Skólablaðið - 01.10.1950, Blaðsíða 4

- 4 -
hugsunarháttarins.
i.
Það var í fyrravetur, að rektor
þessa skóla minntist á Jiann ósið nemenda ’
að fleygja sígarettustu'bbum hingað og j
þangað frá ser innan skólans, þar sem þó
væri bannað að reykja. Ég minnist einnig
að hann talaði í þessu sambandi um
"amerikanseringu" unga fólksins og taldi
fyrrnefndan osið vera m.a. að leita til
þessarra erlendu áhrifa auk ýmissa ann- ;
arra hluta, Þetta eru sannarlega orð í j
tíma töluð og gefa frekara tilefni til
þess að ræða um, hvað æskan hefur gegn- j
sýrzt af "amerikanismanum" þessa síðustu
og verst tíma.
Þessi "amerikansering" hefur átt
sór stað a fáeinum árum. Hun hófst
þegar ísland hafði sogazt inn í hringiðu
hins mikla straums, sem styrjöldin hafði
í för með sór, og bandaríska setuliðið
hafði dvalizt hór um nokkrun tíma. Við
lcynningu við hermenninga, hið gífurlega '
flóð amerískra kvikmynda, lestur blaða
og bóka frá hinum vestræna heimi,- allt !
átti- þetta sinn þátt í því að umbreyta
miklum hluta þjóðarinnar,"amerikansera"
hana í framkomu og hugsunarhætti.
Einn"stærsta þáttinn í þessari um- |
sköpun á efalaust allur þorri þeirra
kvikmynda, sem á markaðinn komu og koma
enn,
Bandaríkjamenn eru elztu kvikmynda-
framleiðendurnir. Þeir hafa fullkomnustuj
tæknina, þeir hafa ágæta leikara,- en
samt sem áður er meirihluti þeirra kvik- ,
mynda, sem frá þeim koma, svo langt fyrir ;
neðan allar hellur, og gersneyddar öllum i
listrænum kröfum, að með einsdæmum er.
Kvikmyndaframleiðslan er að miklu leyti I
fólgin í taugaæsandi glæpamannamyndum og }
öðrum sakamálamyndum, innihaldslausum
reyfurum ellegar þá myndum sem eru
ekkert annað en leiðinleg vitleysa og
algerlega ósönn mynd af lífi fólksins.
Þegar horft hefur verið á kvikmyndir í
þessum dár, finnst manni, að tilgangur
framleiðendanna só eingöngu sá að fram-
leiða celluloid í mílnatali.
Með slíkri framleiðslu tekst þessum
herrum að gereyðileggja allan listrænan
smekk almennings, þannig, að myndir tekn*r
ar með tilliti til annarra sjónarmiða eru
alls ekki sóttar, 0g slík er raunin
orðin að miklu leyti hór á landi. Það er
sótzt eftir lólegum amerískum kvikmyndum,
aðeins ef þær eru nógu taugaæsandi, nógu
miklar glæpamyndir, þrátt fyrir það, að
þær sóu einungis innihaldslausir reyfar-
ar. En myndir frá Evrópu, t.d. Norður-
löndum, Frakklandi, Ítalíu, myndir,sem
hafa einhvern boðskap að flytja og
standast listrænar kröfur um leik og
efni,- eru í einu orði sagt, menntandi-
,eru illa sóttar, þó að þær beri af
hinum amerísku á allan hátt. Þannig
hefur mikill hluti fólksins verið ræki-
lega "amerikanseraður". ÞÓ er ekki
fyrir það að synja, að um gæði eru
undantekningar frá hinum slæmu amerísku
kvikmyndum. Sem betur fer, slæðist ein
og ein mynd, sem á fyllsta rótt á sór
og sýnir hvað bandarískir kvikmyndafram-
leiðendur geta gert, ef þeir bregða út
af þeirri reglu sinni, að allt skuli
gera eingöngu í gróðaskyni,
III.
NÚ s.l. ár hafa tekið að streyma
hór á markaðinn frá alls konar útgáfu-
fyrirtækjum bækur, glæpasögur og alls
kyns ómerkilegir reyfarar, og tímarit,
sem að efni til eru aðeins leiðinleg
þvæla um allt og ekkert með vafasömu
málfari,- og hefur þetta greinilega •
valdið geysilegri heimskun í hugum fólks-
ins, óþarft er að nafna nokkur rit af
þessu tagi á nafn, flestir vita við hvað