Nýi tíminn - 09.11.1961, Blaðsíða 5

Natosendlaf afhjúpaSi? ansfanfjalls
Mennirnir, sem kalla sig vini „vestrænnar samvinnu*' og
lýst hafa því yfir, að þeir Iíti á samtök almennings og fundi
sem „samsafn fífla einna“ efndu tii almenns fundar á Scl-
fossi á sunnudagskvöld — en þorðu ekki að bera framkomna
tillögu undir atkvæöi fundarmanna.
Fundur þessi var -sá fyrsti, er hinir ungu Natovinir efna
til utan Reykjavíkur, og var þar svo að þeim þjarmað að
væntanlega verður bið á að þeir efni á ný til slíkrar sam-
komu.
+ SMALAÐ A FUNDINN
Srnalað hafði verið á fundinn af miklu ofurkappi og var
hann allfjölmennur, en mikið var um unglinga um ferm-
ingaraldur.
Málshefjendur á fundinum voru auglýstir sem fulltrúar
lýðræðisflokkanna og voru þeir Guðmundur Garðarsson,
sem kynnti sig sem Heimdelling, Pétur Pétursson toppkrati
og sá þriðji Tómas ÁrnasonJ„á teppinu" fyrrv. formaður
varnarmálanefndar, er skyldi mæla fyrir munn framsókn-
armanna, en hætt er við að þunnskipaður yrði sá hópur
» .vfl'átös^jifLaiiféifes' ei' iúðurkenndi það fulltrúaval, sem her-
mangarar íhaldoins þarna gera fyrir framsóknarmanna
hönd.
i fiL
p,
' fiWF I
!P c <
'M
& VAKTI LITLA HRIFNINGU
Var málflutningur þremenninganna allur með því sniði að
iitla hrifningu vakti hjá fundarmönnum, enda láðist þeim
algerléga að færa að því rök, hvaða erindi ísland ætti í
•stríðsbandalagið Nato eða hvaða gagn okkur væri að her-
námsliðinu á Keflavíkurflugvelli í stríði eða friði.
Virtist skilningurinn á viðhorfum hér við ölfusá á íslandi
í bágþornasta lagi en þeim mun hærra galað um atburði við
Volgu í trausti þess að fjarlægðin gerði örðugra fyrir um
að rekja sundur blekkingavefinn.
___________________væoinnar'
fM J-M mM
ÍIlS!L$INKI í Íéenil'-Keklíonen- forseti
helt í gær, nýKommn heim rra Banaankjunum, let hann
i Ijós áhyggjur yfir hinni öru hervæðingu í Vestur-Þýzka-
landi og sagðist skilja ótta manna í Sovétríkjunum við
pá þróun. Jafnframt lagði hann megináherzlu 'á nauð-
syn þess að Finnar stæðu allir sem einn: saman urn
hiutleysisstefnuna sem éin .gæti tryggt framtíðþeirra.
Að loknum framsoguræðum tók
til máls Giinnar Bened^ktsson í
Hverágerði. Setti hann Natoung-
mennin góðlátlega' á hné sér og
Ieiðrétti ýmsar fráleitustu stað-
hæímgarnar í málflutningi þeirra.
Að lokinni ræðu Gunnars
höfðu beðið um orðið Jónas
Árnason, Ragnar Arnalds og Gísli
Gunnarsson er staddir voru á
fundinum. Kom þá í ljós að
fundarboðendur voru ekki á því
að ieyfa liðinu er þeir- höfðu
smalað á fundinn að heyra of
stóran skammt af rökum' her-
námsandstæðinga og kröfðust
þess að nú kæmi fram varaþing-
maður Alþýðuflokksins, hinn al-
kunni Unnar Stefánsson.
Ek.ki munaði vini vestrænnar
samvinnu um að framkvæma slík
smá frávik frá lýðræðislegum
fundarreglum.
Kom Unnar í stólinn og gerði
■sitt bezta til að íhaidsliðið á
fundinum gæti í næstu kosning-
um ruglazt á honum og Ingólfi á
Hellu, en ósköo virtist samt fund-
argestum lítið til mannsins koma.
