Nýi tíminn - 12.10.1961, Blaðsíða 11

rifstjóri: Sveirm Kristinsson
Svart Geller
iifiíXB
•Gsm
:íu niíéS
Skákþinginu í Bled lauk með
enn nýjum sigri Michails Tals,
fyrrv. heimsmeistara. Ekki er
fjarri lagi að álykta, að Tal ,sé
sigursælasti skákmaður, sem
uppi hefur verið, ef miðað er
við skákmót (einvíg'i undan-
skiiin). Við Iauslega athugun
telst þættinum svo til, að af
þeim 7 stórmótum, sem Tal hef-
ur tekið þátt í síðustu 4 árin,
þá hafi hann hreppt efsta sæt-
ið í 6 og orðið meðal efstu
manna í því sjöunda. Slík
sigurganga á naumast nokkrar
hliðstæður, þótt maður leiti
aftur til hinna eldri heims-
meistara svo sem Aljechins og
Capablanca. Slikri reisn hefur
hann náð maðurinn, sem ekki
kunni að byggja upp stöður, að
dómi þekkts stórmeistara fyr-
ir tveimur árum. Hvort
sem Tal. kann nú að byggja
upp stöður eður eigi, þá fer
hitf'" naumlega milli mála, að
harin er sérfræðingur í að rífa
niður stöðu andstæðingsins.
Og ,þótt veilur kunni að leyn-
ast| í stöðubyggingu hans, þá
er það næsta sjaldan, sem and-
stæðingnum tekst að notfæra
sér þær. Það skyldi þó ekki
vera að þær væru byggðar úr
þéttara efni en í fljótu bragði
kann að virðast?
Hinr> glæsilegi sigur Tals á
þessu móti eykur enn líkurn-
ar fvrir því, að hann sigri á
næsta kandídatamóti og mæti
Botvinnik í þriðja sinn í ein-
vígi. Skyldi „gamli maðurinn“
standast þá þrekraun að nýju?
Árangur Fischers að hreppa
annað sætið á þessu móti og
sigla taplaus í gegn er svo frá-
bær, að ekkert kemst þar til
samjöfnunar, þegar- tekið er til-
lit til æsku hans. en hann er
aðeins 18 ára að aldri. Fischer
sigraði Tal og hlaut 3V2 vinn-
ing úr fjórum skákum, sem
hann tefldi gegn Sovétmönnum.
Er það mesta áfall, sem sov-
ézkir skákmenn hafa orðið fyr-
'ir síðustu 20 árin.
Þátturinn hefur áður látið í
Ijós þá skoðun, að það væri
æskileg þróun, ef þjóðir utan
Sovétsamveldisins tækju að
eignast skákmenn, sem hefðu
bein í nefinu, er þeir stæðu
andspænis hinum gerzku meist-
urum með því að ella kynni
svo að fára að skákmenn Vest-
urlanda fylltust vonleysi og
uppgjafaranda. Rússar þola að
vísu vel skakkafall sem þetta,
því segja má að þar í landi sé
nær ótæmandi uppspretta
nýrra stórmeistara sem og
skókfræðilegra hugmynda og
nýjunga. En þetta mót sýnir
þó að þeir verða að halda vel
vöku sinni og veldi þeirra í
skákheiminum er ekki eins yf-
irgnæfandi og það hefuy verið,
um alllahgt árabil. Það vérður
gaman að fylgjast með Fischer
á næsta kandidatamóti, en
heldur verður að teljast ólík-
legt' 'áð hann verði næsti á-
skorandi, svo sem sumir hafa
haft við orð. Það yrði þá sann-
köþuð „bylting í ríki útvaldra“.
Þar sem lesendur munu hafa
fengið heildarvinningstölur
mótsins og röð allra keppenda
þegar línur þessar birtast, þá
mun ég ekki fara frekar út í
þá sálma, aðeins drepa fáum
orðum á Friðrik Ólafsson.
Friðrik fór sem kunnugt er af-
ar illa af stað, hlaut t.d. að-
eins 3V2 vinning út úr 12 fyrstu
skákunum. Siðan hlaut hann 5
út úr þeim 7 sem eftir voru.
