Nýi tíminn - 23.11.1961, Blaðsíða 2

Einar ©Egeirsson: NQKKRAR SÖeUFALSANIR RAKTAR
gri mönnum Framsóknar mnn
ekki takast að láta ilokkinn þjóna
aiturhaldinu á ný eins og íorðum
Hægri menn Framsóknarílokksins
óttast þá sterku kröíu alþýðunnar og
friálshuga fólks um land allt að allir
vinstri ^menn sameinist gegn því
skefjalaiisa afturhaldi, sem nú er
dunið yiir landið. Þessi nátttröll ,frá
skeiði helmingaskiptanna langar í
gamla íhaldsfletið og eru öðruhvoru
að lauma inn í Tímann greinum, sem
eiga að drepa niður vonina um
vinstra samstarf hjá fólkinu. Eink-
um reyna þeir að sá því eitri í sál
sinna manna, að Sósíalistaflokkur-
inn vinni í þjónustu afturhaldsins.
Þessvegna sé ekkert vinstra samstarf
mögulegt. — Og þannig á að áliti
þessara hægri manna að búa í hag-
inn fyrir að Framsókn fari með í-
haldinu í stjórn, — það sé betra en
að „ótætis kommarnir'' geri það og
vinstri stjórn hafi hvort sem er ver-
* i n» yc* i ■
ið óhugsandi.
. ••■ ..... ..i...,
Það cr vcl liægt, fyrir,
vinstri tifl landsins að ná
nieirihluta þjóðar og þiíigs, f
ef þau aðcins standa sara- i
einuð um róttæka, þjóðlega
stefnuskrá GEGN erlendu
auðvaldi og hervaldi og
MEÐ stórhuga uppbyggingu
landsins samkvæmt vitur-
legri áætlun um þjóðarbú-
skapinn.
En til þess að slíkt megi
verða þprfa vinstri menn að
varast þessar sundrungartil-
raunir hægri manna Framsókn-
ar. Og því þarf að hrekja jafn-
óðum þær blekkingar, sem
þessir hægri menn eru að
lauma út. svo sem greiniiegast
sá-st í Tímanum nýlega.
Þar eru rakin að áliti hægri
manna fjögur söguleg dæmi,
sem eiga að sýna að Sósíalista-
flokkurinn sé til lítils gagns í
..baráttu gegn afturhaldi“, af
því Sjálfstæðisflokkurinn hafi
að einhverju leyti verið Sósíal-
istaflokknum sammáta. Skillu
þau nú rakin.
I.
Fyrsta sagan er frá 1042.
l»í gerðist tvennt. Sjá!fstæðis-
f'okkurinn og Framsókn hiifðu
sett bráðabirgðaliig um gerðar-
dóm í jánúar 1942. Afturhalds-
stjórn þeirra gerðist þarmeð
sek um versta afturhaldsódæði,
sem unitið liafði verið í kaup-
gjaldsmálum fram að ágúst
1961. ,
Verklýðsflokkarnir sprengdu
þessa afturhaldsstjórn á kjör-
dæmamjjlinu. Afturhaldssamt
og óréttlátt kjördæmaskipulag
varð að! víkja fyrir lýðræðis-
iegra skípulagi. Verklýðsflokk-
arnir \|sittu minnihlutastjórn
Ólafs Tjhors hlutleýsi, meðan
stjórnarskrárbreytingin var
gerð. j
í bæði kaupgjalds- og stjórn-
arskrárniálinu var um að ræða
baráttu Mramsækinnar alþýðu
fyrir biettum lífskjiirum og
mannréttindum. í báðum mál-
unum Var Framsókn aftur-
haldsmcgin. En Sósíalistaflokk-
urinn bgrðist gcgn afturhald-
inu og • gcrræðiroi, hver svo
sem framkvæmdi það.
