Litli Bergþór - 01.12.1995, Side 19
Ogmundarbríkina frá Skálholti forðum daga, áður en
senda átti hana suður í Dómkirkjuna. Sagt er að
hún hafi verið mikið listaverk, en bríkur voru
einskonar skáphurðir með litlum helgimyndum,
svokölluðum íkonum. Því miður dagaði bríkina uppi
í salthúsi á Eyrarbakka og eyðilagðist þar. - Á
Sandlæk bjó Guðmundur Ámundason afi minn og
faðir minn, Jóhann Kristinn Guðmundsson var
fæddur þar, næstyngstur 14 systkina. Af þeim
systkinum komust einungis sex til fullorðinsára, hin
létust flest á fyrsta og öðru ári, þaraf þau fyrstu fimm
öll. Þau sem upp komust voru: Katrín (f. 1876),
Guðrún (f.1880), Bjarni (f. 1883), hann varð aðeins
21 árs, Ámundi (f. 1886), faðir minn, Jóhann Kristinn
(f. 1889) og Guðríður Guðrún (f.1891). Katrín giftist
Jóni Brynjólfssyni frá Kaldbak í Hreppum og bjó
m.a. á Grafarbakka. Guðrún bjó í Miðdal um tíma,
gift Gunnari Þorsteinssyni frá Reykjum á Skeiðum.
Ámundi bjó á Sandlæk, kvæntist Höllu Lovísu
Loftsdóttur skáldkonu frá Kollabæ í Fljótshlíð og eru
afkomendur hans m.a. á Kjóastöðum hér í sveit.
Guðríður giftist Gísla Eiríkssyni, sjómanni frá
Miðbýli á Skeiðum. Hann fórst með togaranum Max
Pemberton í stríðinu.
Faðir minn keypti Iðu I af Sigurði gamla í
Efstadal, en á Iðu hefur alltaf verið tvíbýli. Hann og
móðir mín, Bríet, byrjuðu svo búskap sinn á Iðu árið
1918. Áður hafði móðir mín verið í vinnumennsku,
m.a. hjá Sigurlaugu og sr. Eiríki á Torfastöðum, en
Jóhann faðir minn unnið vítt og breitt um
uppsveitirnar við smíðar þó hann væri ekki lærður
smiður. Til dæmis byggði hann bæinn á Kringlu í
Grímsnesi. Hann renndi einnig mikið, smíðaði
rokka og steypti úr kopar. Til er rokkur, sem hann
gaf móður minni árið 1917. Hann smíðaði skeifur
og aðra hluti til búsins og stóra 30 þráða spunavél
smíðaði hann inni á baðstofugólfi. Rennibekkurinn
var í eldhúsinu. Manni verður stundum hugsað til
þess hverju þessir gömlu smiðir hefðu afkastað ef
þeir hefðu haft nútíma verkfæri og tækni. Þó er ekki
víst að það hefði verið meira. í þá daga þurftu þeir
að smíða öll sín verkfæri sjálfir og nota
útsjónarsemina og brjóstvitið. Því miður hafði
maður ekki hugsun á því að varðveita verkfæri föður
míns, en Ingvar, bróðir mömmu, fékk þau til
Vestmannaeyja og þar glötuðust þau. - Nema
rennibekkurinn, sem hann smíðaði úrOrigon Pine
regaviðartréi af Landeyjarsandi, skömmu áður en
hann dó. Hann er hjá Ámunda bróður í Reykjavík. -
Eftir að foreldrar mínir hófu búskap hér á Iðu,
vann faðir minn áfram annað slagið út um sveitir við
smíðar, gegn vinnuskiptum aðallega. Aðrir menn
komu þá hingað á meðan til að vinna við búskapinn,
en hér var stundaður hefðbundinn búskapur með
kýr og kindur. Hann kunni þó handtökin við
bústörfin einnig, því árið 1918 vann hann 1.
verðlaun í kappslætti á Torfastaðaengjum, eins og
lesa má um í öðru bindi bókanna „Inn til fjalla".
Hann dó árið 1928, aðeins 39 ára. Árið eftir kom til
okkar Loftur Bjarnason frá Skarði í
Gnúpverjahreppi. Hann var móðurbróðir Haraldar
Mattíassonar og það er til mynd af honum í gömlum
ferjubáti, sem tekin var í sambandi við
heimildarmynd Haraldar um lestarferð úr kaupstað.
Hann var hér til dánardags 1969, skýr og
skemmtilegur karl. En móðir mín dó árið 1970.
L-B: Hvað eruð þið mörg systkinin?
Ingólfur: Við erum 5 systkinin og öll á lífi.
Elstur er Ámundi, sem er tæknifræðingur, búsettur í
Reykjavík, síðan ég, Gunnar, húsa- og skipasmiður
í Keflavík, Sigurlaug, sem helst hefur unnið sér til
frægðar að vera móðir Jóhanns Hjartarsonar
skákmeistara og býr í Reykjavík og að lokum
Unnur, sem er yngst og er bóndakona á Reykhól á
Skeiðum.
Ingólfur er giftur Margréti Guðmundsdóttur.
Áður en við sleppum ættfræðinni alveg, spyr ég
hana hvaðan hún sé og hverra manna.
Margrét: Ég er Skagfirðingur, ættuð frá Litla-
Hóli í Viðvíkursveit. Foreldrar mínir, Guðmundur
Magnússon og Fanney Jónsdóttir, bjuggu þar.
L-B: Og hvernig kom það til að þú flyst hingað
suður?
Margrét: Ég fór til Reykjavíkur og réðist síðan
sem kaupakona til læknishjónanna hér í Laugarási,
þeirra Sigurlaugar Einarsdóttur frá Brimnesi og
Ólafs Einarssonar. Faðir minn var að hluta til alinn
upp hjá foreldrum Sigurlaugar, þeim Margréti og
Einari og ég er skírð í höfuðið á Margréti þessari.
Ég var sex sumur og einn vetur í Laugarási, annars
var ég í Reykjavík á veturna.
L-B: Og börn ykkar hjóna?
Margrét: Við eigum fjögur börn, 13 barnabörn
og eitt barnabarnabarn. Börnin eru Jóhanna fædd
1945, Guðmundur, f. 1947, Hólmfríður, f.1951 og
Ingólfur og Margrét með börnum sínum og hluta af
barnabörnum í sjötugsafmœli Ingólfs. Yst til vinstri eru
Hólmfríður og Jóhanna, en lengst til hægri Guðmundur og
Loftur. Myndin er tekin í gróðurhúsinu.
Litli - Bergþór 19