Nýi tíminn - 30.11.1961, Blaðsíða 7

íska hersins á
Idið áfram at-
irpið hefur með
rekstri íslenzks
óskir hips erlenda hers. Út-
varpsleyfið 1952 gaf útvarps-
stjóri að boði menntamálaráð-
herra, en sjónvarpsleyfið 1955
var veitt af póst- og símamála-
stjóra að undirlagi utanríkis-
ráðherra.^Mætti af þessu ætla,
að útvarp og sjónvarp væri af
hérlendum stjórnarvöldum tal-
ið hvort öðru með öllu óskylt
og að annað heyrði eðlilega
undir menntamálaráðherra, en
hitt undir utanríkisráðherra.
/ •
nyiar
vanefndir
Þegar bandaríska sjónvarps-
stöðin á Keflavíkurflugvelli kom
fyrst til álita, munu henni hafa
verið sett samsvarandi skilyrði
og útvarpinu áður, þ.e. að send-
ingar hennar næðu ekki inn á
svið íslenzkrar viðtöku. Styrk-
leiki hennar . var takmarkaður
og sendistefnu þannig hagað, að
ekki næði . til Rejdcjavíkur eða
ibyggðarláganna við . innanverð- %
an Eaxaflóa. Töldu margir, að
.meðan svo væri um búið, ,gilti
'í rauninni ekki annað um; sjón-
varpið en t.d. kvikmyndahús
■ eða aðrar ‘skemmtistofnanir
innan - flugvallarins sjólfs.
Brátt kom i\þó ’-í ljös,i að á á-
kveðnum. -stöðuiri"’cíReykjavík.
og. nágrenM ‘.jnáttf : sjá ■■ sjón-
varpss'endingarnai\:>.og' þegar
sölunefrid./setuiiðséigna fór að
. sélja sjó.nvajrpstæ.ki,-4e. 'óg raun-
■‘ar % algerlega u ólöglega, án
. skránirigarr og án- ffiiUigöngu
*: Viðtaekjayerzlunarí.. ríkisins,—
•>tók sjónvarpsnöteridum, .sérstak-
lega í iReykjavlk, aðríjölga 'ört.
Samkvæmt talningu, sem Ríkis-
útvarpið lét gera í einu hverfi
bæjarins árið 1959, mun ekki
ofætlað, að sjónvarpstæki séu
nú á annað þúsund í Reykja-
vík einni.
Enda þótt viðtökuskilyrði
sjónvarpssendinganna væru
mjög slæm og drægju ekki til
sín almenna athygli, var hér
allt að einu kominn fram ann-
ar þáttur, sem braut algerlega
í bága við anda útvarpslaganna
og þau skilyrði, sem starfsemi
þessari voru upphaflega sett.
Hér var með öðrum orðum
komin inn á íslenzkt menning-
arsvæði sú starfsemi, sem af
öllum er játað að sé áhrifa-
mesta miðlunartæki jarðar,
jafnt til góðra sem mann-
skemmandi áhirfa, og enn án
þess, að íslenzk sfjórnarvöld
létu málið í einu eða neinu til
sín taka. Það virðist illa sam-
rýmast, að annars vegar reyni
íslenzk stjórnarvöld að miða að
menningarlegu uppeldi þjóð-
arinnar með skólum og útvarpi,
en láti hins vegar viðgangast
hömlulaust erlenda starfsemi,
sem miðar nánast í öfuga átt.
Ber þess og að gæta, að þeim
mun áhrifameira er sjónvarp
en útvarp, að erlent tungumál
setur því litlar eða engar skorð-
ur.
Þótt mál þetta hefði staðið
við sama og verið hefur síðan
1955, væri ærin ástæða til þess,
að Alþingi íslendinga vaknaði
af værðinni og léti það alvar-
íega til sín taka. En setuliðið
lætur ekki standa við sama,
heldur færir sig stöðugt upp á
skaftið. Á sl. vori komu fram
óskir þess um stórfellda orku-
aukningu sjónvarpsstöðvarinnar,
og sem fyrr létu íslenzk stjórn-
arvöid und.an síga. Hefur ut-
anríkisráðherra staðfest það á
þingfundi nýlega, að póst- og
símamálastjóri og útvarps-
stjóri hefðu verið ó einu máli
um, að veita bæri leyfi til þess-
arar orkuaukningar, og að ut-
anríkisráðuneytið hefði ekkert
haft við það að athuga.