Blindif mega hægri ménn
Framsókhar vera. að þeir skú’i
enn ekl^ert ’hafa lært, heldur
kjósa að rifja upp skömm síha
og afturhaldssemi frá liðnum
' - ' ~ " f- ~i~ V
■’ íí*'i . x
árnnj, sem þeir ættu helzt að
kjósa að gleyrpskan. græfþ ;>>§,- j
Tb V
fto sset; ficta >
taihiv atviijúi
’sbc hr,‘
etí öí;
m
iiioi
Jióqeí;
Önnur sagan er frá 1944, um
nýsköpunarstjómina.
Haustið 1944 sátu allir fjórir
þingflokkarrir í löngum samn-
ingum um fjögra flokka stjórn.
Framsókn hætti þeim samning-
um í október 1944 og bjóst
þarmeð við að hafa eyðilagt
möguleika stjórnarsamvinnu um
nýsköpun atvinnulífsins.
Hvað Var það sem Framsókn
vildi þá?
Hún vildi í fyrsta lagi hindra
kauphækkanir verkamanna. —
Það stóðu þá yfir verkföll. —
— Framsókn heimtaði að hætt
væri að tala við „kommún-
ista“ og kaupið væri Iækkað.
Tíminn þafði beinlínis átalið
„undanhald atvinnurekenda í
kaupgjaldsmálunum“ og stapp-
að í þá stáþnu að.leggja til
ófriðar við verkamenn. Verk-
föllin voru að dómi Timans
sönnun ‘fyrir þýí • áð „kommún-
istar 'méfríá ékke't't með friðar-
og samninesskr.afi. . sínu. . heldur .
vinna markvíst að upplausn
og eyðileggingu ríkjandi ’þjóð-
skipulags með öllum' áthöfnum
sínum“. (Tíminn 15i- septembe.r
1944). —■ Mfið.-öðrum orðum;
Framsókn var þá afturhaldið i
káupgjaldsmálum.
í ö'ðru lagi vildi Framsókn
hindra 'myndurí fjögra flokka
stjórnar um stórhuga nýsköpun
alls atvinnulífs á íslandi.
Skömmu eftir að Framsókn
sleit samningum 3. október,
bauð Eysteinn Jónsson Sjálf-
stæðisflokknum samstjórn þess-
ara tvcggja flókka og minntist
þá ekki á nýsköpun atvinnu-
lífsins, 'samanber, játningu Ey-
steins \ Tímanum' 4. nóv. 1944.
Með öðrum orðum: Það sem
hægri mer>n Framsóknar vildú
1944, var afturhaldsstjórn til
að lækka kaup hjá verka’ýðn-
um.
Sósíálistaflokkurinn hinsveg-
ar knúði fram framsækna rik-
isstjórn, er bætti kjör verka-
lýðsins og skapaði míiguleika
fyrir íheiri og varanlegri kjara-
bótum með hinum ný.iu at-
vinnutækjuni,'er keypt voni til
landsins eða byggð í landinu.
Melrihluti þingflókks Sjálfstæð-'
isflokksins varð með - nýsköp*
uhinrii, • minnihlutinn var ' á
móti henni, með Framsókn.
...... .bnfflfví.orí
JJÍIVOll'í _
,, .ÞrySja.: sagsti 'ér ¥rá haustinu
Þegar vinstri stjórnin var
mynduð 1956. var vitanlegt að
flokkar vinnandi stéttanna
urðu að búa sig undir það að
hækka með tímanum kaupmátt
vinnulaunanna. Til þess að
skapa sterkar forsendur fyrir
slíku, þurfti að koma á heild-
arstjórn á þjóðarbúskapnum,
eða minnsta kosti á fjárfest-
ingunni, með meiri eða minni
áætlunarbúskap. Alþýðubanda-
lagið lagði því til við undir-
búning bankamálsins veturinn
og vorið 1957 að stjórn Seðla-
bankans yrði um leið áætlun-
arráð, ti] þess að einbeita þann-
ig fjármagni og vinnuafli
landsmanna að aukningu at-
vinnulífsins og kjarabótum al-
þýðu. Alþýðuflokkurinn var
með því. Hægri menn Fram-
sóknar jiverneituðu. Þar var
enn sami fjandskapurinn við
áætlunarbúskap og 1944. Hægri
menn Framsóknar heimtuðu
einræði sitt og Vilhjálms Þór í
Seðlabankanum; Það var.látið
undan þeim.
