Nýi tíminn - 05.10.1961, Blaðsíða 4

flmmtu
Afmœliskveðja fli Eggerts
Kæri Eggert!
Flokkur þinn, Sósíalista-
flokkurinn scndir þér hugheilar
árnaðaróskir og hjartans þakkir
á fimmtugsafmæli þínu.
Flokkurinn þakkar þér meir
en þrjátíu ára starf og stríð
fyrir hugsjón vora, sósíalismann,
fyrir flokka og hreyfingu verka-
Iýðsins á fslancli.
Ungur að aldri liófst þú ó-
trauður baráttuna fyrir heill
verkalýðsins og framtíðarþjóð-
félagi mannanna, — og strax
fékkst þú að kcnna á ofsóknum
nuðvaldsskipulagsins, þegar
þér var af pólitisku ofstæki
valdhafanna vikið úr skóla fyr-
ir að sfanda við hlið fátækra
verkamanna í verkfalli — og
venjuiégri mcnntabraut lokað
fyrir þér.
Flokkurinn þakkar þér þitt
mikla og fórnfúsa starf, oft
myrkranna á milli, lengst af
sem framkvæmdastjóri flokks
vors við lélear k'ör og erfiðar
aðstæður. Eldmóður þiðn og
órofa tryggð við málstað sósí-
alismans mun ætíð vora öðrum
félöeiim til fyrirmyndar.
Flokkur vor mun aldrci
gleyma því, er þú á tímum
hættulegustu ofsóknanna gegn
flokknum í hernumdu landi
voru 1941, tókst sjálfur þá á-
kvörðun, í fangclsinu ásamt
Hallgrími Hallgrímssyni, að þið
tækjuð á ykkur tvo, þá „sök“
að hafa skorað á brezka her-
menn að vinna ckki sem verk-
fallsbrjótar, og þoldir síðan sak-
Iaus harða fangelsisvist árlangt.
Flokkur vor hefur alltaf vit-
að að þú varst ætíð reiðubúinn
að Ieggja allt í sölurnar fyrir
hann cg málstað vorn. Við von-
um að flokkur vor og íslenzk
verklýðshreyfing fái í vaxandi
mæli að njóta krafta þinna á
komandi tímum.
Konu þinni, sem borið hefur
svo drengilega mcð þér byrðarn-
ar á erfiðustu tímunum og allt-
af barizt þér við hlið, og fjöl-
skyldu þinni allri sendum við
hughcilar óskir á þessuni degi.
Persónulega þakka ég þér okk-
ar langa, nána samstarf og
vona að það megi vel cndast
samciginlegum málstað okkar
til velfarnaðar.
EINAR OLGEIRSSON.
Þegar mér barst til eyrna
fyrir stuttu að Eggert Þor-
bjarnarson yrði fimmtugur 26.
þ.m. hét ég sjálfum mér og
öðrum að skrifa afmælisgrein.
afmæiisbarninu sjálfsagt til
nokkurrar hrellingar en öðrum
til uppbyggingar. En það er
nú svo með okkur, sem erum
í þessu ieiagsmálastússi, að
vegna annarra starfa komum
við því oft ekki í framkvæmd,
sem við helzt kysum að gera.
Línur þessar eru hripaðar milli
þjarkfunda um verðlagningu á
landbúnaðarvörum þegar hug-
urinn er bundinn við tölur og
flækjur þeirra máia. Ekki ætla
ég að vanmeta það starf, en
gaman hefði verið að hafa
svolítið næði o.g nota þessi
tímamót í ævi Eggerts til að
rifja upp nokkrar minningar
frá liðnum dögum, en það verð-
ur að bíða betri tíma.
Það eru nú liðin rösk þrjá-
tíu ár síðan ég fyrst kynntist
Eggerti Þorbjarnarsyni. Leið-
ir okkar lágu saman í hinni
róttæku verkalýðshreyfingu.
Þessi tæplega tvítugi piltur
dró strax að sér athygli manna,
hann var þá með glæsilegustu
forystumönnum úr hópi hinna
yngri. Hann var afburða ræðu-
í félogsskap hans er gott að vera
Það var haustmorgun snemma
i október fyrir 23 árum.
Himinninn var mettaður óveð-
ursskýjum — ofviðri virtist í
nánd.
Stjórnmáiahiminninn var líka
hnappaður stormskýjum. Oti í
ninum stóra heimi hafði fasism-
inn hreiðrað dyggilega um sig
og undirbjó af kappi heims-
styrjöld og kallaði „baráttu
gegn kommúnisma”.
Aíleiðingar kreppunnar miklu
þjökuðu enn alþýðu hins vest-
ræna heims. Atvinnuleysi,
hungur og kröm hrjáðu þá ís-
iendinga ekki siður en aðrar
þjóðir hins kapítalistíska heims.