Þetta stafar auðvitað að miklu
leyti aí því, að hann teflir við
sterkari menn í fyrrihluta
mótsins en þeim síðari. Hann
er fremur óheppinn með liti
framan af, þannig að hann hef-
ur svart gegn mörgum hinum
sterkustu mönnum. En megin-
orsökin fyrir hinni slælegu
frammistöðu Friðriks í fyrri
hluta mótsins mun þó vera sú,
að hann hefur tekið „skakkan
pól í hæðina“ þegar í byrjun
og ekki .gert sér fyllilega grein
fyrir því, hve hér var um
sterkt mót að ræða. Hann kem-
ur í sigurv'mu frá svæðamót-
inu í Tékkóslóvakíu, sem
stóðst auðvitað engan samjöfn-
uð við þetta mót að styrkleika.
Honum má líkja við mann sem
fer frá rjúphaskytteríi á fc'gris-
dýraveiðár, og áttar sig ekki
nógu snemma á hinym breyttu
aðstæðum. Ég hef að visu ekki
séð neina af skákum Friðriks
frá rnótinu ennþá, en mér þyk-
ir líklegt að af þeim megi
greina, að hann hafi ekki ætl-
að sér af gegn liinum ster-kari
■ meisturum og'■ teflt jafnvel til
vinnings, þótt staðan gæfi ekki
tilefni til slíks. Slíkt er gjarn-
an hátterni ókvalráðra bar-
dagamanna sem Friðriks. Ef
hann hefði beitt meiri aðgætni
og hófsemi hefði hann vafa-
laust getað hreppt nokkru.
hærri vinningatölu. Plitt er svo
annað mál, hvort það hefði
.glatt hjarta vikingsins meira,
því hann kann bezt við að
bardaginn sé sem snarpastur.
Annars *þarf Friðrik ekki á
neinni afsökun að halda fyrir
frammistöðu sína á þessu móti,
því 8V2 vinningur er ekki léleg
útkoma í viðureign við þann
liðsafla, sem þarna var saman
kominn. Hann hefur haldið
nokkuð i «horfinu- með sinn
fyrri prðstír, ]iótt harðar kröf-
ur séu gerðar lil hans núorð-
ið. Hann er ekki jafnoki sterk-
ustu skákmanna heims enn sem
komið er a.m.k. En ef hann
heldur sig vfð efnið af þeirri
einbeitni. sem honum er lag-
in, þá má búast við miklu af
honum í framt'ðinni. því hann
ætti að geta bætt við sig í ein
15—20 ár ennþá. Svo hvísl
nokkurra svartsýnismanna um,
að Friðrik sé „búinn að vera“
á sér sem betur fer ekki meiri
stoð í veruleikanum en spár
þær um héimsendi, sem skotið
hafa upp kollintim: á undan-
förnum áratugúmppn allar lót-
ið sér til. skamníar: verða.
Mú fögnunv við heimkomu
stórmeistarans og óskum hon-
'Öm 'góðrár hvíldar eftir erf-
,iða raun,
Heill hildi frá!
í þessum toluðu orðum voru
að berast endanleg úrslit frá
Bled og fer vinningastaðan í
heild hér á eftir:
I. Tal ................ 14*/2 v.
2: Fischer ....;... . .. 13‘/2 v.
3.-5. Gligorlc, Keres
'Petros’jan .... " 12'/2 v.
6.—7. Gelléí', Trifunövic 10f/2 v.
8. Pármrt '.. .í,... '10 v.
"9;—.10'. ' Bisguir,' Mat-
anóvié -........ - 9% v.
II. —13. Dái'gá,- Donner'
1
fpíaínsbijp
Najdorf .... 9 v;. p
14. Friðrik ........... 8V2 V. '■
15. —16. Ivkov, Port-
isch .......... 8 v.
17. Pachmann .......... 7 v.
18. Bertok ............ 6'/2 v-.
19. Germek ............ 5V2 v.
20. Udovic ............. 4 v.
Fiseher er sá eini sem engri
skák tapar í þessu heljarmóti.
