Nýi tíminn - 05.10.1961, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 5. október 1961 — NÝI TÍMINN — Cl
Eftir að hafa fengið þessar
upplýsingar um helztu viðfangs-
efni tilraunastöðvarinnar skoð-
uðu blaðamaðurinn og ljós-
myndarinn stofnunina undir
leiðsögn Páls, Margrétar Guðna-
dóttur, Halldórs Grímssonar og
Guðmundar Gíslasonar. Skulum
við fyrst hlýta leiðsögn Páls,
fyigja honum til útihúsa stað-
arins og fræðast um leið um
þar sem við hittum hann fer
mar snciðar, allt niður i 4—^51
lerplötu, sem síðan er brugðið
ýnishorninu. Með Páli á mynd-
son tók myndirnar).
um og einangrunarklefum. Þar
sem sauðfjársjúkdómar hafa
fram til þessa verið meginvið-
fangsefni stofnunarinnar, er
sauðfé mest notað við tilrauna-
starfsemina. Kindur þær, sem
nctaðar eru við tilraunir með
langvarandi sauðfjársjúkdóma,
eru geymdar í sérstökum ein-
angrunarklefum, til þess að
koma í veg fyrir utanaðkom-
andi sýkingu. Kindunum er
gefið fóður gegnum op á klef-
anum og ekki er farið inn til
þeirra nema skipta um skó-
fatnað og föt og gæta ítrasta
hreinlætis.
Á búinu eru um 30 hross en
þau eru öll úti við og hið stóra
og bjarta hesthús er tómt. Úr
blóði hrossanna er unnið serum,
sem notað er til varnar sjúk-
dómi í unglömbum, er nefnist
lambablóðsótt.
Þá er hér í búrum og stíum
fjöldi smærri tilraunadýra,
svo sem hvítar mýs, naggrísir
og kanínur, en þessi dýr eru
hvarvetna í heiminum notuð til
tilrauna á vísind.astofnunum.
Einnig eru notaðar rottur og
gullhamstrar. Og fyrir hefur
komið, að notaðir hafa verið
hér kálfar og jafnve) apar.
— Það er ákaflega misjafnt.
hvernig dýratilraunum er hátt-
að, segir Páll. Það fer t.d. eft-
ir því, hver sjúkdómurinn er
og eftir hverju er verið að leita
með tilrauninni. Oft er hin eig-
inlega orsök sjúkdómsins ó-
þekkt og þá verður að gera
smittilraunir til þess að fá úr
því skorið, hvort hann er smit-
andi. Þannig var t.d. með visn-.
una, er byrjað var að rannsaka
hana. Við vissum, að um var að
ræða sjúkdóm, þar sem aðalein-
Hið nýja hús Tilraunastöðvarinnar a ð Keldum, seni enn er ekki fullbúið.
Hér verður að láta staðar
numið að sinni, en í næstu grein '
skulum við fræðast af Páli um
lyíjaframleiðslu á Keldum,
skoða rannsóknartæki með
Halldóri Grímssyni og spjalla
við Guðmu.nd Gíslason um
starfsemi . sauðfjárveikivarn-
anna.
sýkja átti. Er þá gert gat á
heilabúið á tilteknum stað ofan
á kúpunni og alllangri grannri
nál stungið í gegnum gatið inn
í heilann, nærri því niður í
kúpubotn. Meðan nálin er
dregin út er síðan dælt inn
ákveðnum skammti síundar,
þannig að sýkingarefnið fær
tækifæri til að dreifast um all-
mikinn hiuta heilans. Kindurn-
ar ná sér ágætlega eftir þessa
aðgerð, sem að sjálfsögðu er
gerð í svæfingu. Einnig tókst
að sýkja kindur af visnu með
vatnstærri síund, sem ekki gat
innihaldið neinar bakteríur og
gaf það til kynna, að hér væri
með mjög mikið þynntum
Vökva og einnig með tærum
vökva, sem engar bakteríur geta
verið í. Bendir það til þess, að
hér sé einnig um veirusjúkdóm
að ræða.
