Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.02.1991, Qupperneq 12

ekki getað svarað árásum á mig fyrr en nú, en ætlast samt til þess, að þetta bréf mitt
birtist - óbreytt og óstytt - í næsta fréttablaði.+++++ Skyldi það ekki gerast, mun afrit
af því verða sent til birtingar í dagblöðunum.
í desemberlok 1990,
dr. phil. Fríða Sigurðsson, Borgarspítala, 6A.
Niðjatal Guðrúnar og Þórðar,
Steindyrum í Svarfaðardal
Árið 1988 gaf Gísli Pálsson á Hofi í Vatnsdal út Niðjatal Guðrúnar Bjömsdóttur og Þórðar
Jónssonar frá Steindyrum í Svarfaðardal, 1. hefti. Verkið er 186 bls., í Skímisbroti eða
heldur stærra, með fjölda mynda og prentað á myndapappír.
Gísli Pálsson ritar formála að verkinu, og á eftir fylgir grein um Guðrúnu og Þórð
eftir Hjört Eldjám Þórarinsson á Tjöm í Svarfaðardal. Þórður, sem var fæddur 1858, var
bóndason frá Brautarhóli í Svarfaðardal, en átti ættir að rekja inn með Eyjafirði og inn í
Hörgárdal. Guðrún kona hans, f. 1862 í Syðsta-Samtúni í Kræklingahlíð, var heimasæta í
Syðra-Garðshomi í Svarfaðardal, þegar þau vom gefin saman 1881. Þau bjuggu 18 ár á
Steindymm og eignuðust tíu böm. Yngsta bam sitt fæddi hún 1906 og andaðist sjálf sex
dögum síðar af bamsfararsótt. Bamið var skírt við kistu móður sinnar og hlaut nafnið Ámi
Benóný; síðara nafnið er hebreskt og útleggst "sorgarsonur" og mun stundum hafa verið
gefið drengjum, sem misst höfðu móður við fæðingu eða föður fyrir fæðingu. - Hjörtur
rekur sögu þeirra hjóna og lýsir Þórði og persónueinkennum hans. Er allt gott um það að
segja, en ættfræðingar hefðu vonazt eftir ýtarlegri greinargerð um framættir þeirra hjóna og
jafnvel ágripi af frændgarði þeirra.
Eftir þessa inngangsþætti hefst niðjatalið, og er byrjað á að rekja frá tveimur elztu
dætrum Þórðar og Guðrúnar: Dórótheu, fyrrum húsfreyju á Þverá í Svarfaðardal og víðar,
og Jóhönnu, sem lengst af var húsfreyja á Blönduósi. Þá er komið að Sesselju Þórðardóttur,
sem var ein systirin, en á undan niðjatali hennar er sérstakur æviþáttur um hana og mann
hennar, Pál Jónsson frá Sauðanesi í Húnavatnssýslu, eftir Guðmund Jósafatsson. Það sem
eftir er bókarinnar, rekur svo afkomendur Þórðar og Guðrúnar frá Sesselju og þeim yngri
systkinum hennar, sem komust til fullorðinsára, en þau vom Gunnlaug, sjómannsfrú á
Olafsfirði, Jón, verzlunarmaður hjá KEA á Akureyri, Bjöm, verzlunar- og sláifstofumaður
hjá KEA, og Ámi, skólastjóri Hagaskóla í Reykjavík. Ættin er tiltölulega fámenn, fjöldi
uppkominna niðja og maka þeirra losar fjórða hundrað. Meðal þekktra manna af ættinni
má nefna dr. Hermann Pálsson prófessor, Pál S. Pálsson hrl. og son hans Pál Amór
lögfræðing, Signýju Pálsdóttur leikhússtjóra og tvo bankastjóra, Svein Jónsson og Halldór
Guðbjamason.
í bókarlok er nafnaskrá. Sá hængur er á henni, að hún er ekki höfð í stafrófsröð.
Einnig vantar þar nöfn yngstu niðjanna, þeirra sem ekki em með sérstaka æviskrá, en
aðeins nefndir hjá foreldmm sínum. Nafnaskrá í ættfræðibók ætti ævinlega að ná yfir öll
nöfn, sem koma þar fram, þannig er mest gagn af henni.
Þetta ritverk hefur bæði augljósa kosti og galla umfram flest önnur niðjatöl. Kost-
imir em fyrst og fremst ýtarlegar og fjörlega skrifaðar æviskrár um hvem og einn, með
myndum af velflestum (aðeins bömum og unglingum sleppt, en þau em nefnd hjá foreldr-
um sínum). í æviskránum er ekki aðeins rakið lífshlaup með menntunar- og starfsferli,
heldur einnig félagsmálaafskipti, ritstörf og áhugamál hvers og eins, sem kært hefur sig um
að veita þær upplýsingar. Og fleira fylgir til að krydda málið. - Makar (inngiftir) fá einnig
+++++ þgssa kröfu dr. Fríðu hef ég uppfyllt, en hef orðið að leiðrétta nokkrar málvillur, án þess að hnika
nokkurs staðar til merkingu. Með þessari athugasemd er ég ekki að gera lítið úr fæmi dr. Fríðu í
íslenzku máli - hún hefur betra vald á íslenzkri tungu en flestir útlendingar, sem ég þekki. - Að lokum
bið ég hana vel að lifa og taka gagnrýni mína og okkar Eyjólfs beggja ekki sem "árás" á persónu hennar
(ég hef alltaf borið virðingu fyrir dr. Fríðu og hæfileikum hennar), heldur sem óhjákvæmilegar
leiðréttingar á fullyrðingum, sem hún setti á blað að vanhugsuðu ráði. - Ritstj.