Fer hér á eftir ein af vinnings-^
skókum hans, en -sigurvegarinn
Tal verður væntanlega gestur
þáttarins síðar.
■ e o ■ * a
Hvítt: Fischer
(18. — Hd8 virðist hér betri
varnarleikur).
19. Db3!
(Nú fara þeir að strjálast
várnarmöguleikarnir hans Gell-
ers. 19. — Re7 mætti svara með
20. Hxe7 og 19. — Rf6; 20. Dþ7,
He8; 21. Hxe8t, Rxe8; 22. Hel
leiðir einnig til dauða. Geller
tekur því þann kostinn að af-
sala sér líftórunni með fljót-
virkum hætti).
19. — hxg4; 20. Db7, gxh3j-
21. Bg3, Hd8; 22. Db4f
og hér gafst Geller upp, þar
sem hann tapar bæði hrók og
riddara.
Skák þessi er mjög merkiteg
frá skákteoriskum sjónarhóli.

Hvítt: Fischer — Svart: Geller
SPÁNSKUR LEIKUR
1. e4, e5; 2. Rf3, Rc6; 3. Bb5,
a6; 4. Ba4, d6
(Vörn sú, sem Geller velur,
er kennd við Steinitz. Algeng-
ara er 4. — Rf6).
5. 0—0
(Þennan leik Fischers sæmir
skákfræðingurinn Pachmann í
byrjanabók sinni einkununni:
Veikur leikur, sem gefur svört-
um góða möguleika. Framhald-
ið sem Pachmann gefur er eft-
irfarandi: 5.— Bg4; 6. c3, Df6;
7. d3, Rg-e7; 8. Be3, Bxf3; 9.
Dxf3, Dxf3; 10. gxf3, g5! og nú
stendur -svartur vel. En báðir
keppendurnir .óhlýðnast fræði-
manninum að nokkru í þessari
skák).
5. — Bg4; 6. h3
(Hér birtist nýsmíði Fischers,
og virðist hann sannarlega ekki
háður neinni kreddubundinni
bókstafstrú. Pachmann drepur
að vísu á leikinn 6. h3, en tel-
ur að svartur geti svarað hon-
um árangursríkt með 6. — h5).
6. — Bh5
(Geller fylgir ekki ráði fræð-
ingsins, og komum við nú inn
á ókunnar slóðir. Gaman væri
að vita hvernig Fischer hefði
brugðizt við 6. — h5, en senni-
lega hefur hann haft eitthvað
óvænt í pokahorninu og Geller
óttast það).
7. c3, Df6; 8. g4
(Þessi leikur veikir að vísu
hvítu kóngsstöðuna, en hann er
þó sá eini sem. til greina kem-
ur. Hinum snjalla sóknarskák-
manni Geller tekst ekki að hag-
nýta ser þessa veikingu).
8. — Bg6: 9. d4!
(..Hvergi hræddur hiörs í
þrá“ Fischer hótar nú Bg5 og
9. — b5; 10. Bb3 mundi síður
en svo draga úr ógn þeirrar fórum sínum, og fundust þau við manni sínum.
hótunar. Geller afræður því að
PofalahöllÍB í Lbasa —
Þéssa fallegu mynd
fengum við nýlega
frá Kína. Á henni sést hin fræga Potalahöll í Lhasa, höfuðborg
Tíbets, speglast í vatninu. Þetta cr þrettán hæða bygging sem byggð
var fyrir um 700 árum.
Bandarískur njósnarahóp-
ur tekinn í Tékkóslóvakíu
Prag 24/9 — Innanríkisráðherra rannsókn hjá njósnurunum.
