Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.07.1992, Blaðsíða 5

konungi þriðjungi allra bóta, scm hann næði af Hansa-
stöðunum. Axel cr stadddur í Roskilde 13/8 1488 hjá
konungi og fær hjá honum staðfestingarbréf um arfaskifti
eftir föður sinn. Það er því athyglisvert, að sex dögum
áður er Eggert Eggertsson staddur í Nyborg og fær þá
útgcfið aðalsbréf af Hans konungi dags. 7/8 1488.
Axel er í samningarstappi við konung út af þessum
málum, þar til Hansastaðirnir ganga til friðarsamninga
við hann í návistkonungs 21/12 1490. En Hansastaðirnir
stóðu ekki fyllilega við samninginn, þannig að Axel
hefur að nýju sjórán 1493.
Axel Olafsson var búsettur á Skáni og var kvænlur
skánskri konu. Hann kemur því ekki mikið við norsk
bréf, cn þá í lengslum við Eggert. Hannn er ásamt Eggerti
vottur í bréfi dags. 25/11 1476. Síðan hverfur hann um
tíma úr norskum heimildum en kcmur fram sem vollur í
bréfi dags. í maí 1492 og nú mcð eftirmanni Eggcrts,
Laurits Klaussyni lögmanni. Axel Ólafsson er fyrstur
dómsmanna í eftirmáli um víg Eggerts dags. 4/7 1493 og
áður er getið. Eftir það kcmur Axel ekki við norskar
heimildir og óvíst er hvenær hann hafi dáið.
Af þessu hef ég drcgið þær ályklanir, að einhver tcngsl
séu á milli Axels Ólafssonar og Eggerts Eggcrtssonar. Er
cngu líkara en að Axel geri sér ferð til Noregs, eftir að
hann fréllir víg Eggerts. Það er mjög líklegt, að það sé
Axel scm mæli með aðalsréttindum Eggerts við konung.
Hefur hann verið í för mcð Axel í samningsmálum hans
við konung. Þessi tcngsl gælu verið vegna frændsemis í
gcgnum hina óþckktu móður Eggerts. En ekki er hægt að
útiloka vináttu cða fóstbræðralag. Axel Ólafsson er fædd-
ur um 1448 og var sjö ára við fall föður síns. Eggerl gæti
verið eitthvað eldri og fæddur upp úr 1440. Þeir gætu
báðir hal'a verið þénarar hr. Eiríks Björnssonar, sem tckur
við hirðstjóraembættinu í Bergen eflir fall hr. Ólafs 1455.
Hr. Eiríkur og Jón, bróðir hans, voru nánir fylgismcnn hr.
Ólafs og voru mcð honum á Jónsvöllum en sluppu lifandi
úr þcim hildarleik. Þcir skildu eftir marga svcina sína í
valnum. Þcir krcfjast síðar skaðabóta af Þjóðverjum, sem
illagckk að innhcimta. Þeir Axcl og Eggert gætu hafa
vcrið uppcldissynirhr. Eiríksoghafaátt það samciginlegt
að missa feður sína ungir að aldri. Föðurætt Axcls var úr
Víkinni, en þrált fyrir að hr. Ólafur Nikulásson er með
valdamcslu mönnum í Noregi í sinni líð er ekkerl hægt að
scgja um framætt hans. Um 1400 koma hinar ýmsu ætlgre-
inar Skankeættar fram í ljósið sem sundurlausar ætlir, cn
gætu hafa átt sameiginlcgt upphaf. Hr. Ólafur tengist
einhvcrnveginn Losnuætt í Sogni og erfir völd hennar í
hinu norska þjóðfélagi.
En aftur á móti eru tcngdir án frændsemi á inilli Axcls
og Eggcrts í gegnum móður Axels, Elísu Eskilsdóttur (
Heglc). Árið 1479 er skift arfi eftir frú Katrínu, ekkju hr.
Tage Hcnrikssonar. Erfingjarnir eru annarsvegar Elísa
Eskilsdóttir og Anna, systir hennar, en hinsvegar frú Cecil-
ie Bemckesdóttir Skinkel. En sem fyrr segir var hr. Ber-
nekc Skinkel fjárhaldsmaður móður frú Elísu. en frú
Cccilic og Kristján Willæ, afi Eggerts lögmanns, voru
syslkinabörn. Magdalena, systir Axels, átti jarðeignir í
Skamhéraði á Fjóni, sem var lén hr. Jóns litla ( Skram).
