Litli Bergþór - 01.05.2001, Blaðsíða 24

Agústa á Vatnsleysu
Erindi flutt á minningarsamkomu í
Torfastaðakirkju í byrjun september 2000.
Fyrir réttum hundrað árum
þann 28. ágúst árið 1900 fæddist
lítil stúlka á bænum Skálholtsvík á
Einar G. Þorsteinsson. ströndum
Foreldrar hennar voru Fljálmfríður Arnadóttir fædd
4. maí árið 1872 í Grunnavíkurhreppi í Norður-
ísafjarðarsýslu dáin 1964 og eiginmaður hennar Jón
Þórðarson fæddur á Stóru-Hvalsá í Hrútafirði. Var hann
söðlasmiður í Strandasýslu
og víðar. Hann lést árið
1925. Ömmu okkar
Hjálmfríði kynntumst við
systkinin nokkuð þar sem
hún dvaldi síðustu æviár
sín hjá syni sínum Lýði og
eiginkonu hans Mekkínu á
Akranesi. Það fer aftur
fáum sögum af afa okkar
Jóni og um hann vitum við
lítið. Ýmsagóða
eiginleika hefur hann
sjálfsagt haft, einn var sá
að hann mun hafa verið
hagmæltur og átti létt með
að kasta fram vísu. Fyrir nokkru birtist í vísnaþætti í
dagblaðinu Degi vísa eftir hann þar sem hann er að lýsa
sjálfum sér, en hún er svona.
Þarna ríður þessi Jón
þekktur í Hrútafirði.
Stundum maður, stundum flón
stundum einskis virði.
Fyrir áttu þau afi og amma Þorvald, fæddan 1892,
Steinþór 1894, Arnfríði fædda 1896 og Lýð fæddan
áriðl 899. Árið 1906 fæddist yngsta barnið Kristján
Söbeck.
Ekki er hægt að segja að heimurinn hafi brosað við
þessari litlu stúlku og foreldrum hennar, því þriggja vikna
er hún send til vandalausra vegna allsleysis og bágra
ástæðna. Og urðu það örlög ömmu að þurfa að láta frá sér
öll bömin sín, sum þó tímabundið.
Þessi litla stúlka hlaut nafnið Ágústa og er það
hennar sem við minnumst hér í dag.
Hún var heppnari en margir aðrir sem þurftu að fara
í fóstur því hún lenti hjá afbragðs fólki, hjónunum
Jensínu Pálsdóttur og Einar Einarssyni sem bjuggu að
Gröf í Bitm í Strandasýslu. Ólst mamma þar upp við gott
atlæti og bast fósturforeldrum og fóstursystkinum sínum
ævilöngum vináttu og tryggðarböndum. Alltaf fannst mér
koma sérstök hlýja í rödd mömmu þegar hún minntist
fósturforeldra sinna og fannst mér Einar nafni minn vera
henni sérstaklega kær og grunar mig að hann hafi haldið
sérlega upp á hana.
Gústa, en það var hún kölluð í æsku, þótti snemma
efnisstúlka kát og glöð og margir minntust þess hve
glettin hún gat verið. Hún var dugleg með afbrigðum,
einnig var haft á orði hversu handlagin hún var og öll
verk lágu vel fyrir henni. Og marga llíkina saumaði hún á
okkur systkinin. Eg minnist þess að eitt sinn saumaði hún
á mig pokabuxur sem þá var toppurinn á tískunni. Ég hef
lrklega verið 10 ára gamall. Þetta var mikil vinna hjá
henni og ég sat gjarnan
yfir henni við saumana.
Buxurnar voru grábláar á
litinn og ég klæddist þeim
á páskadaginn og ég held
að mér hafi aldrei fundist
ég jafn fínn á ævinni eins
og þá.
Þessir eiginleikar
mömmu, sem hér eru
taldir, held ég að segja
megi að hafi fylgt henni
alla hennar starfsævi, sem
varð löng og stundum
ströng.
Ekki var margra
kosta völ fyrir fátæk ungmenni á þessum árum til að sjá
fyrir sér. Stúlkur fóru gjarnan í vistir á veturna og jafnvel
í kaupavinnu á sumrin eða að vaska fisk..
Mamma varl8 ára þegar hún fór til Reykjavrkur og
minntist hún þeirra ára með ánægju, þótt vinnan væri
mikil og erfið og launin lág. En hún var ung og glaðlynd,
hafði gaman af að dansa og talaði hún á stundum í seinni
tíð um að skemmtileg hefðu þau verið böllin í Bárunni og
Gúttó.
En ekki hitti hún draumaprinsinn þar þó frést hafi að
margur hafi litið hana hýru auga.
Sá sem átti eftir að vera hennar lífsförunautur og
faðir okkar systkina var þá ungur bóndasonur á
Vatnsleysu í Biskupstungum.
Hann hafði farið á bændaskóla á Hvanneyri og síðan
verið eitt ár við nám og störf í Noregi, var sigldur maður
einsog sagt var. En gömul kona í Tungunum hafði á orði
er hún hitti hann eftir heimkomuna. „Hann er kominn
heim hann Steini og er bara alveg eins og áður en hann
fór.“
Nú vantaði kaupakonu á heimilið á austurbænum á
Vatnsleysu, en Erlendur í vesturbænum átti erindi til
Reykjavíkur og var beðinn um að útvega kaupakonu.
Eina ósk átti pabbi um kaupakonuna og sagði við
Erlend: „I guðsbænum hafðu hana ekki ljóta, það er svo
leiðinlegt að vinna með ljótu kvenfólki'1.
Meðal annarra erinda í ferð sinni til Reykjavíkur,
ætlaði Erlendur að útrétta í timburversluninni Völundi. I
Agústa Jónsdóttir
Þorsteinn Sigurðsson.
Litli - Bergþór 24