Tékkóslóvakíu hefur tilkynnt, að Forsprakki hópsins var banda-
afhjúpaður hafi verið flokk- rískur ríkisborgari, Emery Sar-
ur njósnara, sem starfaði í vest- mir, fæddur 1. september 1917
ur- og miðliluta Slóvakíu. í Acron í Ohio. Hann hefur und-
anfarið haft skráðan aðsetui’sstað
Njósnarahópur þessi hafði það í Vínarborg. Hann kom til Télxkó-
hlutverk að safna upplýsingum slóvakíu sem ferðamaður ásamt
um herbúnað Tékka fyrir banda- I konu sinni, Mary Sarmir. Frúin
rísk hernaðaryfirvöld. Hópurinn' var einnig virkur njósnai'i, og
hafði mikið af njósnatækjum í j var hún handtekin ásamt eigin-
hirða pe'ðið, sem honurn stend-
ur til boða. þótt ekki sé hægt
að segia. að það reynist hon-
um bitadrjúgt. Af öllum gangi
skákarinnar freistast maður til
að álykta, að fái hvítur færi á
að leika g4 í þessu afbrigði
bá sé öll uopbygging svarts:
Df6, Bg4 o.s.frv. vafasöm. Það
getur þá orkað til úrslita um
traustleika varnarinnar, hvern-
ig leikurinn 6. — h5 reynist).
9. — Bxe4; 10. Rb-d2. Bg6
(Þetta er ’aúðvitáð háífgerður
vandræðaleikur. éri óftir 10. —
Bxf3; 11. Rxf3. e4: 12. Hel, d5;
13. c4 lendir svartur í þreng-
ingum).
11. Bxc6+, bxc6: 12. dxe5.
dxc5; 13. Rxe5, Bd6; 14. Rxg6.
Dxg6
(14. — hxg6 veitir ekki svört-
um heldur nein teljandi sókn-
arfæri).
15. Helf Kf8
(15. — Re7 sýnist í fyrstu
eðlilegri leikur, en eftir 16. Rc4
á svartur við mikla -erfíðleika
að glfma og nær ekki að
hróka)
16. Rc4 h5; 17. Rxd6, exd6;
18. Bf4, dS
þennan sérstaka tón sem ríkir
milli íþróttafólks.
Hún hefur verið driffjöður í
félögum sínum jafnframt því
að vera fremst í íþróttagrein
sinni. Og þótt hún hafi hætt
að taka þátt í hinum ýmsu
íþróttum öðrum en tennis, hef-
ur hún samt verið hmn eggj-
andi og hvetjandi kraftur I
norskum íþróttum.
Hennár daglega starf er að
stjórna tveim vei'ksmiðjum og
er önnur þeirra skíðaverksmiðja
og stjórnar hún þar með mik-
illi röggsemi. Gengur hún þar
til verks með sama krafti og
Samkomusalur á 3. hæð ,.0.jþegaf*S<4ión‘ æfði og keppti.
Á þriðju hæð hýssins verða Hcnni er þetta í blóð borið, og
Framhaid' af 9. síðu.
ar.
Laila hefur sagt í blaðavið-
tali að allstaðar éða í öllum
þeim íþróttagreinum sem hún
hefur iðkað hafi hún fundið
þetta sérstaka andrúmsloft, og
Mál og mennénj
Framhald af 2. s(ðu.
anlegt samstarf.
skrifstofur fyrir framkvæmda-
stjórn og bókhald verzlunarinn-
ar, einnig fyrir tímaritið Mel-
korku, og Einar Andrésson fær
í fyrsta sinn skrifstofu handa
sér. Á sömu hæð fær bókmennta-
féiagið samkomusal sem tekur
um hundrað manns til fyrir-
lestrahalds, bókmenntakynninga,
bóka- og listmunasýninga o.s.frv.
Skrifstofa bókaútgáfunnar og
Tímarits Máls og menningar
verður framvegis í Hólaprenti,
Þingholtsstræti 27.
er sama, hvað hún tekur sér
fyrir hendur.
Laila er að nokkru kunn ís-
lenzkum handknattleiksstúlkum.
Hún kom með Gerfen hingað
1955, sem var mjög vel heppn-
um ferð, og undanfari stærrl
viðburða, og síðar í Noregi mun
hún hafá' reynzt þeim góður
haukur í horni. Munu þær og
aðrir, sem afrekum og stárfi
unna, óska henni til hamingju
með afrekið: Hundrað sinnum
Noregsmeistari.
Flmmtudágui’' 12. október 1961 — NÝI TÍMINN — (íf