Æ fleiri og fleiri verkamenn,
sjómenn og menntamenn lands-
ins sjá nauðsyn þess að mynda
harðsnúinn verkalýðsflokk —
byggðan upp á sósíölskum
grundvelli sem baráttutæki sitt
til sóknar og varnar gegn fas-
isma og atvinnuleysi.
Löng og ströng barátta sam-
einingarmanna í Alþýðuflokkn-
um og Kommúnistaflokki Is-
lands var að ná hámarki. Ár-
angurinn var að koma í ljós.
Slíkur flokkur var að verða að
veruleika — kommúnistar og
vinstri jafnaðarmenn höfðu á-
kveðið að taka höndum saman.
Þetta voru . tímar mikilla vona
— ekki sízt hjá æskulýðnum.
— Inni í notalegri stofu í húsi
einu við Njólsgötuna sit ég yfir
rjúkandi kaffi og ræði við blóð-
rauðan bolsa — Moskvulærðan
— um sarneiningu æskulýðs-
sambands kommúnista og jafn-
aðarmanna. — Maður þessi var
Eggert Þorbjarnarson. Þannig
bar fundum okkar saman fyrst
— og undir slíkum þjóðfélags-
iegurri kringumstæðum. Eftir
þetta hittumst við oft næstu
árin, því að þessi „blóðrauði"
varð fyrsti forseti ÆF-samb.
ungra sósíalista og síðar fyrsti
íramkvæmdastjóri Sósíalista-
tlokksins, að ógleymdum þýð-
ingarmiklum störfum sem hann
leysti af hendi í verkamannafé-
laginu Dagsbrún.
f hartnær aldarfjcrðung hef
ég horft á þennan mann og
fylgzt með honum. Ég hef ekki
komizt hjá að sjá ósérplægni
hans, heiðarleika og einlægni í
störfum fyrir málstað hins
vinnandi manns.
Frá Eggerti Þorbjarnarsyni
hefur mér ávallt fundizt stafa
birta og hlýja og manni líður
notalega vel í nærveru hans.
Það er gott að rökræða við
hann, því að einnig þá bregzt
honum ekki ljúfmennskan þótt
hann sé máske á öndverðri
skoðun.
Kæri Eggert.
Ég veit að þér er illa við
allt það, sem þú kallar mas. En
ef satt er, að þú sért fimmtug-
ur í dag verðurðu enn að taka
á þolinmæðinni og leyfa okkur
gömlum og nýjum félögum þín-
um og samherjum að hrella þig
eina dagstund og taka við
þakklæti okkar fyrir liðna tím-
ann. Ekki sízt fyrir forustu
þína í ÆF, sem fleytti sam-
tökunum yfir örðugleika byrj-
unaráranna. Störf þfn þar
verða seint fullþökkuð.
Ég óska þér og fjölskyldu
þinni til hamingju með daginn.
Ég vona að þér veitist ótlejandi
tækifæri á næstu áratugum, til
að vinna fyrir íslenzkt fólk í
anda hugsjóna þinna.
Sósíalistaflokknum vildi ég
óska þess að hann mætti eign-
ast marga slíka sem þig —
þyrfti þó engu að kvíða.
T. Þ.
Eggert Þorbjarnarson.
Kveðga fró Æskulýðsfylk-
ingunni til Eggerts
Þorbiarnarsonar, fimmtugs
Fyrir hönd allra þeirra ungra sósíalista, sem
staríað haía í Æskulýðsfylkingunni, sendum við
þér árnaðaróskir okkar og kveðjur í tilefni afmæl-
isins.
Fyrir Z3 árum stóðst þú í fylkingarbrjósti þeirr-
ar framsæknu sveitar ungs fólks, sem setti sér það
mark að sameina ungt, róttækt og frjálshuga æsku-
fólk í eina fylkingu. Stofnun Æskulýðsfylkingar-
innar og saga hennar framan af er mjög tengd
nafni þínu. Þú varst forseti hennar fyrstu árin, og
sú elja og stjórnlist sem bú laaðir fram í þágu sam-
taka okkar varð til mikilla Heilla. * •
Þessvegna þakka ungir sósíalistar þér af heil-
um hug. Starf þitt allt í þágu samtaka okkar hefur
verið heilladrjúgt cg ungu fólki til fyrirmyndar.
Við óskum þess að hin sósíalíska hreyfing megi
enn sem fyrr njóta hins heilladrjúgja framlags
þíns til stefnu og starfs sósíalista.
Framkvæmdanefnd Æskulýðsfylkingarinnar
maður, flutti mál sitt af eld-
móði hugsjónamannsins en þó
jafnframt hlaðið ótrúlegri þekk-
ingu, af svo ungum manni að
vera. Það voru fáir ungir menn
á þeim árum. sem úr ræðu-
stóli höfðu jafn sterk áhrif á
tilheyrendur sína og Eggert.
