Skólablaðið - 01.10.1950, Blaðsíða 15
- 15 -
eftir Svein Kristinsson.
Eitt rnerkasta viðfangsefni hu^sunar
vorrar er tilgangur lífs vors hlr á jörð.
Hver var eða er sá örlagavaldur, er í
upphafi stofnaðl til lífs her á jörð, í
hvaða til'gangi var það gert, og höfum
við þegar fullnægt eða munum við full-
nægja þeim tilgangi? Aldrei verður oss
vanmáttur vor og takmarkanir jafnaugljos
og þá, er við stöndum andspænis þessum
viðfangsefnum, er snerta oss svo náið,
og finnum, að þau eru okkur algjört ofur
efli að leysa úr. Þeir eru nú orðnir
.sárafáir, ef nokkrir, sem trúa í hjarta
sínu þeim hoðskap, sem hihlían setur
fram í þessum efnum, og ma þo segja, að
það sé talsvert hart aðgöngu að varpa
öllum kennisetningum þeirrar helgu hókar
á glæ, meðan ekkert kemur í staðinn, er
varpað geti ljosi á þessa dulræðu hluti,
Og virðingarverð er að minnsta kosti
viðleitni þeirra vísu rithöfunda, er
rituðu þessa merku hók til að útskýra
tilveru vora, upphaf hennar og tilgang,
í rauninni virðist það frumstæðasta
atriði allrar þekkingar, að menn viti,
hvers vegna þeir eru til.
Barn fæðist, þroskast, nýtur, þjá —
ist, hrörnar, deyr. Hversu mikið sem
það lætur gott af sér leiða fyrir ver-
ölaina sem heild, fær það aðeins að
litlu leyti notið afleiðinga sinna já-
kvæðu starfa hér á jörðu, og því minna
sem afleiðingarnar rista dýpra í framtíð
ina. Að vísu getur næsta kynsloð erft
notin, að öllu eða einhverju leyti, en
er þá tilgangurinn meö lífi hvers ein-
staklings að húa í haginn fyrir næsta
einstakling? Sá skilningur fer ekki
sérlega vel í heila manna. Er þá keðja
slíkra kynsléða éendanleg?
Valt lífshjélið upphafhega af stað
án nokkurs frumkvöðuls, ’án nokkurs til-
gangs og án nokkurs ákvörðunarstaðar ?
Pramþreifarar mannlegs skilnings og
mannlegrar þekkingar nema ekki nærri
!• viðhlítandi svörum þessarra spurninga,
I þétt þandir séu til hins ýtrasta, Það
má jafnvel segja, að árangurinn verði
því minni sem þankahrotin eru stérkost-
legri, líkt og mannleg hugsun verkaði
neikvætt til lausnar þessu viðfan^sefni.
Það væri ef til vill ekki fraleitt
að segja, að slíka hluti sem þessa
I ættum við að leiða sem mest hjá okkur,
i þar sem lífinu sé mjög auðlifað án þekic-
1 ingar á þoim. Prá hagfræðilegu sjénar-
1 miði er sú skoðun eflaust rétt, þar eð
i tilraunirnar til að brjéta þessa leyndar
j déma til mergjar hera jafnlítinn árangur
og raun her vitni.
En nú er það staðreynd, að heilum
vorum er jafntamt að gefa sig að þeim
hugsunum, -sem lítinn arð gefa, og hinum,
þar sem smjör drýpur af hverju strái.
Og flestum mun éhægt um vik að halda
heila sínum í einskonar þvingunarvinnu,
þar sem hann má ekki snerta við öðrum
hugsunum en þeim, sem gefa heinan hagn-
; að £ reiðufé. Hráskinnaleikur fram-
1 vindunnar yrði okkur enn ljésari, ef
j við hugsuðum okkur ævitíma einstalcling-
i anna styttan niður í t.d. vikutima.
Miðað við "eilífðina" er þetta
j ekki mikil styttung:
Einstaklingurinn fæðist á sunnudegi
! segjum, að hann sé fullþroskaður á
j þriðjudagskvöldi. Snemma miðvikudags
i fær hann sér maka og reisir sér heimili,
í og þann dag og næsta er hans blémaskeið,
; og á þessum dögum tveimur verða afkvæmi
I hans til, fæðast og þroskast að nokkru.
Þessir tveir dagar, og segjum einnig
fyrri hluti föstudagsins, er sá hluti
! af æviskeiði hans, sem hann er fær um að
i gefa sig að þeim viðfangsefnum, andlegum
eða líkamlegum, sem mestrar hæfni krefj-
ast, Síðari hluta föstudags og laugar-
dags hrörnar hann svo og deyr ioks kl.
12 á laugardagskvöldið "saddur lífdaga".
Hver var svo tilgangurinn með jarðar-