu vinstri stjórn fyrir forgöngu Alþýðubandalagsins og Sósíalistaflokksins og átti Einar Olgeirsson þar einn stærsta hlut að máli. Þessi ríkisstjórn naut stuðnings allra vinnandi stétta í landinu og hún orkaði miklu á skömmum tíma til jafnvægis í byggð landsins og varð af þessu mjög vinsæl út um landið. Stingur þetta mjög í stúf við auvirðilegar fullyrðingar Framsóknar nú um að „komm- únistar" vilji eyða strjálbýl- inu í þeim tilgangi að skapa stóra öreigastétt á suðvestur- landi sem grundvöll fyrir þjóð- félagsbyltingu. — Flestu eiga framsóbnarkjósendur að trúa. Illu heilli sátu hægrimenn- irnir í forustuliði Framsókn- ar- og Alþýðuflokksins á svikráðum við vinstri stjórn- arsamstarfið, þó þeir um stundarsakir hrökkluðust und- an hinni þungu sókii alþýð- unnar til vinstra samstarfs, og snemma á þessum vetri stigu þeir lokaskrefið að eyði- leggingu stjórnarsamstarfsins og komu þannig í veg fyrir að þeir þyrftu að standa við ýmis kosningaloforð flokka sinna, sem ekki þjónuðu þeirra hægri sinnuðu aftur- haldslund. Er þetta áþreifan- legt dæmi um það hvernig ábyrgðarlausir stjórnmála- menn leggja málefni lands og þjóðar ’í fjötra steinrunnins flokksvalds, Flokkurinn verð- ur að hanga saman — það er fyrir öllu. Hinn mikli vandi er að koma í veg fyrir að báðir armar sveiflist út sam- tímis og slíti flokkinn í sund- ur. Nei, aðeins annar í einu — og iþað er oftast sá hægri, og nú, eftir að sá vinstri féll máttlaus niður, er sá hægri réttur til auðmangaranna og hermangaranna með álitlega fjárfúlgu úr vasa vinnandi fólks í landinu og væntir sér launa. Er nokkuð að undrast þó margir spyrji: Hvernig er hægt að vænta heilbrigðra stjórnarhátta í landinu á grundvelli þess spillta póli- tíska siðferðis sem ríkir inn- an borgaraflokkanna, þar sem innbyrðis togstreita ræður at- höfnum á stjórnmálasviðinu og aldrei má treysta því sem ofaná verður hjá þeim í hvert sinn. Alþýðubandalagið hefur því stóra hlutverki að gegna, að vera stjórnmálalegur vett- vangur allra þeirra, sem trúir eru vinstri samvinnu álþýð- unnar d landinu og sameinast vilja í baráttunni fyrir frelsi og sjálfstæði þjóðarinnar. Að- eins tveir aðilar hafa gengið til kosninga á vegum handa- lagsins að þessu, þ.e. Sósíal- istaflokkurinn og Málfunda- félag jafnaðarmianna. Þrátt fyrir það varð kosningasigur bandalagsins svo stór að hann réði úrslitum um myndun vinstristjórnarinnar. Hinsveg- ar varð hann e'kki svo stór að hægri öflin í borgaraflokk. unum þyrðu ekki að leggja til atlögu við stjórnarsam- starfið og koma því í gröf- ina. Þetta þurfum við að muna þegar við göngum til þeirra lcosninga rem framundan eru á þessu ári. Þá þurfa allir sann:r vinstrimenn að efla Alþýðuhaudalpgið svo mynd- arlega að le'ði til stofnunar nýrrar vinstri stjórnar sem engin-i þori að svíkja þó fast kunni að verða togað til hægri. Nú dre'Tur yfir 'a-idið reyk- ský miluð s-" -í-f-.t er kjör- dæmamál. Þir æf'a vissir stjórxjmálaflDkkar að fela margar syndir og nxargan sannleika. F.ramr.'krarfiOkk- urian, sem á í vök að verjast í málinu heldur því blákalt fram, að hann standi mál efnalega að málinu. En það er þó ekki nema. háifur sann- leikur, því af afturhaldssam- ari hluta flokksins er þarna háð örvæntiagarfull tilraun til að efla fylgi fiokksins á röngum málstað. Þó hinsveg- ar sé sjálfsagt að játa, að fyrir öðrum flokksmönnum og fleiri sé það hjatans sann- færing, .að hér sé banzt um dýrmset þjóðréttindi. Þegar lýðfrelsi okkar og frelsi er lofsungið, þá er t’ð • um bent á frelsi stjórnmála- flokka okkar og almennan kosningarétt, sem gefi hverj- um atkvæðisbærum þjóðfé- lagsþegni þann frjálsa rétt að hafa áhrif á stjórnarfarið í landinu með atkvæði sínu. Nú hefur afturhaldið í Framsóknarflokknum vegið svo að þessum dýrmæta rétti með ályktun sinni í kjördæma- málinu á nýafstöðnu flokks- þingi að allar frjálshuga menn hljóta