Skólablaðið - 01.03.1951, Page 7

- 7 -
yfir félagsskap Pjölnismanna, Er Jonas
lezt svo vorið 1845» kom Fjölnir ekki
út nœsta árið, eins og vera skyldi. Af
þessu má marka, hvað Fjölnir er nátengd-
ur ástsælasta þjóðskáldi okkar og sýnir,
hver framkvæmdarmaður hann hefur verið
í þessu efni.
Sá þó 9. árgangur, og um leið sá síð-
asti, dagsins ljós árið 1847* Hefti
þetta er að mestu helgað JÓnasi og í
þeim tilgangi gefið út. Þar er fremst
á blaði afhragðs minningargrein um hann
eftir nánasta vininn, Konráð Gíslason,
Lysir hann sorg íslendinganna í Khöfn
yfir fráfalli hanss "hörmuðu þeir for-
lög hans og tjón ættjarðar sinnar, hver
sá mest, sem honum var kunnugastur, og
hezt vissi, hvað í hann var varið."
Ennfremur birtist þarna kvæði um JÓnas,
höfundarlaust, en allar líkur henda til
þess, að Konráð eigi það einnig, svo
mjög her það svip hans. Konrað, sem
fylgdi Jonasi "í lífsins glaumi", - eins
og segir í kvæðinu -, og vissi manna
hezt, hvað í honum bjó, lýsir þar aðdáun
sinni á skáldinu, en hryggist jafnframt
yfir fálæti landa hans.
Að öðru leyti er efni síðasta árgangs-
ins aðalega kvæði og sögiar JÓnasar.
Með þessum árgangi lýkur útgáfu Fjöln-
is og fólag þeirra manna, sem að honum
standa, líður undir lok, Er það vel
skiljanlegt, þar sem sá maður, er átti
stærstan þáttinn í, að gera Fjölni að
því sem hann varð, er nú hniginn í val-
inn.
XI.
Vinurinn, sem unni fegurðinni framar
öllu öðru, listaskáldið góða, var sárt
syrgður aí fcCWÍnuntim tveimur, sem eftir
voru í Khöfn. Þeir trega hann á einlæg-
an og innilegan hátt, því að þeim er það
ljóst, hvílíkt tjón ættjörð þeirra hefur
heðið við fráfall hans. Þeir harma
snillinginn, sem lifði erfiðu og gæfu-
snauðu lífi í fátækt og heilsuleysi og
"lagður lágt í mold" aðeins 37 úra gam-
all, fjarri ströndum og hlíðum fóstur-
jarðarinnar, sem hann unni svo heitt,
Við andlát hans minnist Konráð orða Jök-
uls Bárðarsonar í Grettissögu, og honum
finnast þau sannast "á honum, eins og
mörgum öðrum íslendingi": "...satt er
það, sem mælt er, að sitt er hvort,
gæfa eða gjörvileikur." Víst er það,
að önnur orð virðast ekki eiga betur
við. Og harmur þeirra vinanna,sem
eftir eru, yrði aldrei hættur.
Þriðji félaginn á heldur ekki langt
líf fyrir höndum. Einnig Brynjólfur
Petursson fellur í valinn, þega starf
hans í þágu ættjarðarinnar er hafið að
fullu.
Vil ég nú, að nokkru, rekja sviferil
þessai’a tv^ggjalyanismajma er eftir lifðu
í Khöfn, þar sem ævistörf þeirra eru
svo fjarri því að vera ómerk, og þeir
aulc þess ekki nándar nærri eins kunnir
og JÓnas og TÓmas eru.
Brynjólfur PÓturnson gaf sig fljót-
lega að lögfræðistörfum eftir emhættis-
prófið og gerðist starfsmaður í Rentu-
kammerinu, sem hafði fjármál- og át— '
vinnumál með höndum, Hann mun þó hafa
haft í hyggju að hverfa til fslands og
setjast þar að, þv£ að vorið 1844 er
honum veitt sýslumannsemhættið í Skafta-
fellssýslu, þó að aldrei tæki hann við
því. Ilefur því sjálfsagt valdið, að
hann hefur talið sig geta unnið betur
í þágu íslands að malum, sem horfðu til
framfara, en ella. Hann heldur því á-
fram störfum í Rentukammerinu og hækkar
þar að metorðum, Það álit, sem Bryn-
jólfur hafði aflað sér £ starfi sinu
þessi ár, kom berlega £ ljós, þegar hin
islenzka stjórnardeild, sem annast skyldi
malefni íslands, var sett á stofn með
úrskurði lconungs, lo, nóvemher 1848,
þvi að hann var þegar skipaður forstöðu-
maður hennar. £ rikisþing það, grund-
vallarlagaþingið, sem samdi nýja stjórn-
arskrá handa Danmörku, 1848-'49» hlutu
íslendingar 5 fulltrúa og þeirra á meðal
voru þeir Brynjólfur og Konráð, en auk
þess var Brynjolfur kjörinn £ sjálfa
grundvallarlaganefndina. Ma af þessu
marka, hve mikils metinn hann var,
£ þessum árum kom Brynjólfur mjög
við félagslíf íslendinga í Khöfn. Irið
1843 stóð hann fremstur í flokki fyrir
•stofnun hófsemdar- og bindindisfélags
meðal landa sinna, BÓkmenntastarfsemi
lét hann til sin taka, sem hófst með
þátttöku hans £ útgáfu Fjölnis og var
forseti Hafnardeildar BÓkmenntafélagsins
árin 1848-'51, er hann lét af þv£ starfi
vegna veikinda og JÓn Sigurðsson tók við.