Afturhaldið skildi lika að hér
var maður á ferð, sem var því
hættulegur. Kratabroddarnir,
sem þá höfðu Dagsbrún í sín-
um höndum, stóðu fyrir því á
árinu 1931 að Eggert var vik-
ið úr fé'aginu fyrir hina skel-
eggu baráttu sína. Brottrekstur
hans — og nokkurra annarra
félaga litlu síðar — átti að
lama hina róttæku í félaginu
með þvi • að svipta þá foryst-
unni. Þessi hópur var ekki stór
þá, en ég man eftir að við
sögðum broddunum þá að þessi
ungi maður ætti eftir að koma
við sögu í Dagsbrún þegar
verkamenn hefðu séð þeirra
rétta innræti og snúið við
þeim bakinu. Við vorum ekki
í neinum vafa um að framtíð-
in væri okkar. Einum áratug
síðar, 1942, var Eggert orðinn
ráðsmaður Dagsbrúnar fyrir
fyrstu stjórn Sigurðar Guðna-
sonar. Þessu starfi gegndi Egg-
ert í nokkur ár og ávann sér
sérstakar vinsældir félags-
manna.
Eggert hafði fengið inngöngu
í Dagsbrún aftur árið 1938,
þegar samfylkingaröflin í fé-
laginu höfðu sigrað. Frá þess-
um árum væri margs að minn-
ast, t.d. fyrstu samninganna
sem við stóðum í við atvinnu-
rekendur 1942, þá lítt reyndir
í þeim efnum, en þeir samn-
ingar marka tímamót í sögu
verkamannafélaganna. Þá væri
. einnig fróðlegt að rifja. „uj^,
þegar sömu cJflin í Dagsbrún
sem stóðu fyrir brottrekstri
Eggerts 1931 sviku okkur í
hendur brezka hersins í verk-
fallsbaráttunni í janúar 1941.
Þessi svívirðilegi verknaður
kostaði Eggert 8 mánaða
fangelsisvist hjá erlendum og
innlendum máttarvöldum. Með
þessari framkomu og öðrum
verkum sínum í verkfallinu
1941, gróf afturhaldið í Dags-
brún sína eigin gröf, sem það
féll í ári síðar og hefur ekki
uppúr risið síðan.
í faglegu hreyfingunni gegndi
Eaaert ýmsum trúnaðarstörf-
um. sat m.a. mörg Alþýðusam-
bandsþing sem fulltrúi Dags-
brúnar og var um skeið for-
maður Fulltrúaráðs verkalýðs-
félaganna í Reykjavík, svo
eitthvað sé nefnt. Eggert hætti
störfum hjá Dagsbrún til að
taka að sér enn vandameiri
störf fyrir stjórnmálasamtök
alþýðunnar. Sós’alistaflokkinn.
Þau störf ætla ég ekki að
rekja, enda væri bað mikið
verk. en í ö”u starfi sínu hef-
ur Eggert unnið sér vinsæld-
ir og óskorað traust félaga
sinna.
Á fimmtugsafmæli Eggerts
Þorbjarnarsonar er sannarlega
margs að minnast, en íyrst
og fremst er okkur þó í huga
hinn góði og tryggi félagi, sem
ávallt hefur verið reiðubúinn
til þess að fórna bókstaflega
öllu fyrir hugsjónir sinar og
málstað alþýðunnar. Hin ómet-
anlegu kynni við manninn
sjálfan eru okkur efst í huga.
Kæri félagi, um leið og ég
flyt þér innilegustu hamingju-
Ég var sendisveinn langt innan
við fermingu en fylgdist af á-
huga með rökvísu tali þínu. Mér
fannst þú bera af í umræðun-
um: Engin hálfvelgja, ekkert
hik; rökrétt og markviss stefna
að lokatakmarkinu, alræði ör-
eiganna á íslandi! Nokkru síð-
ar gekk ég í F.U.K. Síðan hafa
leiðir okkar legið saman.
Mig langar þess vegna til að
senda þér nokkrar fátæklegar
línur sem smá þakklætivott
fyrir allt það, sem ég hef af
þér lært og fyrir þá góðu og
tjrausty vináttu sem- á,r.milli
okkar hefur verið alla fjð. Þú
hefur alltaf verið sami fórnfúsi
trausti, samvizkusami og sí-
starfandi félaginn; alltaf reiðu-
búinn til að leggja máístað
okkar, 'úefnu okkar, flokki okk-
ar lið.
F.U.K., Æskulýðsfylkingin og
Sósíalistaflokkurinn hafa átt
starfskrafta þína óskipta á
fjórða áratug; á þessum árum
óskir bið ég þig og aðra að
afsaka þessi flýtisskrif, þér og
þínum óska ég gæfu og geng-
is á komandi t:mum og hreyf-
ingu okkar á ég ekki betri ósk
Framhald á 11. siðu.
4) — NÝI TÍMINN — Fimmtudagur 5. október 1961