Skólablaðið - 01.03.1951, Blaðsíða 8

8
Einna giftudrýgst mun J>o starf Brynjólfs
hafa verið í samhandi við stjórnarmál-
efni íslands, og átti hann áreiðanlega .
heillavænlega hlutdeild í því, að þau
komust á rótta hraut. Undir eins og
hann varð forstöðumaður íslenzku stjórn-
ardeildarinnar, lcomu áhrif hans í Ijós.
Auk ýmislegs annars má nefna, að hann
samdi frumvarp að nýjum stjórnarlögum
íslands.
Það er ekki ofsögum sagt, þegar talað
er um vinssldir hans og umhyggju fyrir
velí'erðarmálum ættjarðar sinnar, sem
hann har stíð fyrir hrjósti. Hann hafði
líka hlotið vigsluna til þeirra starfa
árið 1834 með hinum fólögunum. Svo vin-
sæll er Brynjólfur, að hvar sem rekizt
verður á urnmæli um hann, hníga þau öll
í eina átt. Allir ljúka upp einum munni
um ágæti þessa Fjölnismanns. Pall sagn-
fræðingur Melsteð talar um ''hreinleik
hjartans og mikilleik gáfnanna", og
segir sig helzt kjósa "að vera sem hann'J
Benedikt skáld Gröndal her honum þannig
vitni, að hann hafði verið "einhver hinn
drengíyndasti og göfuglyndasti maður",
sem hann hafi þekkt, Slíkur er sá
vitnishurður, sem honum er gefinn af
þeim, er voru honum kunnugir. Örlæti,
göfuglyndi, ljúflyndi og hjálpsemi voru
hans aðalsmerki, Hefur hann vafalaust
þurft á geðprýði sinni að halda i gust-
sömum samvistum við fólagana og hvað
fjárhag Fjölnis viðveik, hefur hann ekki
legið á liði sínu. Er sórstaklega til
þess tekið, hvað örlátur hann hafi verið,
"en - reikning hjartað aldrei skildi",
segir Grímur Thomsen £ kvæði sinu um
hann. Á árinu 1850 tók að sækja á Bryn-
jólf sinnisveiki, minnisdeyfð og annar
sljóleiki, sem ágerðist, unz hann lózt
18. októher 1851. Var þessi öðlingur þá
aðeins 41 árs að aldri og eiga því sann-
arlega við orð Gríms Thomsen í kvæðinus
"Þessi átti ei svo fljótt að deyja".
ÞÓ að Konráði Gíslasyni hlotnaðist
það hnoss, sem féll ekki hinum þremur £
skaut, að eiga langt líf fyrir höndum,
væri þó engan veginn rótt að segja, að
það hafi verið blómum stráð.
Þegar hann hafði snúið ser allur að
norrænum fræðum, varð hann styrkþegi
árna Magnússonar sjóðsins árið 1839 og
fókkst nú e&ngöngu við vísindastörf £
þágu málfræðinnar og fornritanna. Um
i 1839-'40 hóf Konráð vinnu við forn-
j islenzka orðahók fyrir auðugan Englend-
i ing, Richard Cleashy, sem hann hafði
| verið að kenna íslénzku, og ætlaði
i Englendingurinn að gefa hókina út á sinn
kostnað, Brynjólfur vann einnig að
þessu verki, svo og ýmsir aðrir. Siðar,
er Cleasby var látinn, var verkið rifið
úr höndum Konráðs, algerlega ólokið, af
i erfingjum Cleashy, en gefið út 20 árum
’ siðar án þess að Konráðs væri getið og
| tók hann sór þetta mjög nærri, eins og
| eðlilegt var, Frá ýmsum leiðinlegum
; atvikum, sem Konráð varð fyrir i sam-
: handi við þetta rit, segir Björn M. Ól-
sen rektor "hafa stafað va.rkárni su
gagnvart öðrum mönnum og dulleiki, sem
á þótti hridda hjá honum á ofanverðri
! æfi hans." Konráð var jafnan mikils
j metinn málfræðingur með fráhæran lærdom
j og skarpa þekkingu á norrænum fræðum.
j Mesta stórvirki hans mun mega telja hina
! dansk-islenzku orðabok, sem kom út í
j Khöfn 18513
Eins og Brynjólfur hefur Konráð haft
S í huga að snúa til íslands, því að arið
: 1846, er Lærðiskólinn var fluttur frá
j Bessastöðum til Reykjavíkur, er honum
j veitt kennaraemhætti við skólann. Konrað
j var nú heithundinn danskri stúlku, og
! virtist allt leika í lyndi, En þá
! skellur ógæfan yfir, Stúlka þessi deyr
' skyndilega, og tók Konráð ekki á heilum
j sór um langan tíma. Kennaraemhættinu
I tók hann aldrei við, en ilengdist í
j Khöfn og kvæntist 1855 systur hinnar
; látnu heitmeyjar sinnar. árið 1848
! varð hann aukakennari í norrænum málum
j við Kafnarháskóla, en varð reglulegur
j prófessor við háskólann 1862 og hafði
! það embætti á hendi til 1886.
Það hefur án efa sett varenlegt mark
í á Konráð að sjá á hak einkavinum sínum
jþremur með svo skömmu. millibili, og þa
i ekki síður heitmeyjarmissirinn, - með
|þeim framtíðarvonum, sem öllu þessu var
samfara, Þetta gerði hann oft óánægðan
með lífið. 0g mestan hluta ævinnar
eftir þetta var Konráð niðursökkinn í
Ivísindaiðkanir og hafði fremur lítið sam
neyti við landa sina. Hann þótti stygg-
lyndur, fáskiptinn, þögull og diilur á
!skoðunum sínum, en ef því var að skipta,
ígat hann verið hinn skemmtilegasti,
jgamansamur og fjörugur og ágætloga skáld