Litli Bergþór - 01.06.1991, Síða 15

Það er sunnan við réttimar, hlaðið úr hnausum en
hliðstólpamireru steinsteyptir. Þarvarféðgeymt
nóttina fyrir réttimar. Rétt er að líta aðeins til
Fljótsins áður en réttimar sjálfar em skoðaðar.
Réttavað er norðanvert við gerðishornið. Þar var
oft riðið á réttardaginn og var það allgott vað,
nokkuð jafndjúpt og sléttur botn. Handan
Fljótsins sést dálítil rétt með nokkrum dilkum.
Það heitir Torfurétt, og var hún notuð til að draga
Eystritunguféð úr safninu, sem kom frá Seyðisá
á Kili meðan samgangur var við fé Húnvetninga.
I Torfuréttinni var skilaréttafé úr Eystritungunni
einnig dregið í sundur. Ytritunguféð var svo
rekið út yfir eftst af torfunni fyrir norðan réttina.
Þá er tímabært að líta á sjálfar Gömlu-réttirnar.
Þær eru enn allmikið mannvirki, þó full 60 ár séu
síðan þær vom endurbyggðar síðast, en það mun
hafa verið gert árið 1929. Þærnáyfir svæði, sem
er fullir 60 metrar að lengd og nær 40 metra
breitt. Meðfylgjandi uppdráttur sýnir í stórum
dráttum skipulag þeirra. Hann er gerður eftir
lauslega mælingu undirritaðs, en aðal
heimildamaður um skiptingu dilkanna og fleira
varðandi réttirnar var Helgi Kr. Einarsson í
Hjarðarlandi. Athugasemdir, viðbætur og
leiðréttingar eru vel þegnar. Norðan við réttimar
sést móta fyrir grjótgarði í sveig upp frá
Fljótsbakkanum. Þettaergamlaréttagerðið, sem
notað var allt til 1928. Milli þessa gerðis og
réttanna er flöt, sem stundum var dansað á.
Ýmsum er enn í minni er Eiríkur á Bóli spilaði
þarna á harmónikkuna. Ef til vill hefur Ljósbrá
fyrst verið flutt opinberlega þarna. Dansflöt var
líka í gerði, sem er upp á hólnum vestan við yngra
gerðið. Hluti af réttafénu var stundum geymdur
þar nóttina fyrir réttimar, og þótti gott að fá
teðsluna sem áburð á túnið í gerðinu. Seinna var
það eingöngu notað fyrir hesta réttamanna.
Þeir sem em búnir að fá nóg af göngunni þegar
hér er komið geta auðveldlega komist á veg
héðan því Biskupstungnabraut er aðeins um 300
m vestan við réttimar, og brú á vegarskurðinum
vestur af hestagerðinu. Þetta allt er auðvelt að
rölta á klukkutíma eða svo.
Aðrir vilja ef til vill halda áfram upp með Fljótinu
og bæta við sig hálfum til einum klukkutíma með
því að fara upp á móts við Holtakot eða öðm eins
til viðbótar ef farið er alla leið upp á Flúðaholtið
austan við Hjarðarland. Hér verður ekki margt
tínt til af kennileitum á þessum leiðum. Aðeins
má minna á Valdavað, sem er ofan við eyri í
Fljótinu spölkom ofan við réttirnar. Það var
fjölfarnasta vaðið á Fljótinu á þessum slóðum
áður en brúin kom. Ekki er úr vegi að nefna
bæina, semnæstem. Þeirem, aukþeirranýnefndu
á vinstri hönd, Hrísholt austan við réttirnar og
Einholt nokkru ofar. Einholtslækur kemur íFljótið
austanfrá skammt ofan við Valdavað. Vestan við
hann er Kjamholtaland, og þarna í Nesinu eiga
systkinin frá Kjarnholtum, Ingimar, Elínborg og
Litli - Bergþór 15