Sáu nú fundarboðendur sár
ekki lengur fært að neita and-
stæðingum sínum um orðið og
gerðu þeir Ragnar, Jónas og Gísli
Ijósa grein fyrir öllu eðli þess
hernaðarbandalags er fundarboð-
endur sendi, sýndu fram á hina
óskaplegu misnotkun afturhalds-
manna og nýfasista á orðunum
lýðræði og frelsi, lögðu fram hin
einföldu rök 1-slendinga fyrir því,
að við eigum ekki heima í stríðs-
bandalagi og afhjúpuðu kenning-
ar Natomanna um varnartilgang
hernámsliðsins.
' Er Jónas Árnason hóf mál sitt
hugðist forystulið íhaldsins á
fundinum, sem var slegið ótta við
að mál Jór.asar næði eyrum fund-
Kekkonen minntist á orðsénd-
ingu sovétstjórnarinnar, þar sem
hún fer fram "~á viðræður við
þá finnsku vegna vaxandi hættu-
ástands í löndunum við Eystra-
salt.
— Ég veit vel, sagði forsetinn,
að í Sovétríkjunum óttast menn
mjög hina öru hervæðingu í
Vestur-Þýzkalandi og ég héf í
viðræðum mínum við vestræna
stjórnarleiðtoga ekki dregið dul
á að ég sjálfur sem Finni er
uggandi af sömu ástæðum.
— Það er ástæða til, sagði
Kekkonen, að \'ísa á bug þeim
ástæðulausu staöhæfingum að
sjálfstæði Finnlands sé í hættu,
að fram verði settar kröfur um
herstöðvar, um ógnanir til að
valda stjórnarskiptum o.s.frv.,
sem birtar hafa verið í vissum
erlendum blöðum.
Það sem langmestu máli skipt-
ir í orðsendingu Sovétríkjanna
ér það viðhorf til utanríkisstefnu
Finnlands sem þar er látið í Ijós.
Sovétríkin virða hlutleysisstefnu
Finnlands og Finnar geta því
haldið áfram á þeirri braut sem
hlotið hefur viðurkenningu stór-
veldanna bæði í austri og vestri.
Giumlvöllur öryggisiiis
Kekkonen sagði áð vai'ðveizla
hlutleysisins væri sér öllu öðru
mikilvægara. Hann minntist
orða Paasikivi forseta 1955: „Ut-
anríkispólitískt öryggi er hverri
þjóð mikilvægast, en Finnum þó
fremur en öðr-um. Séum við ör-
uggir að þessu leytinu, bjaryast
allt annað‘.‘. Og Kekkonen bætti
við: „Utanríkispólitískt öryrgi
okkar grundvallast -a . traustu
sambandi við Sovétrflsin. á hlut-
lej'sisstefnu okkar s'em er því
nátengd, og á viðurkenn’ngu
vesturveldanna á þessari st'ðu
okkar. En Um þessa stef.nu
verðum við að standa eiphi'ga
saman, í því meiri eindrægui ,jpví
meiri torfærur sem eru á .y'ggin-
um“.
nm v
GENF 2/11 — Á n'íunda hundr-|
að kjarneðlisfræðihgar frá 21
landi, þar á meðal Bandaríkj-
unum, Sovétríkjunum, Bretlandi
og Frakklandi, sendu á fimmtu-
dag.'nn ríkisstjórnum þessara
fjögurra kjarnorkuvelda áskor-
un um að stöðva tilraunir með
kjarnorkuvopn.
í áskoruninni lát'a. vísinda-
mennirnir í Ijós þungan ugg
vegna þess hversu viðsjár yaxa
í heiminum, og hafi sú þróun
Russell seglr
stefna að
grmanna, upphefja sýnikennslu í
þeim málflutningi sem forystulið
Heimdallar lærði af nautpeningi
endur fyrir löngu og síðan hefur
gengið að erfðum í þeim félags-
skap — en þeir komust brátt að
raun um, að þeir voru reyndar
ekki staddir í Siálfstæðishúsinu í
Reykjavík og þögnuðu því hálf
skömmustulegir er ljóst varð að
baulið mætti almennri fyrirlitn-
ingu fundarmanna.