Móðurætt Hannesar Eggertssonar:
Móðir Hanncsar og Matthíasar Eggertssona hefur vcrið
Jóhanna Malthíasdótlir eins og fyrr segir. Vitað cr nokkuð
um framættir hcnnar. Hún kcmur fyrir í bréfum mcð
móður sinni, frú Margréti Johansdóttur árið 1493. Frú
Margrét var tvígift. Fyrri maður hennar hr. Gauli Þóralda-
son ( Kane) var riddari að tign og hlaul Margrét frúarlitil-
inn í því hjónabandi. Hr Gauti kcmur síðast við heimildir
árið 1452 og állu þau Margrél dóttur að nafni Þuríður.
Hún hcfur lifað föður sinn og crfir hann cn síðan crfir
móðir hcnnar hana. Frú Margrét kcmur við þó nokkur bréf
og cr þáaðseljaeignirúrþessum arl'i fyrirpeninga. Síðari
maður frúMargrétar var Matthías Pétursson, danskur að
ætt. Hann var aðeins vopnari að tign. Hann kcmur fyrst
við hcimildir 1461 og þá kvænlur Margréti. Hann kemur
síðast við hcimildir 21/5 1477, þegar þau hjón Matthías
Pélursson og frú Margrét Johansdóttir sclja jarðcign fyrir
garð í Osló mcð samþykki Jóhönnu, þcirra beggja dóltur,
cins og segir í bréfinu. Jóhanna er hér ógefin í föðurgarði,
fædd eftir 1452 cn líklega fyrir 1460. Hún cr því varla
móðir þess sonar Eggerls, sem er uppkominn 1493 og gerir
kröfur vegna vígs föður síns. Jóhanna hcfur því vcrið
síðari kona Eggerts Eggertssonar.
Af innsigli Matthíasar Péturssonar að dæma hcfur
hann vcrið skyldur Jens Jakobssyni, biskup í Osló ( 1420-
53). En Jens biskup er fyrstur til þess að nota þetta
vopnamerki, scm var heill einhyrningur í þvcrskiflum
feldi. Matthías hcfur borist til Noregs vcgna þessa skyld-
leika. Faðir hans hefur verið Pélur Jensson, sem cinnig
nolar þctta innsigl i. Pétur er höfuðsmaður í Abraham storp
á Sjálandi 1428 ( nú Jægcrspris við Roskildcfjord), en
verður síðar höfuðsmaður á Skjoldenæs á Sjálandi og um
leið landsdómari á Sjálandi 1434-36. Pétur Jcnsson tckur
við Skjoldenæs af Jcns Matthíassyni af ættinni Ulfcldt og
gætu þcir verið mágar vegna Matthíasamafnsins á syn-
inum. Það er þó getgáta af minni háifu.
Líklega hcfur Pétur Jensson verið launsonur Jcns Jak-
obssonar biskups í Osló, ef til vill gctinn áður cn Jcns tckur
prestsvíglu cn hitt þekktist einnig, að prestsvígðir menn á
þeim tímum og jafnvel biskupar ætlu launbörn. Matthías
hefur alist upp í Osló undir handarjaðri afa síns cn gcngur
síðan í þjónustu hr Hartvíks Krummcdige eftir dauða
biskupsins 1453. Hr. Hartvík var síðan faðir hr. Hcnriks,
höfuðsmanns í Baahús, sem áður hefur verið ncfndur.
Það cr því engin furða, þótt hustrú Jóhanna gefi hr. Hcnrik
umboð sitt í vígsmálinu eftir Eggert, eiginmann sinn, eins
og fyrr segir. Jcns Jakobsson var í þjónustu Margrétar
drottningar þcgar árið 1405 og skv. síðari vitnisburði
hefur hann tilhcyrl daglegri hirð hcnnar um 1410. Hann cr
prestur í Kalundborg og verður prófastur í Roskildc og
hinn danski kanslari Eiríks konungs af Pommcrn árið 1418
en er sendur af konungi til páfastóls og úlncfndur scm
skriftarfaðir norrænna manna við páfastól. En það cmb-
ætli var stökkpallur upp í næsta biskupstól, sem losnaði á
Norðurlöndum. Jens var kjörinn biskup í Osló árið 1420 af
páfa og varð um leið hinn norski kanslari Eiríks konungs,
5