Til þess að sýkja kindur með
mæðiveiki hafa oftast verið not-
uð fleyti (súsplusion) úr sjúk-
um lungum, sem dælt er beint
inn í lungu tilraunadýranna.
Þessar tilraunir með visnu,
riðuveiki og þurramæði ^ru
töluverð þolinmæðisvinna, því
vegna hins langa meðgöngutíma
þessara sjúkdóma getur ein til-
raun hæglega tekið 2—3 ár.
Dýratilraunir geta einnig
Naggrís.
í-m| ri *i

® *
Dregið 31. október um 1. bílinn, en þaö heíur
þegar verið dregið um 500 vinningana, svo ac
þér getið strax vitað hvort þér haíið hlotið vinninc
BARÁTTAN GEGN

BUFJARSJUKDOMUM
andi á rannsóknarstöðinni
sjálfri fjórir sérfræðingar og
einir 10 aðstoðarmenn, og enn-
þá má búast við að þurfi að
fjölga starfsliðinu eitthvað dá-
lítið á næstu tveimur árum,
þegar flutt verður í þessa nýju
byggingu, en það er orðið að-
kallandi, því að sú vinna, sem
hér fer fram í húsinu, einkum
veirurannsóknir, samrýmist á-
kaflega illa vinnu við fram-
leiðslu á serum og bóluefnum.
tilraunadýr, tilraunastarfsemi
og lyíjagerð.
Við komum fyrst í krufning-
arherbergið, þar fer fram
krufning tilraunadýra og rann-
sóknir á aðsendum líffærum.
Þar var ekkert um að vera þá
stundina, en árlega fá tilrauna-
stöðin og sauðfjárveikivarnirn-
ar sendan fjölda líffæra til sjúk-
dómsgreiningar.
Þessu næst lítum við á til-
raunadýrin í búrum sínum, stí-
kennið var víðtæk lömun, sem
stafaði af skemmd í miðtauga-
kerfi, stóraheila, litlaheila og
mænu. Venjulega sýktust fáar
kindur á bæ og sjúkdómurinn
ágerðist mjög hægt en virtist
í öllum tilfellum draga dýrin til
dauða að lokum. Okkur tókst
fljótiega að flytja hann úr einni
kind í aðra. Notuð var síund
(extrakt) úr heila og mænu
sjúkra kinda og henni dælt
djúpt inn í heila kindanna, sem
um að ræða veirusjúkdóm, sem
síðar var staðfest á annan hátt.
Við sýkingartilraunir með
riðuveiki var höfð nokkuð önn-
ur aðíerð. Þar hefur oftast ver-
ið notaður mænuvökvi úr sjúk-
um kindum. Þó mænuvökvi úr
riðusjúkri kind sé lítið sem'ekki
frábrugðinn mænuvökva úr
heilbrigðum kindu.m við venju-
leg próf, virðist sýkingarmagn
í honum oft ótrúlega mikið, því
að tekizt hefur að sýkja kindur
haft þann tilgang að revna að
sýna fram á mismunandi smit-
leiðir, t.d. hvort saur eða þvag
sjúkra kinda veldur smiti, hvort
t.d. færilýs af sjúkri kind eru
smitberar, ef þær eru fluttar á
heilbrigt dýr o.s.frv.
Við könnun á gagnsemi bólu-
efnis er heldur ekki hægt að
komast hjá því að nota til-
raunadýr til bólusetningar og
síðan er íylgzt með mótefna-
myndun og viðnámsþrótti þeim,
sem bóluefnið skapar. Ef mað-
ur vill fylgjast nókvæmlega
með gangi sjúkdóms, er oft
handhægasta aðferðin að koma
honum af stað með inndælingu
í tilraunadýr og fá á bann hátt
tækifæri til þess að fylgjast
með honum frá byrjun. Þannig
mætti lengi telja.