Svo er að sjá á frétt af fund-
inum, er birt var í gær í heild-
salablaðinu Vísi. að Natoliðið ótt-
ist að málflutningur Jónasar hafi
jafnvel náð eyrum hinna dauf-.
ustu í þeirra hópi, því að þar er
fullyrt að vfst hafi jú Heim-
dallarlið dugað!
Geta má til marks um sann-
leiksgildi fréttar Vísis að Jónas
er þar sakaður um persónuleear
svívirðingar, en hann vék alls
ekki persónuléga að einum né
neinum.
Á fundinum töluðu nokkrir
menn til viðhótar og voru í þeim
hóoi bæði hiálpai'menn fundar-
boðenda og andstæðingai'. Fóru
umræður kurteislega fram unz í
fundarlok, er Gunnar Benedikts-
son lagði fram svohljóðandi til-
lögu:
„Almennur fundur haldinn á
Selfossi 5. nóv. 1961 skorar á Al-
þingi að lýsa yfir því að aldi-ei
verði leyfð staðsetning kjarnorku-
vopna á Islandi, né þeim beitt
héðan.“
Hér var það, sem gríman datt.
Fulltrúi Heimdallar í hópi fund-
arboðenda stökk á fætur og lagði
blátt bann við því að fundurinn
gerði nokkra ályktun (trúr kenn-
ingu Morgunblaðsins um að á
slíkum fundum vær! „samsafn
fífla einna“), kvað hann gerð á-
LONDON — í ræðu sem heim-
spekingurlnn Bertrand Russell,
forvígismaður baráttunnar gegn
kjarnavopnum í Bretlandi, hélt
um síðustu helgi á fundi til
mótmæla gegn tilraunum með
kjarnavopia, sagði hann, að í
Bandaríkjunum ynnu viss öfl
markvisst að því að hrinda
mannkyninu öllu út í kjarnorku-
stríð.
Russell komst svo að orði að
áheyrendur hans mættu þakka
sínum sæla fyrir að vera á lífi
eftir eitt ár, þar eð hættan á
kjarnorkustríði væri nú orðin
geigvænlegri en nokkru sinni
fyrr. Svo v.rtist sem fæstir gerðu
sér þessa miklu hættu ljósa.
Enn síður gerðu menn sér
grein fyrir því að í Bandaríkj-
unum fengju þau öfl stöðugt
meiri byr undir vængi sem vildu
hefja stríð með kjarnorkuvopn-
um áður en langt liði.
Russell lauk ræðu s'nni með
því að ítreka þá skoðun sem
hann hefur áður oft látið í ljós,
að Bretar eigi að segja sig úr
Atlanzbandalaginu og taka upp
stefnu hlutleysis. Þeir hefðu
hvort sem væri „aðeins lítil-
fjörlegu hlutverki að. gegna í
bandalaginu“.
Fundurinn samþykkti að senda
svissnesku stjórninni t.'lmæli um
að hún kallaði saman alþjóða-
ráðstefnu til að koma á algeru
banni við tilraunum með kjarna-
vopn. Jafnframt voru send
skeyti til stjórna kjarnorkuveld-
anna fjögurra, Sovétríkjanna,
Bandaríkjanna, Bretlands og
Frakklands, þar sem skorað var
á þær „að taka hverju fundar-
boði sem þeim kynni að verða
sent“.
lyktana vera eitt af því, sem
aldrei tíðkaðist á hinum lýðræð-
islegu fundum þeirra vinanna
vestrænu.
Þótti fundarmönnum þetta und-
arleg skýring og varð endirinn
sá að Heimdellingurinn leyfði
náðarsamlegast að fundurinn
skæri úr um hvort þar skyldi
heimilt að greiða atkvæði um
tillöguna!
Hófust síðan handaupprétting-
ar og varð nú fundarboðendum
heldur órótt, því að ekki mátti á
milli sjá hvorir voru fjölmennari
„lýðræðissinnarnir“ eða hinir.
