Litli Bergþór - 01.12.2005, Side 18

skóskipti og losa sig við yfirhafnir. Bráðlega hófst
sjónleikurinn og þar á eftir dansinn sem stóð fram
undir morgunn. Mig minnir að Eiríkur Bjamason frá
Bóli spilaði aðallega fyrir dansinum. Ekki vom seldar
veitingar á staðnum. Samkomugestir komu með nesti
heimanað, ólagað kaffi, sykur, mjólk og brauð. Heitt
vatn var veitt eftir þörfum. Menn neyttu nestis síns
hvar sem smugu var að finna, jafnvel inni í danssaln-
um. Við fluttum nesti okkar á reiðingshesti. Var það
vel útilátið en engu var samt leift.
Haukadalsstrákamir nutu skemmtunarinnar eins og
títt er á ókunnum stað með ókunnu fólki en þá dugar
engin hlédrægni. Það verður að bera sig eftir björg-
inni enda gert svikalaust þessa nótt. „Síðasti
dansinn”, var kallað um salinn. Hver kannast ekki við
lokasprettina? — og svo — „úti er ævintýri”.
Allir héldu til síns heima, þreyttir og glaðir, og svo
var sofið enda sunnudagur. Um drauma og aðrar
minningar getur ekki en skólaskáldinu okkar, Jakobi
Sigurðssyni (1905-1970) frá Hömrum í Reykholtsdal,
fannst ástæða til að stinga að mér þessu vísukomi:
Tekur Palli traustan sprett,
támjúkur í leikjum.
A gólfinu dansar lipurt og létt
við litlu Stínu á Reykjum.
Fleiri fengu vísu en þeim verður sleppt hér.
Heilsufar
Heilsufar var ekki sem best í skólanum, meiðsli
alltíð en ekki alvarleg; óvemleg tognun í fæti eða
handlegg og smáskeinur á hné og olnboga. Okkur
sem ekkert kunnum í glímu var einkum hætt við
smámeiðslum. Þótt ekki væri nema smáskeina var
eitur að fara í laugina áður en sárið var vel gróið. Þá
gróf í og greri bæði seint og illa. Ég varð fyrir því
óhappi að rekast á homið á leikfimikistunni og fór
skinnið af á dálitlum bletti, rétt ofan við hnéskelina.
Ég fór of snemma í laugina enda gróf svo illa í skein-
unni að ég gat ekki farið í leikfimi eða sund í hálfan
mánuð. Það var heldur ömurlegur tími. Flesta daga
hökti ég út í sal og horfði á hina sprikla. Kvefpest
kom í skólann og hettusótt eftir áramót. Fyrir henni
féllu margir en um alvarleg eftirköst veit ég ekki.
Aldrei þurfti að sækja lækni. Sigurður skólastjóri átti
smáapótek og bar á og bjó um meiðsli okkar eins og
við átti hverju sinni.
Guðrækni
Kirkja var í Haukadal og þjónandi prestur Eiríkur
Stefánsson (1878-1966) á Torfastöðum. Hann kom
einu sinni fyrir jól til messugjörðar í Haukadal.
Flestir strákanna fóru til kirkju og orgelið urðum við
að flytja uppeftir svo hægt væri að spila undir við
sönginn. Fátt kom til messu úr sveitinni og sáu
strákar um sönginn að mest. Ekki varð ég hrifinn af
séra Eiríki. Má þó vera að stólræðan hafi verið sæmi-
leg efnislega en framsögnin var afleit, röddin lág og
áherslulaus. Hann átti
mjög erfitt með að tóna
og syngja. Það var líka á
orði haft að hann væri
meiri bóndi en prestur. Þó
held ég hann hafi verið
vinsæll.
Kirkjan í Haukadal var
byggð á árunum 1842-
1843. Hún er úr timbri og
jámklædd utan. Mér
fannst hún heldur hrörleg
og kuldaleg. Ryk var um
bekki og gólf, enda gisin
sem vonlegt er um svo
gamalt hús. Mér varð
hugsað til litlu kirkjunnar
heima á Knappsstöðum.
Hún er aðeins eldri,
byggð um 1838-1839,
hvítmáluð að utan,
hvelfingin himinblá með
gylltum stjömum og
dýrlegum ljósastöðum úr
kristölluðu gleri. Hún
kom vel út við samanburðinn.
Ekki kom séra Eiríkur oftar til að messa þann tíma
sem skólinn stóð. A nýársdag messaði Sigurður
Pálsson kennari. Ekki var ég við þá messugjörð.
Jólaleyfinu eyddi ég annars staðar og verður síðar frá
því sagt. En strákarnir sem vora í skólanum um jólin
og á hlýddu létu allvel yfir. Eftir áramótin kemur
klerkur einu sinni upp eftir. Hann messaði þó hvorki í
kirkjunni né skólanum en gerði okkur orð að koma
að Laug ef við vildum hlýða á predikun. Örstutt er á
milli Laugar og skólans. Ekki veit ég hvers vegna
hann kom ekki alla leið. Kirkjan var að vísu köld og
ekki upplífgandi að sitja þar undir messugjörð en í
skólann gat hann komið, þar var hiti og húsrými nóg.
Okkur var víst sagt að nokkrir fáleikar væru með
presti og Sigurði skólastjóra. Hafi svo verið raunin,
en ekki slúðursögn, er skiljanlegt að hann kæmi ekki
í skólann.
Vissulega var það meira fyrir forvitni sakir og
nokkurrar tilbreytni en áhrifa frá kristilegu hugarfari
að við röltum nokkrir strákar að Laug til guðs-
þjónustunnar. Ekki stóð prestur uppréttur við flutning
boðskaparins, heldur lá upp við dogg, eins og stund-
um er sagt, í einu rúminu í baðstofunni. Jók þessi
messuferð ekki virðingu okkar fyrir klerki.
I skólanum voru stundum lesnir húslestrar á
sunnudögum og sungið fyrir og eftir. Er þá upptalin
ástundun okkar í guðsótta og góðum siðum að því
viðbættu að einhverjir hafi signt sig á morgnana og
haft yfir kvöldbænir í hljóði. En slíkt er að jafnaði
ekki borið á torg heldur flutt í þögulli lotningu.
Sigurður Greipsson árið 1926.
Litli Bergþór 18