Verkamenn höfðu eftir marz-
verkfallið 1955 haft kaupgetu
tímakaups er var 100 stig síð-
ari 9 mánuði ársins eða sama
og meðaltal ársins 1945. 1956
var kaupgetan 97,2 — 1957
var hún 95,8. —■ Verkamönnum'
af öllum flokkum í Reykjavík
fannst sanngjarnt að kaup
hækkaði. Verkamenn úti upr
land undu hag sínum betur,
því vinstri stjórnin hafði af-
máð atvinnuleysið úti um land,
er var þeirra vesti fjandi. —
Haustið 1958 var samið um
kauphækkanir í Reykjavík.
Fulltrúi Framsóknar í bay.ar-.
stjórn Reykjavíkur gerði sér-
staklega tillögu um að ganga
að kröfum Dagsbrúnar. Með
þeirri kauoliækkunum varð
kaupgeta tímakaups 1. des.
1958 104 stig, — m.ö.o. 4 stig-
um hærrj en 1955 (9 mán.),
eða 1945. Það var nú allt.
Var ósanngjarnt að krefjast
þess að kaupg.iald stæði, —
sumpart á kostnað olíuhring-
ánna og annarra auðfélaga í
Reykjavík, sumpárt í krafti
betri skipulagningar þjóðarbú-
skapárins,. sem hefði verið haf-
in, ef Framsókn hefði ekki
þvernéitað- hveitjum snefil “á-
ætlunarbúskapar?
En hægri menn Framsóknar
riftu vinstri stjórninni, eftir
að hafa skipað verkamönnum
að samþykkja 8% launalækk-
un," >— sem þeir auðvitað ekki
hlýddu — og síðan var ekki af
hálfu Framsóknar talað né
reynt að semja við fulltrúa
þeirra.
Framsókn var þarna aftur-
haldsmegin, heimtaði kaup-
kúgun eins og 1942 og 1944 og
1955. Sósialistaflokkurinn stóð
rrieð kaupkröfum verkamanna,
i Ifan' I' rji Jf 'l i ia
þá sem ætíð, af því hann voit
að það er grundvöllut fyrir
þær.
En það kostar ætíð baráttu
að knýja þær kjarabætur
fram, bæði með breytingu á
þjóðarbúskapnum og með því
að ganga á gróða auðfélaga.
— Þá baráttu lieyr Sósíalista-
flokkurinn með verkamönnum.
— En hægri menn Framsóknar
hafa oftast frekar kosið að
standa þá með einkaauðvald-
inu, — nema síðastliðið sum-
ar. Þá bætti Framsókn sannar-
lega fyrir margar fornar synd-
ir með drengilegri framkomu
enda varð íhaldið reitt í henn-
ar garð!
Barátta Sósíalistaflokksins
haustið 1958 var því framsæk-
in barátta gegn auðvaldi og
fyrir ’kjarabótuni.
Sá verknaður Framsóknar að
rjúfa vinstri stjórnina, var
hinsvegar sú dyggasta þjón-
usta. sem hægri menn Fram-
sóknar hafa veitt afturhaldinu
á iillum sínum ferli.
ira.
Fjórða sagan er frá kjör-
dæmabreytingunni 1959.
Sú breyting'vaf eip 'hin lýð-
ræðislegasta, er gerzt hefur á
íslandi. Kjördæmaskipun, er
orðin var úrelt fyrir þróun
þjóðfélagsins, var brey-tt í jafn-
aðarátt.
Framsókn hafði. . Jiátíðléga,
heitið verklýðsflokkununí lýð-
ræðisleguni endurbó'.uin á
k jördæmaskipulagíiiú, ér'Viiistf Þ ’
stjörnin var mynduð 1956. Ilún
hafði svikið það. — Enn einu
siríni neydöúst: verklýðsflókk-
arnir til að seifijá við íhaldið
um lcjörd æ mátír ey trrí gu, -—
eins og 1931 og 1942, Framsókn
hafði ekkert lært. Aðeins hugs-
að um að halda í gömul for-
réttindi.