Var reynt að telja og helzt
komizt að þeii'ri niðurstöðu að
fundurinn bannaði sjálfum sér
að lýsa andstöðu við kjarnorku-
vopn á Islandi. Atkvæðatölur ná-
lægt 55 gegn 45 og nutu þeir
vestrænu þar fermingardrengj-
anna, sem smalarnir 'pössuðu að
ekki vikju af fundi, þó að komið
væri fram yfir miðnætti.
Leið nú að fundarlokum en
undir svefninn fengu fundarmenn
samt skammt af áróðurskvik-
mynd frá upplýsingaþjónustu
Bandaríkjanna og ókeypis bækl-
ing um Nato, myndskreyttan með
hershöfðingja þess í fullum
skrúða, þ.e. hinn gamla nazista-
hei’foringja Speidel — lýsandi
tákni þeirra „hugsjóna“, sem nú
eru boðaðar í nafni vestrænnar
samvinnu.
Skyldu vestrænu vinirnir þrír
hafa heyi't þau orð, sem fundar-
stjórinn á fundinum mælti að
lokum: „Eflum þá eina vestræna
samvinnu, sem tryggir að ísland
sé aðeins fyrir lslendinga“?
náð hámarki með því áð ti'rohn-
ir með kjarnorkuvopn eru háfn-
ar á ný.
Engin styrjöld milli stórvel-da
verður takmörkuð' -við gámal-
dags vopn, segja tnéi'ftdawienttirn-
ir, hún hlyti óhjákvæmilega; ;að
verða kjarnorkustýtjölll1.1 Enginn
áv.'nningur við svQk'alláðan’ hérn-
aðarlegan sigur féer1 réttlséttc’-þá
óskaplegu og varanlegu -éyði-
leggingu sem kjarnavopn niyndu
valda.
Það er ekki óhjákvæmilegt að
milliríkjadeilur endi með é:íhl-
beitingai, segir í ávarpinu. Öt-
ul barátta allra skynsámra
manna í öllum löndum getur
komið í veg fyrir að gripið sé
til valdbeitingar til að kó'ma
fram vilja sínum.
Meðal þeirra sem undirr.'ta á-
skorunina er sovézki Nóbels-
verðlaunahafinn I. E. Tamm og
aðrir vísindamenn.
Kristján
Guðmundssðii
Framhald af 4. síðu.
maður lífsglaður og léttur í
lund. Hann var um margfa ára
skeið í fremstu víglínu í
skemmtanalífi Eyrarbakka og þá
ekki sízt á leiðsviðinu, þar sem
hann veitti mörgum glaða stund
af meðfæddum eiginleikum á
þessu sviði, sem voru að dómi
„lærðra“ frábærir.
1 samræðum og viðkynningu
var Ki’istján sérstæður. Hisp-
ursleysi hans, glaðværð og ein-
lægni, voru viðmælanda óraek
sönnum þess, að þar fór maðut’
sem sannarlega átti „hjartað
sanna og góða“.
Ég sakna Kristjáns vinar
míns úr forusturöðum vei’ka-
lýðssamtakanna í Ái’nessýlu. Ég
færi honum þakkir fyrir Óll
hans mörgu störf í þágu v.erka-
fólksins í þessu byggðarlagi.
Þakka honum vináttu og holl
ráð í margra ára samstarfi. Og
á engan hátt getur verkalýðs-
hreyfingin í Árnfessýslu haldið
minningu hans betu.r í heiðri,
. en með auknu starfi 'og . stærri
franxlögum í þágu beirra mcrgu,
sem undir vökullri for.ustu
verkalýðssamtakanna ei.aa allar
afkomuvonir sínar og lífsham-
ingju.
Ég votta ástvinum . Kristiáns
og verkafólki öllu á Eyrarbakka
samúð mína.
Blessuð sé minning þessa
'heiðursmanns.
Björgvin Sigurðsson.
Fimmtudagur 9. nóvember 1961 — NÝI TÍMINN
(5;