Enn er
heimfaS
Þegar nú ameríska sjónvarps-
stöðin hér fimmfaldar orku
sína, eins og hún hefur feng-
ið leyfi til og heldur auk þess
sínu striki -í , ótakmarkaðri
sendistefri'u, þá híasir við í allri
sinni nekt eitthvert viðsjálasta
vandamál, sem að íslenzkri
menningu hefur steðjað um
langa hríð. Þegar er svo komið,
að opinber veitingahús í Rvík
hafa sjónvarpsskerma á veggj-
uffl sínum, pg má sjá í hendi,
hvert stefnir með aukningu
sjónvarpsorkunnar. Veitingahús
kvöldsölustaðir, svonefndar
sjoppur, munu keppast um að
draga æskufólk til sín með því
að hafa sjónvarpstæki uppi, og
börn og unglingar á þúsundum
heimila munu alast upp við þá
andlegu fæðu, sem amerískar
Börn og ténlist
Framhald af 2. síðu.
sjónvarpsstjórnir viðurkenna
jafnvel sjálfar að sé und'.r öllu
lágmarki að menningai'gildi,
með urn 80°o af glæfra- og
glæpamyndum af soralegasta
tagi. Ef þessu færi. fram, köst-
uðu íslendingar frá sér allri
menningarlegri ábyrgð og stað-
festu þjóðernislega uppgjöf sína.
Afleiömgar
undan-
haldsins
Það er þannig langur vegur
frá, að hér sé aðeins urn tækni-
legt atriði að ræða, svo sem
mál þetta hefur verið túlkað á
þingi. Málið snýst einfaldlega
um það, hvort miða eigi menn-
ingarlíf íslenzku þjóðarinnar
við frumstæðustu dægrastytt-
ingu útlendra hermanna í leið-
inlegri bækistöð. Vilja flutn-
ingsmenn þessarar tillögu ekki
trúa því, fyrr en á er tekið,
áð Alþingi kasti frá s|r í
blindni því f jöreggi, sem mfenn-
ipg og tunga þjóðarinnar er, en
það gerist, ef ekkert er um það
hirt að veita viðnám hinni þrá-
látu ásókn ómenningarinnar frá
herstöðinni á Keflavíkurflug-
velli.
Timitil
viSnáms
íslendingar méga ekki una
því lengur að hafa'í landi sínu
sjónvarpsstöð, sem eys yfir þá
soranum einum úr andlegu lífi
stórþjóðar. Slíka sendistöö ber
að afmá, en ekki að magna,
ems og nú hefur verið leyft.
Það er kominn tími til, að
þjóðin veiti viðnám og taki að
heimta á ný þau menningar-
virki, sem hún á undangengn-
um árum hefur verið að missa
'í hendur sfetuliðgins á Keflavík-
urvelli. Eitt slíkt virki og það
mi-kilvægt ,má endurheimta með
afturköllurj sjónvarpsleyfisinS,
eins og róð er fyrir gert í þess-
ari tillögu.i
Islenzkt
sjónyarp
Eins og kunnugt er, hefur
Rfkisútvarþið lítillega látið at-
huga möguleika á því að koma
á fót íslenzkri sjónvarpsstarf-
semi, og þykir flutningsmönn-
um þessarar tillögu eðlilegt, að
þeirri athugun sé haldið áfram,
enda þótt skoðanir manna á
sjónvarpi yfirleitt séu mjög
skiptar og þá ekki síður, hvort
tímabært sé að stofna til þess
hér á landi nú. Menn kunna
að deila um, hvort Islendingar
geti staðið undir köstnaði af
eigin sjónvarpi, en hitt aetti -að
•vera ágreiningslaust, að betra
sé að vera sj.ónvarpslaus en
lúta að erlendu hermannasjón-
varpi.