Það var verkalýðurinn, og
með lionum Sósíalis'aflokkur-
inn, sem stóð með lýðræðisleg-
um framfiirum 1959. en Fram-
sókn með afturhaldi.
Svona eru þá sögur Timans
sundurraktar.
Það mætti bæta því við að
í janúar 1959 hjálpaði Fram-
sókn svo afturhaldinu til að
banna vísitöluútreikning á
kaupgjaldi og gerði þannig aft-
urhaldinu mögulegt að ræna
kaupinu af verkamönnum, en
Framsókn gat þá fellt þessi
kaupránslög Alþýðuflokksins
i efri deild, ef hún hefði viljað.
Hitt er svo aftur allt annað
mál að ill kjör verkalýðsins í
dag stafa m.a. af því að Sjálf-
stæðisflokkurinn og Alþýðu-
flokkurinn hafa 55% kjósenda
á íslandi og því mcirihluta á
Alþingi samkvæmt réttlátri
kjördæmaskipun.
Er það hinsvegar meining
Framsóknar að Framsókn og
Alþýðubandalagið ættu að hafa
meirihluta á Alþingi í dag með
t.d. 45% þjóðarinnar? Er það
hennar hugmynd um lýðræði?
Erum við sumir kallaðir ein-
ræðisagentar. af því við álítum
slíkt ekki leiðina til yfirráða
alþýðunnar á íslandi?
Skoðun mín er sú að Fram-
sókn, Alþýðubandalag og Þjóð-
vörn og allir þeir menn, sem
kosið hafa núverandi stjórnar-
flokka en vilja bætt Iífskjör al-
þýðunnar »g herinn burt, eigi
að taka höndum saman í
vinistri þjóðfylkingu er fái þjóð-
armeirihluta á bak við sig og
í krafti hans meirihluta á AI-
þingi og geti þarmeð myndað
sterkari, betri og varanlegri
vinstri stjórn en þá, sem komst
til valda 1956, en Framsókn
eyðilagði 1958. Ég hcld, að
meirihluti Framsóknarflokks-
ins sé mér sammála um þetta
og muni ekki láta neinum
hægri öflum haldast uppi að
reka cnn einu sinni erindi aft-
urhahlsins, eins og stundum
fyrr.
EINAR OLGEIRSSON.
framieiði 10 þus. fonn
Rædd var á furidi sameinaðs
þings nýlega tillaga sem allir
þingmenn Norðurlandskjördæm-
is- eystra flytja.. um ,kísilgúr.verkr.
smiðju við „Mývatn..............
. Tillagan er þannig;
„Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að láta nú þegar
gera nauðsynlegar ráöstafan'ir til
þess að fá úr því -skorið hvort
ekki sé árðvænlegt að koma upp
verksmiðju. til vinnslu kísilgúrs
úr Mývatni og kanna þá jafn-
framt, hverjar leiðir séu heppi-
legastar til þess að tryggja fjár-
,'hagsgrundvöll þeirrar verk-
V3miðju.“
" 1 framsöguráeðu gat Magnús
Jónsson þess, að' talið væri að
stdfnkostnaður verksmiðju er
framleiddi 10 þúsund tonn af
• IJJr ",j'
kísilgúr a ari yrði um 120 millj.
króna. Sú framleiðsla ætti , ,að
gefa um 30 milljóna króna gjalc[rvs
.eyristekjur aettó árlega..-Fyrir- .
ihugað væri..að,, 70 manns..þyrftu
,að vinna við slíka yerksmiöjp,.,.;
v Umræðunni ^ygr , frestað og , til-,.
lqgunni -rvísaðpritíl-, fjárveitipgg-jj
nefndar. .3Z - .; j
Nýr yfirmaður
flugskeytaliðs
MOSKVU 19/11 — Varentsoff
marskólkur hefur verið skipaður
yiirmaður bæði stórskotaliðs og
flugskeytaliðs sóvézka hersins.
Moskalenko marskálkur hafði
áður síðarnefndu stöðuna.
— NÝI TlMINN — Fimmtudagur 23. nóvember 1961