Litli Bergþór - 20.06.1995, Blaðsíða 23

FOLK VIÐ FERJUSTAÐI frh...
Dísa á Króki.
hverjum bæ. Karlabelgir á hverju rúmi og varla
pláss fyrir mig og börnin! segir Dísa og glottir. - Já,
það var mikil gestanauð sem fylgdi þessu ferjustarfi
og varla að við hefðum efni á því. - En Egill var svo
gestrisinn, bauð hverjum manni í bæinn. Og jafnvel
þeim, sem ekki vildu koma inn, tróð hann inn líka.
Og einhvernveginn blessaðist þetta allt.
Mér er sérstaklega minnisstæður einn dagur í
júní, árið sem ég gekk með hann Alla (Egil), eldri
son minn. Hann var fæddur 27. ágúst. Þá réri ég
átján sinnum yfir ána og var þó að þvo stórþvott
heima! En það voru ekki aðrir heimavið sem gátu
róið, og það þurfti að sinna ferjunni.
Jói á Brekku kom með flutning stundum og
einu sinni sagðist hann ætla yfir að skamma Egil
fyrir meðferðina á mér!
Það ár kom til okkar gömul kona, Guðrún
Pálsdóttir, sem áður var vinnukona á Eiríksbakka.
Hún hafði lærbrotnað þegar hún var að koma inn
með skánina á Skeiðaréttardag haustið áður. Það
átti að taka með henni af sveit, en Egill sagði henni
að koma að Króki, hann skyldi ekki taka með henni
af sveit. Það var gæfuspor að taka hana. Hún sá
um litlu börnin heima þegar ég þurfti að skreppa frá.
Stelpurnar tók ég þó oftast með á engið. - Þá átti
gamalt fólk bágt, jafnvel hjá börnum sínum. Það er
mikill munur að vera gamall nú. -
Fyrstu tvö árin var hjá okkur 16 ára stelpa,
Guðný Ólöf Magnúsdóttir, sem gat róið. Hún var
alin upp í Tjarnarkoti. Svo vorum við eitt ár með
gamlan mann á heimilinu, Guðmund Helgason, en
hann var hálf hræddur við vatnið. Hann fór svo frá
okkur að Galtalæk.
Oft var Egill dag eftir dag að hjálpa
Hverfismönnum að ferja fóðurbæti og kol yfir ána og
það fór mikill tími í þetta. En erfiðast var að fara
með nautgripi yfir fljótið. Egill þurfti þá að vaða yfir
fljótið á undan þeim, því ekki var hægt að teyma þá
úr bátnum. Vatnið gat verið undir hendur. Hann tók
þó aldrei ferjutoll af Hverfismönnum. En það kom
fyrir að fólk lengra að borgaði ferjutoll. Hann var 50
aurar fyrir manninn og 55 aurar ef hestur var
teymdur. Ég held að við höfum tvisvar sinnum
fengið 30 króna styrk út á bátinn, það var allt og
sumt.
L-B: Manst þú eftir einhverjum slysum eða
óhöppum við ferjuna?
Dísa: Nei, það held ég ekki. Það var reyndar
eitt sinn drengur hér úr Hverfinu, sem dró bátinn og
sjálfan sig á kaf, þegar hann var að draga bátinn yfir
á vírkefli. En það fór allt vel.
L-B: Hvernig var á veturna? var farið yfir
Fijótið á ís?
Dísa: Jú, en það var varasamt. Það er fyrst
nú, hin síðari ár, eftir að Sandvatni var veitt í Hvítá,
að Fljótið er farið að leggja eins og venjulega á.
Áður fyrr lagði það ekki nema það bólgnaði fyrst og
Krókur, endurnar íforgrunni.
flæddi yfir alla bakka. Þá mátti ekkert draga úr
frosti, þá hrapaði vatnið undan ísnum og ísinn
brotnað niður. Það var stórhættulegt.
Það var róið með mjólk eins lengi og hægt var,
jafnvel þó það væri ísskrið. Ef Fljótið var ófært, var
reynt að reiða hana á klökkum upp á brú, oft fjóra
brúsa á hesti. Þegar snjór var mikill, gátu þetta orðið
umbrot fyrir hestana og þá þurfti að bera brúsana
yfir skaflana.
L-B: Hvenær var hætt að ferja hér á Króki?
Dísa: Mér er sagt að þessi ferja hafi
sennilega verið síðasta skylduferja á Suðurlandi.
Það var ferjað hér þar til vegurinn kom að brúnni,
uppúr 1950, (en Tungufljótsbrúin var reist árið
1929). Það voru mikil umskipti. Fólk hætti að
koma. Þó komu Jóhannes í Ásakoti og Skúli í
Tungu alltaf annað slagið til að spjalla við Egil. Þeir
voru eiginlega þeir einu sem komu eftir að ferjan
lagðist af.
L-B: Voru engar aðrar ferjur á Tungufljóti?
Dísa: Áður var líka ferja við Reykjavelli, en
hún var lögð af áður en ég kom. Svo höfðu
Bræðratunga og Ásakot bát saman, sem var við
Sporðinn móti Höfða.
L-B: Mér er sagt að þú sért mikil
hannyrðakona og svo hafirþú verið á kafi í
leiklistinni líka?
Dísa: Þú segir það, segir Dísa kímin. Jú,
strákarnir voru fyrir skömmu að telja saman þær
peysur, sem ég hef prjónað, og þær voru víst
eitthvað á þriðja hundraðið. Ég hef gert meira af
þessu í seinni tíð. Annars er sjónin farin að gefa
sig. Langar þig að sjá eitthvað af því sem ég hef
gert?
Blaðamaður Litla-Bergþórs kveður já við því,
og Dísa sýnir mér fjölda útsaumaðra mynda á
veggjunum og púða í stólum og sófa. Svo dregur
hún fram úr skápum sínum púða og útsaumaðar
myndir í tuga tali, sem eftir er að setja upp, en öllu
er þessu snyrtilega raðað og hver hlutur á sínum
stað.
Litli - Bergþór 23