Þannig lítur örninn út. Hann er reyndar uppsettur þessi
og vafinn bandi, enda myndin tekin á náttúrugripasafninu
þegar unnið var að flutningi þess fyrir nokkru (Ljósm. Þjóðv.)
Erindi um íslenzka örninn flntt
á fundi í NáttúrufræSafélaginu
£ Á samkomu, Hins islenzka náttúrufræðifélags í
1. kennslustofú Háskölans flutti Agnar Ingólfsson,
dýrafréeðingur erindi um íslenzka örninn. Hann sýndi
þaf eirinig litskuggamyndir af erninum, m.a. við hreið-
ur, teknar af þeim Birni Björnssyni frá Norðfirði og
Magnúsi Jóhannssyni.
Q Agnar Ingólfsson er einn hinna allra yngstu af
íslenzkum náttúrufræðingum. Hann lauk B Sc.-prófi í
dýrafræði við Háskólann í Aberdeen í Skotlandi síðast-
liðið sumar og fjallaði þrófritgerð hans um íslenzka örn-
inn, en hinum síðustu sumarleyfum sínum hefur hann
varið til að rannsaka útbreiðslu og afkomu þessa fræga,
en fágæta fugls hér heima.
— Af hverju eruð þið svona æstir, Joe?
— Af því að þið óskið eftir friðarsamningum, bara 16 árum eftir
stríðið. (Ludas Matyi, Búdapest)
píanó, því miður. Það eru alltof
margir píanónemendur hér og
í öðrum tónlistarskólum, pían-
óið. hefur ekki eins mikið fé-
- da'gslegt .gildi og önnur hljóð-
færí. Mörg hafa þó valið blokk-
fiáutu. gítar eða fiðlu.
— En blásturshljóðfæri, eru
þau ekki eftirsótt?
:— Ekki önnur en blokkflaut-
an og ■ einn nemandi er að
læra á þverflautu.
— Hvernig er kennslunni
hagað í eldri bekkjunum? -
—• Námið í-Barnamúsikskól-
ani'.m er fyrst og fremst und-
irbúningsnóm. Börnunum er
kennt saman í tímum eins og
í venjulegum skólum, það er
hóokennsla, líka á hljóðfærin.
Við leggjum mikla áherzlu „á
hópkennsluna, teljum ,hana
hafa miklu meira félagslegt og
uppeldislegt gildi en ef kennt
er i, einkatímum. Við teljum
hlutyeri;. okkar ekki vera ein-
göngu. að kenna, á hljóðfæri
heldur. líka að kalla fram . þá
hæfileika sem. í, b.örnunum ,búa..
Þau leika .rnjög mikið, saman
á - hljóðfærín allt frá byrjun,
námið smáþyngist bekk úr
bekk og mest er kennt í fram-
haldsdeildinni. í. 2. bekk byrja
þau að semja smálög, en við
leggjum mjög mikla áherzlu á
það allt-frá byrjun að þau séu
skapandi og læri að vinna
saman.
. — Hvernig gengur þeim að
semja lög?
— Þeim gengur það vel og
það koma oft mjög skcrhmti-
legar hugmyndir frá þeim.
— Hvað lengi eru nemend-
urnir við ,nám- hér? < :
— Elztu nemendurnir eru útn;i
og yfir fermingu. Nolckrir vilja.,
endilega fá að vera áfram, én
hlutverki okkar er þá lokið,v
við höfum skapað undirstóð- ;i
una.
— Halda margir áfram á
tónlistarbrautinni eftir að námi
lýkur hér?
— Já margir fará í Tónlist- >
arskólann á eftir, en margir
læra þetta mest til að njóta
ónægjunnar af að' sþila sjálfif
én fara ekki í' sérnám. 'ÖÍTC
verða þessi börn- aðdáendur1.
góðrar tónlistar, >
vh
SiíjSfeel

Fimmtudagur 30. nóvember 1961 — NÝI TlMINN —1 (7