að rísa til varnar. Þar var sem kunnugt er lagt til að í landiiiu verði einungis einmenningskjördæmi og af- numin uppbótarþingsæti. Þetta þýðir það að þorri atkvæða þess fólks, sém aðhyllist sós- íalisma, fellur dauður og ó- virkur, Þannig ætlaði þetta afturhahl með einu höggi að mola niður þau réttindi, sem flokkur þess hefur löngum lofað sein dýrmætasta rétt hvers manns í frjálsu þjóð- félagi. Þá l^emur sú kenningin að markmiðið með kjördæma < breytingunni sé það að leggja landsbyggðina utan Reykja- víkur í ■ auðn. Þetta er svo ómerkilegur þvættiagur að hann er bókstaflega ekki svaraverður, eða er trúlegt, að tveir af þeim flokkum sem hefðu það að markmiði að eyða landsbyggðinni, hefðu gengið til samstarfs við Fram- sóknarflokkinn í vinstristjórn. inni til að efla jafavægið í byggð landsins, og með þeim góða árangri sem þjóðin þekk- ir, og engir hafa lofsungið meira en Framsóknarmenn. En ef Framsóknarmenn hefðu hyggju sinni fyrir landsbyggð- inni ihefðu þeir þá stigið síðasta skrefið til rífta á því stjórnarsamstarfi, sem svo vel vann fyrir strjálbýlið? Var ekki lífsspursmál fyrir þeim- an eina sanna flokk byggðar- innar utan Reykjavíkur að halda aðstöðunni í þessari stjórn, og setja ekki þau mál á odd sem sprengdu sam- starfið eins og það, að vilja raska hlutfallinu milli launa og verðlags alþýðunni í ó- hag, áður en verðbólgan yrði stöðvuð ? Þetta, að raska hlutfallinu milli launa og verðlags al- þýðunni í óhag hefur verið hin sífellda viðleitni aftur- haldsins á umliðnu verðbólgu- tímabili, og á því hafa fleiri ríkisstjórnir fallið og þjóðin hrakizt æ lengra út í fen- ið. Og þetta er núverandi rik- isstjórn að framkvæma með því að lækka laun miklum mun meira en nemur verð- lækkunum, og byggist þessi sí- fellda viðleitni afturhaldsins á því áliti þess, að alþýðan hafi of mikið að lifa af, en að engin gróðamyndun eigi sér stað hjá öðrum aðilum sem megi skerða. Úrslit kjördæmamálsips eru þegar ráðin þannig að k,jör- dæmaskipunninni verður þreytt með fylgi mikils rneiri- hluta þjóðarinnar. Það er því um nakta blekkingu að ræða þegar Framsóknarmenn hamra á þeirri fullyrðingu sinni að kosningarnar í vor snúist um kjördæmamálið eitt, og sýnir þessi afstaða þeirra að enn slculu blind og ein- strengingsleg flokkshags- muna sjónarmið Framsóknar- flokksins sitja í fyrirrúmi en þjóðarmálefnin víkja. Við skulum láta liggja inilli hluta hvort kjördæmabreyt- ingin verður til tjóns eða bóta fyr-ir þjóðina; þáð getur reyns’an ein sannað og stað- fest. Og þó við mörg hefðum viljað viðhalda hinni gömlu kjördæmaskipan, hefði það verið hægt áii þess að al- mennt kosningafrelsi þjóð- arinnar skertist, þá skulum við ekki lo'ka augunum fyrir því, að á grundvelli þeirrar kjördæmaskipunar hefur stjórnarfarið í landinu sífellt verið að •nP’ast út frá hinum 'blinán flokkastreitusjónarmið- um og hrossakaupum þing- manna og tillitslausri tog- streitu þeirra um opinbert fiórmagn til hinna ýmsu byvgða og héraða, og hafa pó itískir hagsmunir þing- manna o g flokka þeirra þannig verið að leiða hina miklu fjárfestingu landsmanna í öngþveiti og þrot. Þetta sýnir enn að kjör- dæmaskipunin er ekki sá grqndvöllur sem mótar heil- brigt stjórnarfar. Þar eru önnur mál stærri og þýðingar- meiri; og um þau mál á fyrst og fremst að kjósa í vor og liaust. Við skulum ekki gleyma til- drqgum vinstristjórnarinnar og afdrifum hennar. Við skul- um ekki gleyma, að á meðan hún vann á málefnalegum grundvelli vann hún vel. Við skulum ekki gleyma því að hin spilltu hægri öfl í Fram- sóknar- og Alþýðuflokknum fengu því ráðið að stjórnin sinn nema að nokkru leyti. Framhald á 9 . síðu. verið heilir og sannir í um- stóð ekki við málefnasamning

x

Nýi tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Nýi tíminn
https://timarit.is/publication/883

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.